Silikon Vadisi’nin gölgesinde bir milyarder neden genç yazılımcıları tarih, strateji ve jeopolitik okumalarla teşvik ediyor? Bu soru ilk bakışta tuhaf gelebilir. Ancak Peter Thiel gibi bir figür söz konusu olduğunda işin içinde yalnızca girişimcilik değil, derin bir stratejik vizyon yatıyor. Thiel, PayPal’ın kurucularından Palantir’in mimarına uzanan kariyerinde teknolojiyi bir güç mücadelesi aracı olarak görüyor. Onun gözünde kod yazmak tek başına yeterli değildir; tarihin büyük savaşlarını ve iktidar dinamiklerini kavramadan geleceği şekillendirmek mümkün değildir.
Thiel Fellowship programı[i] bu vizyonun somut bir yansıması. Gençlere (son yıllarda lise öğrencileri dahil) üniversiteyi bırakıp kendi yollarını çizmeleri için 200 bin dolarlık burs veriyor. Ama karşılığında ne istiyor? Sadece startup kurmalarını istemiyor. Strateji, tarih ve jeopolitik bir bilinçle işlerini yapmalarını istiyor. Çünkü Thiel’e göre bugünün teknoloji savaşları, yarının küresel iktidarını belirleyecek.
Peter Thiel: Silikon Vadisi’nin strateji dehası
Peter Thiel, bugün Silikon Vadisi’nin en etkili figürlerinden biri olarak kabul ediliyor. Alman asıllı Amerikalı girişimci, yatırımcı ve düşünür olan Thiel, 1967’de Frankfurt’ta doğdu ve Stanford Üniversitesi’nde felsefe ile hukuk eğitimi aldı. Kariyerine hukukçu olarak başlamasına rağmen kısa sürede teknoloji dünyasına yöneldi ve burada kalıcı bir iz bıraktı. Onu ‘strateji dehası’ olarak öne çıkaran, başarılı yatırımlarının ötesinde, teknolojiyi bir güç aracı olarak konumlandırması ve uzun vadeli vizyonla hareket etmesidir. [ii]
Thiel’in yükselişi, 1998’de kurduğu PayPal ile başladı. Elon Musk ve Max Levchin gibi isimlerle birlikte geliştirdiği bu çevrimiçi ödeme sistemi, internet ticaretini dönüştürdü. 2002’de eBay’e 1,5 milyar dolara satılan PayPal, Thiel’e milyonlar kazandırdı ve “PayPal Mafyası” olarak anılan bir girişimci ağı yarattı ki bu ağdan SpaceX, YouTube ve LinkedIn gibi devler çıktı. Ardından 2003’te CIA destekli bir veri analitiği şirketi olan Palantir Technologies’i kurdu. Palantir, büyük veriyi işleyerek istihbarat ve savunma alanında devrim yarattı. Şirket, büyük veri analitiğiyle istihbarat ve savunma alanında vazgeçilmez hale geldi. ABD ordusuyla 2025’te imzalanan 10 milyar dolarlık yapay zekâ sözleşmesi gibi dev anlaşmalarla milyarlarca dolarlık gelir elde ediyor. [iii]
Özellikle Ukrayna savaşı, Palantir’in jeopolitik etkisini gözler önüne serdi. Şirket, 2022’den beri Ukrayna’ya saha istihbaratı, hedef hızlandırma, savaş suçu delillerinin toplanması ve mayın temizleme planlaması için araçlar sağladı. Çoğu da ücretsiz veya müttefik fonlarıyla desteklenerek. Bu işbirliği Ukrayna’nın Rus ilerleyişine karşı direncini artırırken Palantir’i modern savaşın “yapay zekâ laboratuvarı” haline getirdi. [iv] Benzer şekilde ABD, İngiltere ve diğer müttefik hükümetlerle milyarlarca dolarlık sözleşmeler, Thiel’in şirketini devletlerin kritik altyapısına entegre etti.
Thiel’in felsefesi, 2014’te yayımlanan Zero to One kitabında özetleniyor. Kitap, “sıfırdan bire gitmek”, yani tamamen yeni bir şey yaratmak üzerine kurulu. Rekabetin kötü olduğunu savunuyor çünkü kârı eritiyor. Bunun yerine monopol yaratmak yani benzersiz bir ürünle pazarı domine etmek en iyi yol. “Küreselleşme kopyalamaktır, teknoloji ise yeniliktir” diyor Thiel. Gerçek ilerleme yatay kopyalamadan değil, dikey sıçramadan gelir. Bu görüş, onun yatırımlarını ve siyasi duruşunu şekillendiriyor. Teknolojiyi jeopolitik bir silah olarak görüyor.
Thiel Fellowship: Üniversiteyi bırak, savaşı öğren
Peter Thiel’in en dikkat çekici girişimi Thiel Fellowship programı. 2010’da duyurulup 2011’de ilk sınıfını seçen bu program, gençlere üniversiteyi bırakıp kendi projelerini geliştirmeleri için burs veriyor. Amaç açık: Geleneksel eğitimi eleştiren Thiel, gençlerin sınıfta oturmak yerine “yeni şeyler inşa etmelerini” istiyor. Program 14 yıldır devam ediyor ve yüzlerce genç yetiştirdi. Thiel gözünü 2025’te lise gençlerine dikti. Meritocracy Fellowship [v] başlatarak doğrudan lise mezunlarına “üniversiteyi atla veya ertele sloganıyla” staj imkanı veriyor. Ancak burada garip bir durum var. Çoğunluğu yazılım alanından olan bu gençlere strateji, güç ilişkileri ve teknolojinin jeopolitik boyutuna odaklanan içerikler öğretiyor. Aslında gençlere mesaj çok açık. Teknoloji savaşlarında düşmanını tanı, strateji bilmeden kazanamazsın.
Bu yaklaşımın meyveleri ortada. Ethereum’un kurucusu Vitalik Buterin gibi bursiyerlerden bazıları bugün milyar dolarlık şirketler kurdu, bazıları da doğrudan siyasete girdi. Bunlardan en çarpıcısı, Thiel’in eski çalışanı ve bursiyeri olan JD Vance.
Thiel’in “askerleri” artık Beyaz Saray’da
Peter Thiel, gençlere verdiği burslar ve mentörlüklerle adeta bir ordu yetiştirdi ve bu ordu artık Amerikan siyasetinin en üst kademelerinde yer alıyor. Thiel Fellowship ve Palantir gibi şirketleri üzerinden şekillendirdiği ağ, MAGA hareketiyle birleşince güçlü bir tech lobisi oluşturdu. 2016’da Trump’ın kampanyasına 1,25 milyon dolar bağış yaparak başlayan desteği, bugün Beyaz Saray’da somut karşılık buluyor.
Az önce JD Vance’ten bahsetmiştik. Vance orta sınıf sıradan bir ailenin çocuğu iken üniversite sıralarında elinden tutan ve yetiştirip Beyaz Saray’a taşıyan Thiel idi. Bunun ötesinde Thiel’in çevresinden onlarca isim 2025 Trump yönetiminde kritik pozisyonlara yerleşti. Önemli yardımcılarından biri olan David Sacks, Trump yönetiminde yapay zeka ve kripto politikaları alanında etkili bir danışman olarak öne çıkıyor; PayPal ve Founders Fund kurucularından Ken Howery bugün önemli bir diplomat, Thiel Vakfı eski CEO’su Jim O’neill bugün Sağlık ve İnsan Hizmetleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı, Thiel Capital eski Personel Şefi Michael Kratsios bugün Beyaz Saray Bilim ve Teknoloji Politikası Ofisi Direktörü. [vi]
Geleceğin liderlerini teknopolitikaya hazırlamak
Peter Thiel’in genç yazılımcılara ve girişimcilere yatırımı, kısa vadeli başarıdan öte, uzun soluklu bir stratejik planın parçası. O, yapay zekayı “yeni bir silahlanma yarışı” olarak tanımlıyor. Kontrol eden ülke, küresel dengeleri şekillendiriyor. Palantir gibi şirketleriyle büyük veri analitiğini istihbarat ve savunma için kullanan Thiel, bu teknolojilerin iktidar anlamına geldiğini savunuyor. Veri toplama ve yapay zeka sadece şirket karı değil, devletlerin düşmanlarını tespit etmesi, sınırları koruması ve hatta iç tehditleri yönetmesi için vazgeçilmez.
Bu vizyon, bize teknopolitiğin kaçınılmazlığını hatırlatıyor. Geleceğin savaşları artık kod satırları, veri akışları ve yapay zeka algoritmalarıyla kazanılacak. Thiel gibi figürler, genç yazılımcılarını teknik becerinin ötesinde teknopolitika ile donatarak uzun vadeli bir güç ağı kuruyor. Yetiştirdikleri liderler bugün devletlerin en üst karar mekanizmalarında yer alıyor. Veri ve yapay zekanın merkezileşmesi küresel iktidar mücadelesinin yeni aracı haline geliyor. Eğer bu teknopolitik gerçekliği görmezden gelirsek, yarının dünyasında başkalarının yazdığı kurallarla yönetilen bir konumda kalırız. Oysa fırsat, bu dinamiği anlayıp kendi stratejik vizyonumuzu inşa etmekte yatıyor.
KAYNAKLAR
[i] Thiel Fellowship Programı, https://thielfellowship.org/
[ii] Peter Thiel, Wikipedia, https://en.wikipedia.org/wiki/Peter_Thiel
[iii] Profile Peter Thiel, Forbes, 22.12.2025, https://www.forbes.com/profile/peter-thiel/
[iv] Bergengruen V., 2024. “How Tech Giants Turned Ukraine Into an AI War Lab”, Time, https://time.com/6691662/ai-ukraine-war-palantir/
[v] “Palantir’s ‘Meritocracy Fellowship”, WSJ, 05.11.2025, https://www.wsj.com/lifestyle/careers/palantirs-meritocracy-fellowship-c52fc4ad
[vi] Mathews J., 2025. “Peter Thiel’s protégés: a common thread runs through Trump’s tech team”, Fortune, https://fortune.com/2025/05/21/peter-thiel-silicon-valley-trump-administration-elon-musk-jd-vance
Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Fikir Turu’nun editöryel politikasını yansıtmayabilir.
Bu yazı ilk kez 25 Aralık 2025’te yayımlanmıştır.
