474 Adet Sonuç Bulundu
Yapay zekâ suç işlerse ne olur?
Yapay zekâ ilk cinayetini işleyeli çok oldu. Hayatımıza hızla giren yapay zekanın bilerek ya da bilmeyerek suça karışma ihtimali var. Peki bu tür durumlarda suçlu kim olacak? Ceza hukuku yapay zekâya nasıl yaklaşıyor? Doç. Dr. Olgun Değirmenci yazdı.
Doğu Akdeniz’deki sorun ve bir çözüm önerisi
Doğu Akdeniz’deki deniz yetki alanları gerginliğinin özü nedir, ne gibi çatışma riskleri taşıyor? Bir çözümü var mı? Benzeri deniz yetki alanları paylaşım mücadelesi nasıl yapılıyor? Örnek alınabilirler mi? Dr. A. Deniz Kutluk yazdı.
Kuşak ve Yol Projesi Çin için küresel askerî güç olma aracı mı?
Çin, tarihî İpek Yolu’nu canlandırdığı ülkelerde, askerî üsler de kuruyor, projelerinde askerî amaçlar da hedefliyor. Bu yalnızca yatırımlarını korumak için mi yoksa yeni küresel askerî güç olmak mı istiyor? Prof. Dr. Kutay Karaca yazdı.
Ayurveda salgınla mücadelede etkili bir silah olabilir mi?
Dünya Sağlık Örgütü’nün kabul ettiği üç tıp sisteminden biri Ayurveda. Öğretisinin odağında ise insan vücudunun temel savunma sistemi olan bağışıklığı güçlendirmek var. Ayurveda veganlık mı? Batı tıbbından farkı ne? Mutlu ve sağlıklı yaşam tavsiyeleri neler? Dr. Buğra Öktem yazdı.
Kızışan SİHA rekabeti
Çin ve Türkiye’nin silahlı insansız hava araçlarında pazar payını artırması Amerikalı uzmanları endişelendirdi. Üç akademisyen, ABD’nin yeni başkanı Joe Biden’dan SİHA ihracat yasaklarını gevşetip rekabete girişmesini istedi.
Zorlu bir konuşmayı nasıl yaparsınız?
Bugüne kadar zorlu bir konuşma yapmaktan kaçındıysanız ya da ertelediyseniz yalnız değilsiniz. Herkes çatışmadan kaçınır ama kaçındıkça durum daha da zorlaşır. O konuşmanın ardındaysa bir cevher gizlidir.
Düşünmek beyninizin işi değil
Nörobilim alanındaki son bulgulara göre beynimizin en önemli işi bizi hayatta ve sağlıklı tutmak için vücut sistemlerini çalıştırmak. Beynimizin bu özelliğini kullanmak, pandemi stresimizi azaltmaya yardımcı olabilir.
Uluslararası alanda algı operasyonu: Keskin güç
Son zamanlarda tartışılmaya başlanan ‘keskin güç’ nedir? İyi huylu ve kötü huylu kamu diplomasisi olabilir mi? Keskin güç operasyonlarını her ülke yapabilecekken neden Rusya ve Çin özellikle itham ediliyor? Bu ithamların arkasındaki güç savaşları bize ne söylüyor?
SANAT NEYLE YAŞAR? Kültürel alanın inşası üzerine düşünceler
“Sanat insanla yaşar ama politikasız bir insanla değil, modernliğin buharlaştırdığını düşündüğümüz deneyimi geri kazanmak için direnen insanla.” Sanatçı Ahmet Güneştekin yazdı.
El Kaide’de değişim zamanı geldi mi?
El Kaide lideri Ayman El Zevahiri’nin öldüğü iddiaları dolaşırken, onun yerine geçmesi beklenen El Mısri’nin de İran’da CIA-Mossad ortak yapımı bir suikastla öldürüldüğü haberleri geldi. Örgütte yeni lider kim olabilir? En güçlü adayın nasıl bir vizyonu var, Türkiye ve Suriye hakkında ne düşünüyor? Doç. Dr. Serhat Erkmen yazdı.
Karabağ Mutabakatı: Silahlı çözümden siyasi çözüme
Karabağ mutabakatının satır aralarında ne var? Rus Barış Gücü neden Azerbaycan’ı endişelendiriyor, Ermenistan’ı sevindiriyor? Bundan sonraki süreçte neler beklenebilir ve gelecekte Türkiye’nin rolü ne olacak? Dr. Ramin Sadıgov yazdı.
Aşı ayrımcılığı
COVID-19 salgınının önüne geçecek aşının geliştirilmesi konusundaki haberler umutları artırırken, aşıya küresel ölçekte adil erişim söz konusu olabilecek mi?
Batı, Çin’in teknolojik üstünlüğüne başkaldırma arayışında
Artık jeopolitik üstünlük teknolojiyi elinde tutanda. Bu konuda Çin’in gerisine düşen Batı dünyasında tekno-demokratik ülkelerin tıpkı G-7 gibi, T-12 kurması gündemde. T-12 nedir, kimler katılmalı, bu örgüt ne yapmalı, Foreign Policy tartıştı.
‘Yeterince iyi olmama’ hissinden nasıl kurtuluruz?
Her şeyi en iyi şekilde yapsanız da daha iyisini hedefliyorsunuz. Başarılarınız sizi memnun edemiyor. Başkalarının ne düşündüğü, sizin için her şeyden önemli. Ve kendinizi sürekli değersiz hissediyorsunuz. Dikkat! “Mükemmelce gizlenmiş depresyon”un etkisi altında olabilirsiniz.
Dünyayı kasıp kavuran K-pop akımı: Neden popüler oldu? Başarısının ardındaki formül ne?
Tüm dünyada olduğu gibi, Türkiye’de de gençleri etkisi altına alan K-Pop nedir? Gençler, Kore merkezli bu müzikte ne buluyorlar? Sosyal medya aracılığıyla ulaşabildikleri K-Pop yıldızları hayranlarına ne söylüyor? Kore hükümetinin kültürel diplomasisi olan K-Pop’un geleceği ne?
Küresel fetret devri, Batısızlık ve Çin
Dünya bir fetret devrinden geçerken, Batı da yönünü kaybetti. Batı egemenliği yeniden canlanabilir mi? Batısızlık tartışılırken, Biden, bu dağınıklığı toplayabilir mi? Stratejik boşlukları Çin gerçekten doldurabilir mi? Hüseyin Korkmaz yazdı.
Yasını tutacaksın
İnsanın görünmez ipliklerle başka insanlara bağımlı olduğu bir dünya tasavvurunda ancak ‘karşılıklı yardım’la ayakta durabileceğimiz aşikardır. Zorluklardan birbirimize el vererek çıkabiliriz ancak. Bu pandemide belki en çok gözetmemiz gereken şey, bir ihtimam ahlakı ve karşılıklı sorumluluk duygusu. Prof. Dr. Kemal Sayar yazdı.
Uzayın kurallarını belirleyen anlaşma: Ya bize katılın ya gölge etmeyin!
Dünya pandemi, ekonomik kriz, bitmeyen çatışmalarla boğuşurken, uzay çalışmalarının kurallarını belirleyen Artemis Anlaşması imzalandı. Anlaşma neden önemli? Satır aralarında neler var? ABD’nin hedefi ne? Rusya ve Çin neden imzalamadı?
Kimin güvenilir olduğunu nasıl anlayacağız?
Sahtekârlar ve egoistlerle dolu ‘uzmanlar âleminde’ güvenilir entelektüel nasıl bulunur? Size rehberlik edecek birine güvenmeden önce kendinize hangi soruları sormalısınız? Güvenilebilecek entelektüellerde bulunan beş erdem ne?
Geleceğimiz için ekonominin doğadan alması gereken ders ne?
2030 yılında dünya nüfusu 8,5 milyar olacak ve kaynaklarımız yetersiz kalacak. Zira dünyanın yeniden üretebileceğinden neredeyse iki kat fazla kaynak kullanıyoruz. Oysa ekonomik büyüme, tüketim ve doğal kaynakların kullanımı arasındaki zarar verici ilişkiyi durdurmak mümkün.
Çocuklarınızın dijital güvenliğini sağladınız mı?
İnternet ve mobil cihazlar günümüzün olmazsa olmazları. Peki, özellikle “dijitale doğanlar” olarak tanımlanan çocuklarımızın çevrimiçi güvenliğini yeterince sağlayabiliyor muyuz? Wired dergisinden David Nield, Google, Apple ve Microsoft kullanımlarında ebeveynlerin bu konuda yapabileceklerini sıralıyor.
ABD’nin planı: Irak’ta PKK’yı devre dışı bırakmak, Suriye’de PKK 2.0’ı yaratmak
ABD’nin nihai Suriye ve Irak planı nasıl uygulanıyor? Bunun önündeki engeller neler? Plan başarılı olur mu? KDP ve PKK arasındaki gerilimin arka planında ne var? Hızlanan gelişmeleri ve Türkiye’yi nelerin beklediğini Doç. Dr. Serhat Erkmen yazdı.
Almanya’yı da dünyayı da değiştiren kadın: Angela Merkel
Rus Çariçesi Katerina hayranı Şansölye Merkel’i başbakanlık koltuğuna yükselten ve 15 yıl orada tutan neydi? Neyi başardı, neyi başaramadı? Dünyayı nasıl değiştirdi? Türkiye tutumumun arkasında ne var? Angela Merkel’in portresini Almanya uzmanı Dr. Yaşar Aydın yazdı.
Biden dönemi Amerikan dış politikası üzerine bir öngörü: Hayır mı şer mi?
Trump dönemindeki dış politikayı Biden ne kadar ve ne zaman değiştirebilir? Dünyayı etkileyecek hangi küresel politikaları izleyebilir? Çin, Rusya, AB, NATO tutumu nasıl olur? Biden’ın önündeki engeller neler olabilir? Prof. Dr. Tarık Oğuzlu yazdı.
Trump Amerikası’nın başkanı Biden mı?
Biden zafer kazansa bile artık “Trump’ın Amerikası” olgusu bir gerçek. Peki, Biden bölünmüş ABD’de hangi yaralara merhem olabilir? Sonuç ne olursa olsun, kaybeden neden küresel ekonomi?
Pandemiden de büyük sağlık tehlikesi
COVID-19 pandemisi son 30 yılda elde edilen büyük sağlık kazanımlarını kısa sürede yok edebilir. Önleyici ve tedavi edici hizmetlerin çöküşü, özellikle çocuklar, yaşlılar, kronik koşullarda yaşayanlar, azınlıklar ve engelli insanlar gibi toplumun en savunmasız kesimlerini olumsuz etkileyebilir.
Yazarak nasıl iyileşilir?
Mağduriyetten hayatta kalmaya giden yolculuk içeriden başlar. Travma hakkında yazmayı öğrenmek, acı veren deneyimi tornadan geçirip üstesinden gelmeye yardımcı olabilir. Yazarak iyileşmenin yolları…
Neden pek çok insan hayaletlere inanıyor?
Edebiyata, sinemaya, felsefeye ve bilime konu olan hayaletler gerçek mi? YouGov’un Birleşik Krallık ve ABD’de yaptığı son araştırmalara göre, nüfusun %30 ila 50’si hayaletlere inanıyor. Neden?
200 milyar dolarlık bir hacim: Kahve ekonomisi
Dünya çapında her dakika 2,3 milyon fincan kahve tüketiliyor. Peki, bir fincan kahvenin fiyatına neler dâhil? Bu pazarda etkili olan ülkeler hangileri? Ekilmesinden, sunulmasına kadar, kim ne kazanıyor? 200 milyar dolarlık kahve ekonomisinin anatomisi.
Milliyetçilik neden ölmüyor?
Milliyetçiliğin kökü nerede? Milliyetçilik neden ve hangi temeller üzerinde yeniden düşünülmeli? Gündelik hayatın milliyetçiliği ile ırkçılık aynı mı? Değişen milliyetçi sosyoloji bize ne söylüyor? Prof. Dr. Hilmi Demir yazdı.
Kıbrıs Konferansı’na nasıl gidilmeli?
KKTC’de seçimlerin yapılmasından sonra, Ada için yeni bir BM Konferansı gündemde. Rum tarafının mevcut statükoyu koruma maksadıyla yapmaya hazırlandığı hamleler nasıl boşa çıkartılabilir? Konferansa hangi diplomatik strateji ile gidilmeli? Emekli Büyükelçi Daryal Batıbay yazdı.
Neye baktık, ne düşündük, ne öğrendik?
Yeniden canlanan pandemi, alevlenen çatışmalar, küllenmeyen gerginlikler; pandemi sonrası şehircilikten kapitalizme yeni arayışlar; geleceği öngörme çabaları, geçmişten alınacak dersler; arada gözden kaçan güzel haberler ve insanın mutluluk arayışına rehberlik edecek tavsiyeler; ilham veren hikayeler… Fikir Turu yazılarıyla ekim ayı…
Amerika’nın seçimi nasıl biter?
Dört yıl önce bütün tahminleri ters köşe yapıp başkanlık koltuğuna oturan Trump yeniden seçilecek mi? Anketlere, ABD medyasının köklü yayın organlarına bakılırsa Biden kazanacak. Fakat 2016’da aynı tahmini Hillary Clinton için yapanlar yanılmıştı, sonuç yine benzer olabilir.
Kahvenizi nasıl almalısınız?
Yaşamımızın ayrılmaz parçası kahvenin çekirdeklerinin nereden geldiğini, kalitesini, doğru hazırlanıp hazırlanmadığını, etik kurallarını biliyor muyuz? Kahveye hakkını vermek için bilmeniz gerekenler bu yazıda.
Pandemi ve dokunmadan kaçınmanın bedeli
Dokunma ruh ve bedenlerimizin ilişki kurmasında, sosyal bağlarımızda çok önemli bir araç, adeta kendine özgü bir dili var. Ancak pandemi sürecinde bundan mahrum kaldık. Dokunmadan yaşamaya çalışmanın bedeli ne olacak?
COVID-19 sonrası kapitalizm
“Covid-19 sonrası dünyada, kapitalizmi, neo-liberalizmi yeniden düşünmek zorundayız” diyen Dünya Ekonomik Forumu kurucusu Klaus Schwab “Büyük Sıfırlama” öneriyor.
Ortadoğu’nun kaderini etkileyen Trump mirası
ABD Başkanı Trump, görev süresi biterken arkasında nasıl bir Ortadoğu bırakıyor? Hangi çatışmaların fitilini ateşledi? Irak’ta, İran’da, Suriye’de, Körfez’de nelere yol açtı? İktidarda kalırsa, Türkiye nasıl etkilenir? Doç. Dr. İsmail Numan Telci yazdı.
Yeni Soğuk Savaş’ın teknoloji cephesi: Türkiye için orta yol var mı?
Yakın zamanda ABD’de TikTok ve WeChat uygulamalarına yönelik yaptırımlarla genişleyen teknoloji cephesi, Japonya, Avustralya, İngiltere, Fransa ve Almanya gibi ülkeleri ABD’nin yanına çekmiş durumda. Peki Türkiye bu savaşın neresinde?
Fransa’da İslamofobinin anatomisi
Hem Fransa hem de Avrupa, bütün insanlığı etkileyebilecek yeni bir küresel trajediye sebebiyet vermek ve hâlihazırdaki canlı kültürel çatışma dinamiğini daha da körüklemek istemiyorsa, meselelerin kök-sebeplerine inmek zorundadır.
40’ından sonra meslek değiştirmek
Gönlünüz size ileri bir yaşta mesleğiniz gibi hayatınızın önemli bir unsurunu değiştirmeniz gerektiğini söylüyorsa ne yapmalısınız? Derin bir nefes alıp suya atlamak kolay mı? Ama belki de asıl sorulması gereken sorular bunlar değil. 49 yaşında avukatlıktan psikologluğa geçen Yıldız Hacıevliyagil kendi deneyimini yazdı.
Suriye için en kötü günler geride kalmadı
Suriye halkı şimdi de resmî istatistiklerde açıklanandan çok daha fazla can alan pandemiyle boğuşuyor. Test sınırlı sayıda yapılabiliyor, ekipman yok. Sürü bağışıklığına terk edilen halk bunun nüfusu azaltmak için bir yöntem olduğundan şüpheleniyor.
İmparatorlukların ölümden sonraki hayatı
İmparatorluklar ve emperyalizm öldü mü gerçekten? Çin, Rusya ve ABD’nin eylemleri neden emperyal nitelikte? İmparatorlukla arasında ahlaki denklik olur mu? Emperyal güçler kendi iç ekonomilerini nasıl uluslararasılaştırıyorlar?
Tekno-ulusalcılık ve sosyal medya: TikTok örneği
Daha çok 24 yaş altının kullandığı TikTok ve benzeri Çin orijinli uygulamalar, ABD’de neden ulusal güvenlik tehdidi olarak algılanıyor? TikTok ve benzerleri diğer sosyal medya uygulamalarından daha mı çok veri topluyor? Doç. Dr. Çiğdem Bozdağ yazdı.
Pandemi sonrası yeni kentsel çözümler: 15 dakikalık kent
Bankları tek kişilik yapmak gibi geçici önlemlerle şekillenen pandemi şehirciliği neden çözüm değil? 15 dakika kenti nedir ve neden gereklidir? Temel nitelikleri nelerdir? Alternatif kentsel çözümler bulmazsak bizi ne bekliyor? Prof. Dr. Osman Balaban yazdı.
Rusya’nın Dağlık Karabağ için çözüm planı ne?
Rusya’nın Ermenistan’a bakışı neden değişti? Ermenistan bu çatışmayı hangi hesaplarla göze aldı? Ermenistan Rusya’nın hangi çıkarlarını tehdit ediyor? Türkiye ve Rusya ortak bir çözüm arayışına girebilir mi? Rusya’nın Dağlık Karabağ için çözüm planı ne? Rusya Araştırmaları Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Salih Yılmaz yazdı.
Nobel Barış Ödülü’nü hak etmek için ne yaptık?
Nobel Barış Ödülü bu sene Dünya Gıda Programı’na verildi. Kıtlık çekenler COVID-19’dan sonra 270 milyona, gıda güvencesi olmayanlar 821 milyona ulaşmışken yapılması gerekenleri ve ödülün düşündürdüklerini BM Gıda Hakkı eski Raportörü Prof. Dr. Hilal Elver yazdı.
Nasıl bu hallere düştük?
21. yüzyıl insanı giderek ayakta dengede durma yeteneğini yitirmeye başladı. Nasıl bu hale geldik? Pilates, koşu bandı gibi eylemler dengemizi korumamıza neden yardım etmiyor? Evrimin bize en büyük hediyesi ve zor bir iş olan dengemizi nasıl koruruz?
Küresel ısınma jeopolitiği de hararetlendiriyor
Gezegenin sıcaklığında ortalama yarım derecelik bir artış, dünya çapında ölümlere yol açan çatışmaları %10 ila 20 oranında artırabilir. COVID-19 ve küresel ısınma çağında jeopolitik alanı pandemi ve iklim araştırmalarını da kapsayacak şekilde genişletilmeli.
Siyasi tartışmaların uzağında barındırdığı fırsat ve risklerle Maraş açılımı
Maraş’ın açılmasını, konuyu güncel siyasete kurban etmeden soğukkanlı bir şekilde tartışmanın yolu ne? Bundan sonra neden bir ince diplomasi gerekiyor? Açılımın getirdiği çok önemli fırsatları ve riskleri Prof. Dr. Mehmet Hasgüler yazdı.
Seçim öncesi ABD’nin dış politika vizyonu üzerine bir fikir egzersizi
ABD seçimleri dış politikada izolasyona devam mı, hegemonya arayışına geri dönüş mü sorusuna da yanıt verecek. ABD dış politikası hangi eksenlere ve düşünce sistematiğine göre belirleniyor? ABD dış siyasetine dair bir fikir egzersizi… Prof. Dr. Tarık Oğuzlu yazdı.
İran’ın Karabağ siyasetinin 5 yüzü
İran, Azerbaycan-Ermenistan çatışmasına nasıl bakıyor? Tahran’dan gelen çelişkili açıklamaların arkasında ne yatıyor? İran’ın Karabağ politikasının temellerinde hangi düşünceler, risk analizleri ve hesaplar var? İran uzmanı Arif Keskin yazdı.
Mutluluğu nerede arama(ma)lı?
Mutluluk nerelerde aranma(ma)lı? Mutluluk hakkında bilim ne söylüyor, ona ulaşmak için hangi yolları öneriyor? Mutlu olmayı sağlayacak karakter özelliklerini edinmek mümkün mü? Wisconsin-Madison Üniversitesi Sağlıklı Zihinler Merkezi’nden Dr. Pelin Kesebir yazdı.
Bugün aslında ne zaman başladı?
Pandemi, ekonomik bunalım, otoriter liderler, artan gerginlikler… Sanki 100 yıl öncesini tekrar yaşıyoruz. 20. yüzyılda aynı gelişmeler iki büyük savaşa götürmüştü. Tarihçi Margaret MacMillan’a göre tarihin tekerrür etmemesi için onu iyi okuyan liderlere ihtiyaç var.
30 muhteşem yıl: Refah devletinin altın yıllarına geri dönmek mümkün mü?
1950-1980 arasında Batı’daki refahın bir nedeni de demokratik kapitalizmdi. Hakları korunan emek ve sermayenin işbirliği yaptığı, sosyal devlet kavramının geliştiği o dönem neo-liberalizmle bitti. Pandeminin dayattığı koşullar o ‘altın yılları’ geri getirebilir mi?
‘Beklemenin’ güzel bir yolu var mı?
2020 yılı, COVID-19 aşısından zoom toplantılarına kadar her şeyi beklediğimiz bir yıl. Genelde âtıl zamanlar olduğu gördüğümüz bekleme anlarını daha iyi kılmak mümkün mü? Beklemekten faydalanabilir miyiz? Daha iyi ve güzel beklemenin beş yolu ne?
Yemek yemenin etiği ne olmalı?
Sadece 150 gram bifteği üretmek için 2 bin 312 litre su kullanılıyor. Gıda sistemimiz, iklim değişikliğine neden olan sera gazı emisyonlarının dörtte birinden sorumlu. Dünyanın kaynakları 2050’de 10 milyar insanın ihtiyaçlarını karşılamaya yetmeyebilir. Beslenme sistemimizi değiştirerek bu gidişatı değiştirmek mümkün. Diyetisyen Damla İkbal Ceyhan yazdı.
Pandemide devlet – vatandaş ilişkisinin güvenlik boyutu nasıl olmalı?
Devletlerin pandemide uyguladığı politikalar, gereklilik ölçütü ile uyumlu mu? Temel hak ve özgürlükler üzerindeki kısıtlamalar kalıcı hale gelir mi? Pandemi koşullarına uygun, vatandaş odaklı ve 21. yüzyıl dinamiklerine adapte olmuş nasıl bir güvenlik politikasına ihtiyaç var? Dr. Emre Aydilek yazdı.
Azerbaycan-Ermenistan çatışmalarında uluslararası dengeler değişiyor
Azerbaycan-Ermenistan çatışmalarında bu sefer farklı olan ne? Geçmişteki barış girişimleri neden kalıcı sonuç vermedi? Çatışmalar Kafkasya’nın yeni denkleminde nasıl sonuçlanabilir? Rusya ve İran neden ve nasıl tavır değiştiriyor? Prof. Dr. Mitat Çelikpala yazdı.
Bildiğimiz sosyal medyanın sonu mu geliyor?
Kullanıcılarını diğer şirketlere pazarlanacak ürün olarak görmeyen sosyal medya alternatifleri ortaya çıkıyor. Amerika merkezli şirketlerin tahtı sarsılıyor. Sosyal medyanın içinden geçtiği dönüşümü Doç. Dr. Nazlı Aytuna yazdı.
2025-2030’a dair dört senaryo
ABD düşünce kuruluşu CSIS’in gelecek tahmini senaryolarına göre, yeni dünya düzenini, aşıyı kimin bulacağı belirleyecek. ABD-Çin dengesinin nasıl kurulacağı üzerine şekillenecek dünyayı gevşek bir çok-kutuplu düzen bekliyor.
Siyaseti anlamanın yeni bir yolu
Siyaset ve duyguların ilişkisi ne? Siyaset kaynağını nereden alıyor? Kriz söylemi insanları ve politik tercihlerini nasıl etkiliyor? Bedenlerimiz ve duygularımız siyaset açısından neden önemli?
Güney Kafkasya’da yeniden tırmanan gerginlik: Karabağ çatışmalarında 3. safha
İç siyasi hesaplaşmaları savaşla durduracağını düşünen Ermenistan Başbakanı Paşinyan’ın Karabağ’da Azerbaycan sivil yerleşim alanlarına saldırması şimdiye kadarki en büyük çatışmaları başlattı. Bu çatışmalarda Rusya’nın ve diğer güçlü ülkelerin tavrı ne? Süreç nereye evrilebilir? Dr. Ramin Sadıgov yazdı.
Telegram Büyük Birader’i yenebilir mi?
Whatsapp’ın en önemli rakibi, şifreli mesaj özelliğiyle dikkat çeken Telegram. Eski Sovyet coğrafyasından Afrika’ya pek çok bölgede yaygın. Belarus’taki protestolar için ‘Telegram devrimi’ yorumları yapıldı. Kurucusu Telegram’ı tasarlarken neyi hedefliyordu? Hangi risklere açık?
Birleşmiş Milletler nasıl “Birleşmiş İnsanlığa” dönüşür?
75. yılını kutlayan Birleşmiş Milletler’in iliklerine kadar sinmiş olan sorunlu mantık ne? BM’nin kurumsal yapısını neden ve nasıl gözden geçirmeliyiz? BM reformundan ne anlamalıyız? Prof. Dr. Tarık Oğuzlu yazdı.
İşin kadını erkeği olmaz
Ben Berna Gözbaşı, Kayserispor kulübünün ve Süper Lig futbol tarihinin ilk kadın başkanıyım. Hayatım pek çok ilkle dolu. Şimdi de hem kadınlara hem de futbol dünyasına bir iz bırakmak istiyorum. İşte benim hikayem…
Rus – Alman ilişkilerinde büyük kırılma: Bedelleri ne olabilir?
Almanya-Rusya ilişkileri dönüm noktasında. Berlin, Moskova’ya artık güven duymuyor, dostluk ilişkisini bitiriyor. Almanya’dan herhangi bir beklentisi kalmayan Rusya da yeni bir sayfa açıyor. Bunun bedelleri ne olabilir? Rus stratejist Dmitri Trenin’in analizi…
Aşı milliyetçiliği kaybetmeye mahkûm
Korona aşısı bulunursa alma önceliği kimde olacak? Bulunduğunda elde etmek için girişilen yarışta hangi ülke ne yapıyor? Aşıya ilk etapta erişimi olmayan ülkeler sıraya girmek için hangi zorlayıcı yöntemlere başvurabilir?
Asgari şartlarda güzel bir hayat nedir ve biz onu yaşamaya hazır mıyız?
Herkes için eşit şartlar, asgari düzeyde iyi bir yaşam mümkün olabilir mi? Soru ekonomiyle ilgili gibi dursa da felsefesi boyutu da düşünülmeye değer. Bu hedefe ulaşmak için nelere kafa yormalı, hangi sorulara yanıt vermeliyiz?
Armağanın felsefesi
Ne Anneler Günü ne de yılbaşı. Yani reklamlar, avm’ler, sosyal medya bizi hediye almaya zorlamıyor. Belki de bu yüzden tam da şimdi aslında hayatımızda çok özel bir yeri olan armağan alıp verme ve felsefesi üzerine düşünmeliyiz. Prof. Dr. Ahmet İnam yazdı.
Yapay zekâ, GPT-3 ve sınırları: Bilgisayarlar da bizi anlıyor mu?
Yapay zekâya insan dilini öğretme çalışmalarının son ürünü GPT-3 kısıtlı sayıda kullanıcıya açıldı. Peki, GPT-3 devrim mi yarattı? İnsan dilini öğrenmeye nasıl yaklaştı? İnsanı anlama hedefinden hâlâ uzak mı? Prof. Dr. Cem Say yazdı.
Türkiye – Yunanistan gerilimi sözlüğü
Ege ve Doğu Akdeniz’de gerginlik artarken her gün duymaya başladığımız karasuları, kıta sahanlığı, hava sahası gibi terimler neyi ifade ediyor, bunların tarihsel arka planı ne? Dr. Göktuğ Sönmez, Ege ve Akdeniz’deki gerilimin sözlüğünü hazırladı.
Uzaktan eğitim annelerine sakin kalma rehberi
Çağımızın çalışan annelerinin genel sorunu, her ihtiyacı gidermeye çalışırken yaşadıkları yetersizlik hissi. Buna bir de çevrimiçi velilik rolü eklendi, yük iyice arttı. Yetersizlik ve suçluluk duyguları hortlayabilir. Bölünmüşlük hissiyle başa çıkmanın yolu ne? Psikiyatrist Prof. Dr. Aslıhan Dönmez yazdı.
ABD popüler kültür üzerindeki hakimiyetini nasıl kaybetti?
Trump, COVID-19 salgını ve ücretli yayın servisleri, ülkenin kültürel hakimiyetini zayıflatırken, oluşan boşluğu başka ülkelerden sanatçılar doldurmaya başladı.
Ekonomide pandemi etkisi: Büyük Buhran’a hazır olun
COVID-19’un yarattığı ekonomik kriz, yalnızca durgunluk mu, küresel buhran mı? Bu durumdan en çok kimler etkilenecek? Hükümetlerin mali tedbirleri küresel ekonomiyi kurtarmaya neden yetmeyebilir? Toparlanma ve iyileşme ne zaman ve nasıl olabilir?
Venüs bulutlarında hayat mı var?
Venüs’teki keşfin anlamı ne? Bu buluş, Dünya dışında yaşamın kesin kanıtı olabilir mi? Venüs’ün özellikleri neler? O keşfin ve Venüs gezegeninin şifrelerini astrofizikçi Prof. Dr. Ersin Göğüş yazdı.
Gıda milliyetçiliği kaçınılmaz mı?
Gıda milliyetçiliği neden gerekli? Dünya neden gıda milliyetçiliğine yöneldi? Gıda milliyetçiliğinin gerçekleştirilebilmesi için ne yapılmalı? Bu konuda devlete düşen görevler neler? Yerli tohum neden önemli? Türkiye gıda milliyetçisi olabilir mi? Aygül Akkuş yazdı.
Sosyal medya mahkemeleri ve Türk yargısı
Neden adaleti sosyal medyada arıyoruz? Bu durum yargılama süreçlerini iyiye mi, kötüye mi götürüyor? Adalete nasıl etki ediyor? Sosyal medya mahkemeleri kime, neye hizmet ediyor? Ya suçluları mağdur, mağdurları suçlu ilan ediyorsak? Hukukçu Doç. Dr. Emir Kaya yazdı.
Ankara – Moskova ilişkileri doğal sınırına mı ulaştı?
Suriye ve Libya’da yaşanan çıkar çatışmaları Ankara-Moskova iş birliğini doğal sınırının sonuna mı getirdi? Türkiye ve Rusya birbirlerine hangi alanlarda ve neden mahkûm? ABD, AB ve Çin bu ilişkinin neresinde duruyor? Rusya Araştırmaları Enstitüsü (RUSEN) Başkanı ve Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Salih Yılmaz yazdı.
Korona günlerinde futbol
Ligler başladı. Futbol da pandemiyle birlikte “yeni normallerle” oynanacak. Kasıtlı öksürüğe kırmızı karttan kulüplerin harcama limitlerine yeni kurallar ve düzenlemeler neler? Yeni sezonda futbol camiasını neler bekliyor?
Ortadoğu’da ümidin sonu
Bölgenin her zaman sorunları oldu ama artık iyileşme treni neredeyse kaçtı. Kıdemli Ortadoğu uzmanı Steven Cook’a göre, ilk kez Ortadoğu için ümitsizlik beslemek tamamen makul ve mantıklı bir hale geldi.
Çağın sorunu dikkat dağınıklığından kurtulmanın yolu ne?
Ailenizle zaman geçirirken gelen gereksiz bir e-maile bile yanıt veriyor musunuz? Ne zaman bir işe başlasanız, gözünüz sosyal medyaya veyahut sehpada duran kitaba kayıyor mu? Veya aklınıza asılması gereken çamaşırlar geliyor mu? Cevabınız evetse ve bundan kurtulmak istiyorsanız, bu yazıyı okuyun.
NATO Türkiye-Yunanistan çatışmasında felç mi oldu?
NATO, üyeleri arasında bir sıcak çatışmayı önlemekten aciz mi? Askeri bir ittifak ekonomik ve siyasi temeli bir sorunun çözümüne nasıl yardımcı olabilir? Örgüt olarak NATO, tarafsızlık ve uyum arayışının kurbanı mı? Farklı ülkelerin uzmanları yanıtladı.
Diplomaside kovboylar, akıncılar ve sürekli batıya giden bir uçak
Popüler diziler ve kamu diplomasisi arasındaki ilişki ne? Netflix’teki popüler dizilerdeki Türk ve Türkiye imajı bize ne söylüyor? Türkiye’nin dizileri dünyaya ne anlatıyor? Trump iktidarıyla distopik dizilerin ilgisi ne? Kovboy filmlerinden isyankâr androidlere, kamu diplomasisinde sinemanın yerini Doç. Dr. Bezen Coşkun yazdı.
İdlib’de ateşkesin 6 ayı: Yeni çatışma ne kadar yakın?
İdlib’de yeni çatışma kapıda mı? Libya ve Doğu Akdeniz sorunu İdlib’i nasıl etkiliyor? Rusya, PYD ile ne yapmaya çalışıyor? Suriye’de Rusya-İran rekabeti İdlib’i nasıl etkiliyor? İdlib’de Türkiye’yi bekleyen asıl tehlike ne? Sahadan yeni dönen Doç. Serhat Erkmen yazdı.
Yaşadığımız evler insan ruhuna ve doğasına ne kadar uygun?
Ev bir kültür ürünüdür. Tarih boyunca insanlar örf, adet, gelenek ve inanç gibi kültürel öğelerini evlerine yansıtarak mimariyi biçimlendirdiler. Bugünse standartlaşmış, tek-tip apartmanlar, toplu konutlar hatta şehirler aslında sahip olduğumuz dünya tasavvurunun bir sonucudur.
Pandemi sonrası yaşamlarımızı etkileyecek trendler
Fiziksel dünyamız hızla dijitalleşiyor. Dokunmasız (touch-free) mağazacılıktan hayalet restoranlara, dijital olarak giyilebilir kıyafetlerden abonelik ekonomisine COVID-19 sonrası hayatımızda daha etkin olması beklenen trendler…
Sandalyelerin tiranlığı
Başta sandalyeler olmak üzere pek çok ürün aslında bedenlerimize göre tasarlanmıyor, zamanla bedenlerimiz tasarıma uyar hale geliyor. Engellileri ve yaşlıları dışlamayacak daha evrensel tasarımlara kavuşmazsak var olan ürünler katilimiz olabilir.
Sorun adaletsizlik mi eşitsizlik mi?
Düşük gelirli kişiler nasıl desteklenmeli? Bu konuda devletlere düşen görevler ne? Bu yardımlar ekonomiyi nasıl etkiler? Mesele yoksulluk mu yoksa onlara iş sağlayacak inovasyon eksikliği mi? Nobel ödüllü İktisatçı Edmund Phelps konuyu Poject Syndicate’de tartışıyor.
Libya’da imkansızı istemek
Libya’da yapılan ateşkes hangi sorunları su yüzüne çıkardı? Taraflar kendi içlerinde nasıl ve neden bölündü? ABD, Mısır, Türkiye, Rusya, BAE ateşkesin neresinde? Ateşkes sonrası olası senaryolar neler? Levent Tok yazdı.
Nasıl görüneceğine ben karar veririm: A’dan Z’ye beden aşağılama
Nasıl göründüğümüz neden önemli? Nasıl görünmemiz gerektiğini kim belirliyor? Narinlik zorbalığı nedir? Beden aşağılamanın ne gibi sonuçları var? Kimin ne dediği önemli değil deyip geçsek olmaz mı? Doç. Dr. Temmuz Gönç Şavran yazdı.
Fikir Turu’nda ağustos: Yaz sonu öngörüleri
Depremden doğal gaz merkezli enerji öngörülerine, günlük hayatımızdaki hızlı değişimlerden pandeminin yeni etkilerine, geleceğe ilişkin haberlerden yeni endişelere, affetmenin erdeminden can sıkıntısının analizine kadar pek çok konuda farklı makalelerle ağustos ayında Fikir Turu.
Küresel göç ve küreselleşmenin çıkmazı
Küresel göç krizi çözülmedikçe siyasal, ekonomik, toplumsal riskler de artıyor; göçü durdurmaya çalışmak da sonuçsuz kalmaya mahkum, çünkü dünya her zamankinden de entegre. O halde nasıl bir yaklaşıma ihtiyacımız var? Büyükelçi Mehmet Niyazi Tanılır yazdı.
İsrail-BAE Anlaşması Libya’da savaşı uzatacak
Bölgedeki kamplaşmanın resmileşmesinden başka anlamı olmayan BAE-İsrail anlaşması, Libya savaşını nasıl ve neden uzatacak? Beyaz Saray’ın Libya politikası bu anlaşmadan sonra nasıl değişecek? Trump’ın anlaşmadan çıkarı ne?
Can sıkıntısı hayatta tutar
Hepimizi zaman zaman saran can sıkıntısı aslında nedir? Felsefe, tarih ve sosyoloji can sıkıntısı hakkında ne söylüyor? Can sıkıntısı nasıl ölçülür, nelere yol açar, ne zaman yoğunlaşır, çeşitleri nelerdir, nasıl giderilir? Yapacak bu kadar çok şey varken, insanın canı niye sıkılır?
Sağlık sistemlerini bekleyen büyük kriz
Sağlık sektörü büyük bir finansal krizle karşı karşıya. Hastanelerden eczanelere tüm hizmet sunucular üzerindeki finansal baskıya neler sebep oluyor? Devletler sağlık sisteminde yaklaşan krize nasıl karşılık vermeli? Sağlık sektöründe devletlerin ağırlığı artacak mı?
Trumpian beyaz erkek evreninde siyah bir alfa kadın
ABD siyasetinde seçim süreçlerinde alışılagelen, başkan yardımcısının başkan adayına sessizce destek vermesi ve geri planda kalmasıdır. Bu kez sahnede, başkan adayını bile gölgede bırakan ve Trump’ın temsil ettiği değerlerin tam aksini simgeleyen bir kadın var: Kamala Harris
Karadeniz’deki gaz keşfi, bir keşiften daha fazlası mı?
Tuna-1 kuyusunda keşfedilen doğal gaz rezervi, neden 320 milyar metreküpün çok daha ötesinde bir anlama ve öneme sahip? Orta ölçekteki bu keşfin etkisi hangi alanlarda görülebilir? Emin Emrah Danış yazdı.
Belarus’ta demokrasi baharı mı yaşanıyor?
Uzun yıllardır Avrupa’nın son diktatörü olarak anılan Lukaşenko’nun yönettiği Belarus’ta neler oluyor? Ülkede renkli bir devrim mi yaşanıyor? Belarus’un Batı ve Rusya için önemi ne? Ülkenin geleceğine ilişkin üç senaryo ne anlatıyor?
Affet ve özgürlüğünü kazan
Yol açtığınız veya maruz kaldığınız acılar sizi günlük yaşamınızı zora sokacak kadar eylemsiz bırakabilir. Bağışlama terapisi yeni bir bakış açısı kazanmanıza ve ilerlemenize yardımcı olabilir.
Beyrut nasıl toparlanmalı?
Lübnan’ın yozlaşmış siyasal sisteminin sonunu da ilan eden büyük patlama sonunda, Beyrut nasıl yeniden toparlanmalı? Kamu yönetimi işlevsiz olduğu için bireysel çabalarla şehirlerini temizlemeye çalışan Beyrutlulara gerçekten yardım etmenin yolu ne?
İsrail-BAE anlaşması: Düzmece barış endüstrisi canlanıyor
Bölgede barış vizyonu ile sunulmaya çalışılan İsrail-BAE anlaşması gerçekte neyi hedefliyor? Trump ve Netanyahu ne kazandı? Anlaşma, Filistinliler için neden acı zafer? İsrail ile anlaşmak için sırada hangi Körfez ülkesi var?
ABD kendi düşmanını yarattı: Çin – ABD rekabetine farklı bir bakış
Giderek artan ABD – Çin rekabeti dünya dengelerini nasıl etkileyecek? Rekabet, bir çatışma ortamı yaratır mı? Türkiye, bu gerginliği fırsata dönüştürebilir mi?
BAE-İsrail normalleşmesi neden çok ‘normal’?
Tarihî diye duyurulan Birleşik Arap Emirlikleri ve İsrail ilişkilerinin normalleşmesinin tarihî arka planı ne? Hangi çıkarlar iki ülkeyi süreç içinde yakınlaştırdı? Şaşırtmayan normalleşme neden şimdi geldi? Feyza Gümüşlüoğlu yazdı.
Doğu Akdeniz’de düğüme doğru mu çözüme doğru mu?
Yunanistan ile yaşanan deniz yetki alanları gerginliği nasıl çözülebilir? Türkiye akıllı diplomasiyle Doğu Akdeniz’de meşru çıkarlarını korumak için hangi adımları atmalı?
Kuşakları anlatmaya harfler yeter mi?
Sürekli Y kuşağı, Z kuşağı yorumları yapılıyor ancak gençliği tanımlamak için bu tarz genellemeler ne kadar doğru? Bir kuşağı kuşak yapan ne? Aynı yaş grubu neden kimine göre umut, kimine göre tehlikeli? Gençleri anlamanın yolu ne? Prof. Dr. Demet Lüküslü yazdı.
Herkes için Lübnan dersleri
Ülkedeki sistem nedeniyle her zaman her şeyin siyasallaştığı, kamu yararının anlamının unutulduğu Lübnan gittikçe istisnai örnek olmaktan çıkıyor, zira kutuplaşma artık her yerde. Amerikalı yazar Thomas Friedman uyarıyor: Lübnan’daki patlama herkes için uyarı.
Uzay ekonomisi geliyor
Hızla gelişen uzay ekonomisinin boyutları neler? Hangi dört aşamadan geçmesi bekleniyor? Getiri ve riskleri neler olabilir? Uzay madenciliği başta olmak üzere hangi sektörler uzaya taşınabilir? Uzaya tedarik zinciri kurma faaliyetleri hangi aşamada? Uzay sömürülebilir mi?
Çalışma hayatı geri dönülmez biçimde değişiyor mu?
ABD’de yapılan bir anket, pandemide işini evine taşıyan her beş çalışandan birinin ofise geri dönmeyi düşünmediğini ortaya çıkardı. Düşünseler bile geri dönemeyebilirler. Uzaktan çalışmadaki artış ise emek gücünde, ekonomide ve politikada köklü değişikliklere yol açabilir.
IŞİD 2.0 geliyor mu?
IŞİD’in son zamanlardaki eylemleri örgütün tehlikesine ilişkin ne söylüyor? IŞİD yeniden toparlanma sürecinde nasıl davranıyor, ne gibi bir kapasite geliştiriyor, COVID-19 salgınından nasıl faydalanıyor? Neye hazırlanıyor? Dr. Göktuğ Sönmez yazdı.
Yeni veriler ve farklı bir deprem senaryosu: Marmara’yı ne bekliyor?
Türkiye hangi deprem senaryolarıyla karşı karşıya? Deprem tehlikesi nasıl tespit edilir? Hangi parametre göz ardı ediliyor? Türkiye’nin neresi riskli, neresi değil? Tarihsel depremleri hesaba katmak geleceğimiz için neden önemli?
Libya’da Türkiye-Mısır savaşı kapıda mı?
Mısır iddia ettiği gibi Libya’ya askeri müdahalede bulunabilir mi? Bu olası bir Türkiye-Mısır savaşı anlamına mı gelir? Diğer ülkelerin tutumu ne olur? Kahire’nin Libya’daki amacı ve önündeki seçenekler neler? Nebahat Tanrıverdi Yaşar yazdı.
Evden Çalışma: Daha çok özgürlük mü, sürekli gözetim mi?
Pandemiyle Türkiye’de uzaktan çalışma oranı yüzde 68’e çıktı. Bu yeni durum ne gibi endişeleri beraberinde getirdi? İşverenimiz bizi gözetliyor mu? Bunu hangi araçlarla yapıyor?
Alman Devleti’ne Neo-Naziler sızmış olabilir mi?
Almanya’da üyeleri arasında polis ve askerlerin bulunduğu aşırı sağcı bir örgüt eski korkuları canlandırdı. Neo-Naziler Avrupa’nın en güçlü devletinin tüm kurumlarına sızmış olabilir mi?
Jeff Bezos neden dünyanın en zengin insanı?
Amazon gibi büyük şirketlerin arkasındaki sır ne? Amazon’un sahibi Jeff Bezos neden dünyanın en zengin insanı? Büyük şirketler, dünya sistemi için tehlike mi? Nasıl denetlenmeli? Bezos ABD Kongresi’ne verdiği ifadede anlattı.
“Biz Lübnanlılar her badireyi atlatırız diye düşündük, yanıldık!”
Lübnanlılar yıllarca süren iç savaşa, İsrail saldırılarına, suikastlarla içine yuvarlandıkları kaoslara rağmen ayakta kalmayı başarmalarıyla ünlüdürler. Ama bir süredir kendilerine şunu soruyorlar: Biz gerçekten dirençli miydik, yoksa bu efsane, sistemin devamını sağlamak için miydi?
Avrupa’nın zor sınavı: Libya
Libya krizi, AB için yine bir “ortak politika üretememe” örneği mi olacak? Birlik’te Libya konusunda ayrışan çıkarlar neler? AB’yi Libya konusunda sahada etkin kılacak yol haritası ne?
Türkiye’nin doğal gaz tedarikinde ABD Rusya’nın yerini mi alıyor?
Türkiye’nin doğal gaz ithalatında Rusya’nın payı azalırken ABD’ninki hızla artıyor. Bunun ekonomi ve dış politika açasından anlamı ne? Bu noktaya nasıl gelindi? Arz çeşitliliği hangi fırsat ve riskleri doğuruyor, avantajlar kalıcı mı? Doç. Dr. Tolga Demiryol yazdı.
Büyük iklim göçü başladı
Bugün yaşamı güçleştiren sıcak alanlar dünyanın sadece yüzde 1’ini oluşturuyor. Küresel iklim değişikliğinin önü alınmazsa bu oran 2070 yılında yüzde 19’a çıkacak. Peki, oraları yurt edinmiş milyonlarca insan nereye gidecek? Cevabı bugünün iklim göçmenleri verebilir.
Uygurlara yönelik zulüm nasıl engellenir?
Çin yıllardır Uygur Türklerini pamuk veya düşük katma değerli üretimlerde ucuz iş gücü olarak kullanıyor. Tedarik zincirlerindeki en az 83 küresel markanın bu zorla çalıştırma rejimiyle bağlantısı var. Bu zulmü önlemede kime ne görev düşüyor?
Bir yaşındayız
Bugün, Fikir Turu’nun 365. günü. Bir yılda neler yaptık? Dünya her geçen gün nasıl değişiyor? Sosyal medyadan 5G’ye, Libya’dan pandeminin ruhumuzdaki izlerini silmeye, yazılarla Fikir Turu’nda temmuz ayı…
Geleceğin aktivizmi: Öngörülemeyenlerin başkaldırısı
Sosyal medya düzenlemesi gündemde ama konuşulan özgürlüklerimizi kısıtlayan, yaşam alanımızı daraltan algoritmalar değil. Sosyal medya hayatlarımızı esir alırken, teknoloji ve veri savaşları yaşanırken, bireye ve devlete ne düşüyor?
5G: Milli güvenlik, riskler ve fırsatlar
5G’nin hayatlarımızı baş döndürücü bir hızla değiştirmesine az kaldı. Ancak 5G, hızı kadar milli güvenlik riskleriyle de gündemde. Çinli dev Huawei de hedefte. 5G’nin güvenlik riskleri neler, neleri riske ediyor? Çin’den ABD’ye, AB’den Türkiye’ye kim nasıl bir 5G politikası izliyor?
Netflix’in sırrı ne?
Netflix bugünkü konumuna nasıl geldi? Rakiplerinden ayrıştığı noktalar neler? İki yazılımcının kurduğu şirket nasıl Hollywood’u, televizyon ve sinema sektörünü tehdit eder hale geldi? Medya alışkanlıklarını nasıl etkiledi?
Arap dünyasında petrol çağının sonu yaklaşıyor
Pandemi, petrol fiyatlarının düşüşü Arap dünyasında bir devrin sonunu getiriyor. Petrol üreten ve üretmeyen tüm ülkeler çok ciddi bir ekonomik darboğazda. Petrol çağının sonu felaket mi getirir yoksa bölgede reformları mı tetikler?
Aşıdan önce “sonrası” planlanmalı
COVID-19 aşısı geliştirilse bile bütün kara bulutlar dağılmayacak. Dış İlişkiler Konseyi Başkanı Richard N. Haass’a göre aşı geliştirilen uluslar, aşı milliyetçiliğine sapar, düşmanlarından onu sakınır, yoksulları dışlar, üretim ve dağıtım planlarını baştan yapmazsa sonuç küresel bir felaket olabilir.
Çin-İran anlaşması Orta Doğu’daki güç dengesini nasıl etkileyecek?
İran Batı’dan ümidi keserek Doğu’ya yönelmeye karar verdi ve Çin ile çok önemli bir anlaşma yaptı. Eğer anlaşma Meclis’te onaylanırsa, Ortadoğu’daki tüm dengeler ciddi anlamda değişebilir.
Ermenistan’ın son saldırısı nasıl okunmalı?
Ermenistan’ın 12 Temmuz’da saldırdığı Tovuz’un önemi ne? Bu saldırının arkasında hangi enerji denklemi var? Süreç nereye gidebilir? Çatışmalar başka bölgelere sıçrayabilir mi? Dr. Ramin Sadıgov yazdı.
Korona’nın güncel politik hali: “Küresel iç savaş”ın yoğunlaşması
Yaşam hakkımızı tehdit eden Koronavirüs, eşitsizlikle birleşince ne gibi tehlikeleri ortaya çıkardı? Küresel iç savaş, nedir, dinamikleri nelerdir? Korona şartlarında neoliberal gidişat bizi nereye sürüklüyor? Prof. Dr. Ali Yaşar Sarıbay yazdı.
Daha zararsız bir sosyal medya; ama nasıl?
Sosyal medya düzenlemeleri tartışması neden sadece “yasaklanacak mı?” sorusu etrafında yürümemeli? Göz ardı edilen çok önemli soru ne? Verileriniz devletin elinde mi olsun, şirketlerin mi? Daha zararsız sosyal medyanın önkoşullarını Ümit Alan yazdı.
Neotik tarımdan COVID-ik tarıma: Gıda ve tarım sistemleri nasıl değişmeli?
COVID-19, tarım ve gıda üretim sistemlerini nasıl değiştirecek? İnsanlığı bu alanda bekleyen tehlikeler neler? Türkiye’nin tarımsal üretimi COVID-19 sonrası nasıl şekillenmeli, neler öncelenmeli? Tarımda sosyal devlet ilkelerini gözeterek dönüşüm mümkün mü? Prof. Dr. Bülent Gülçubuk yazdı.
Nasıl ayakta kal(ama)dık: Mizahtan müziğe direniş mekanizmalarımız
Martın son günlerinde hayatlarımız bir anda değişti, bir kurallar bütünü yaşamımızı sardı. Sağlığımız için itaatten başka çare yokken pandeminin yarattığı tahakküme müzikten mizaha nasıl direniş gösterdik?
‘COVID neslini’ kurtarmanın yolu ne?
COVID-19 krizi boyunca, tüm dünyada uygulanan karantina ve diğer sosyal mesafelenme kuralları okulların kapanmasına ve 1,6 milyar çocuğun okuldan uzak kalmasına yol açtı. Uluslararası toplum harekete geçmediği takdirde, salgının özellikle bu kuşağın yoksul bireyleri üzerinde ciddi ve kalıcı etkileri olacaktır.
Kadınlar yeşil enerjinin neresinde?
Sürdürülebilir bir gelecek inşa edebilmek için yeşil enerjiye geçiş şart. Bu süreçte kadınların rolü ve etkinliğini artırmak mümkün mü? Kadın kotasından cinsiyet eşitliği kredisine yeşil enerjide dünyadan ve Türkiye’den iyi örnekler neler?
Putin’in planı ne?
Putin 2036’ya kadar iktidarda kalmayı garantiledi. Bu hamleyi neden yaptı, planı ne? Rusya bu dönemde ne gibi değişimler yaşayabilir? Putin’in önündeki en zorlu mesele ne? Geleceği, iktidarı kimlerin ellerinde? Prof. Dr. İlyas Kemaloğlu yazdı.
Depremi, deprem olmadan konuşmak
Deprem olmadan alınması gereken önlemleri neden alamıyoruz? Afet kültürümüzü nasıl geliştirebiliriz? Risk yönetiminin ana hatları neler olmalı? Depremin ekonomiye ve çevreye olası etkisi nasıl azaltılabilir? Prof. Dr. Naci Görür yazdı.
Libya’da sahada kazanılan masada nasıl korunur ve geliştirilir?
Türkiye’nin lehine çevrilen Libya dengeleri nasıl korunabilir? Diplomaside atılması gereken adımlar neler? ABD, AB, Rusya, İsrail, Mısır ve Yunanistan ile diplomasi masası nasıl ve hangi şartlarda mümkün? Engeller neler olabilir? Prof. Dr. Mitat Çelikpala yazdı.
Libya, ABD-Türkiye ilişkilerinde yeni bir dönem mi açıyor?
ABD 2011’de büyükelçilerinin öldürülmesinden sonra adeta terk ettiği Libya konusunu yeniden ele alıyor, politikasında değişim sinyalleri veriyor. Neden? ABD Libya’da kiminle iş birliği yapacak? Partneri Türkiye olabilir mi? Planı ne?
Nesiller mitten mi ibaret?
Her kuşak bir öncekinden farklı olduğuna inanır. Gerçekten öyle mi? Nesillere yönelik evrensel sınıflandırmalar yapmak ne kadar gerçekçi ve nesnel? Yaş neden artık bilgeliğin garantisi değil? Kuşakların hayalleriyle gerçeklikleri karıştırılıyor mu?
Uygur Türklerinin kaderi nihayet değişebilir mi?
Uygur Türklerinin yıllardır yaşadığı insan hakları ihlallerine devletler de şirketler de duyarsız. Dünya neden sessiz?
Transatlantik Eğilimler: Altı ayda ne değişti?
AB ve ABD kamuoylarına göre dünyanın lideri kim? Öncelikler neler? NATO ve Çin için ne düşünüyorlar, hangi alanlarda iş birliğinin artmasını istiyorlar? Hangi sorunları önceliyorlar?
Türkiye – Fransa: Dünden bugüne gerginliğin kökenleri ve çözüm önerileri
Türkiye ve Fransa arasındaki gerilimin asıl kaynağı ne? İki ülkenin çıkarları nerelerde, neden çatışıyor? Yönetimler, başkanlar değişse de Fransa’nın Türkiye karşıtı tavrı neden değişmiyor? Kısa vadede bu gerginliklere nasıl çözümler bulunabilir? Doç. Dr. Ali Faik Demir yazdı.
Fransa ile nereye?
Paris ile Ankara arasındaki gerilimin arka planında ne var? Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un ABD’den bağımsız AB tahayyülü, ikili ilişkileri neden zora sokuyor? Fransa, Türkiye’ye karşı aradığı desteği neden bulamıyor?
Covid-19 yorgunluğunu nasıl atarız?
Artık dışarıdayız ama çoğu zaman odaklanamıyoruz, yaşama şevkimiz kırık. Nedenlerini, pandeminin getirdiği yorgunluktan çıkma yollarını ve bize bağışlanmış hayatın hakkını nasıl vereceğimizi Prof. Dr. Kemal Sayar yazdı.
Hayalet mutfaklara hazır mıyız?
Pandemi pek çok şey gibi yeme içme sektörünü de derinden etkiledi. Yaratıcı çözüm arayışları sürüyor. ABD’de ise sanal markalar, telefon uygulamaları üzerinden verilen siparişler ve taşınabilir mutfaklardan oluşan yeni trend “hayalet mutfak” revaçta.
Covid-19: Evde mi kaldık sınıfta mı?
Evde kaldığımız sürede hareketlilik, tüketim asgariye indi ve dünya, doğa, çevre nefes aldı. Bu “nefes” çevre politikalarında, doğayla ilişkimizde bir şeyleri değiştirebilir mi? Evimizden kentlere, bireylerden kurumlara kim ne yapmalı? Ekolog Prof. Dr. Tuncay Neyişçi yazdı.
Eşitsizlik COVID-19 ölümlerini nasıl artırıyor?
Pandemide yaşamını yitirenlerin neredeyse yarısı ABD, Brezilya ve Meksika vatandaşları… Jeffrey D. Sach’a göre bu ülkelerde yüksek ölüm oranlarının nedeni derin toplumsal eşitsizlik…
Su vermezsek gitmek zorunda kalırlar
İsrail, Batı Şeria’nın önemli bir kısmını ilhak etmeye hazırlanıyor. O bölgede yaşayan insanlar neler yaşıyor? 5 kez evi yıkılan Filistinli köylüden İsrail yerleşimcilerin hedefindeki insan hakları savunucusu Hahama, Batı Şeria’dan insan manzaraları…
Bu aralar radikal kararlar almak doğru mu?
Pandemi dönemi işinizden ayrılmaya mı karar verdiniz? Yoksa artık başka bir şehre taşınıp bahçe içinde bir evde mi yaşayacaksınız? Bu süreçte hayatınıza dair önemli kararlar aldıysanız, bu yazıyı okumanızda fayda var. Prof. Dr. Cengiz Güleç yazdı.
Normalleşme çabası ve serinkanlı arayışlar
Dünya, hayat bizi şaşırtmaya devam ediyor. Pandemiden sonra ırkçılığa karşı sokaklara dökülen binlerce insan, hiç durmayan çatışmalar, Mars’a fırlatılan roketler, yeni kaygılar, yeni sorular… Fikir Turu yazılarıyla haziran ayı…
ABD hegemonyası çözülürken
ABD hegemonyasının sona erdiği pek çok defa öne sürülmüştü ama durum bu kez farklı olabilir. ABD’yi tek kutuplu dünyanın merkezine yerleştiren dinamikler Amerika’nın yön verdiği dünya düzeninin sonunu getiriyor. Hem de geri dönülmez biçimde. Alexander Cooley ve Daniel H. Nexon’ın Foreign Policy’deki makalelerinin önemli bölümleri…
TSK’nın “Pençe”si PKK’yla mücadeleyi nasıl değiştiriyor?
Pençe-Kaplan operasyonunun önemi ve geçmişteki benzerlerinden dört önemli farkı ne? Operasyonun Suriye’deki durumla ne ilgisi var? Operasyon ne kadar sürebilir? Sonuçlarının neler olması bekleniyor? Doç. Dr. Serhat Erkmen’in kapsamlı analizi.
Türkiye’den Ay’a gidilebilir mi?
Ay’a insan göndermek neden önemli ve tekrar gündemde? Büyük ve küçük oyuncuların farklılaşan amaçları neler? Türkiye’de üretilmiş bir uydu ile Ay’a gitmek ve bilimsel veri toplamak mümkün mü? Uzay çalışmalarında Türkiye’nin sorması gereken asıl soru ne? Uydu mühendisi Dr. Egemen İmre yazdı.
AB’den Mısır’a Libya’da yeni arayışlar
Libya’da gerginlik artarken ve dengeler değişirken Avrupa Birliği denklemin dışında kalmaktan endişe ediyor. AB’nin Libya konusundaki kilit ülkelerinden İtalya gidişatı değiştirebilir mi, nasıl bir rol almalı? Libya’da yaşananlar Arap dünyası için post-emperyalist ortaklığın başlangıcı mı? Libya’yı üçe bölme planının arkasındaki amaç ne?
Trump kaybediyor
Başkanlık yarışının hız kazandığı ABD’de de Başkan Trump, pandemi ve son dönemde patlak veren toplumsal olayları iyi yönetememenin bedelini sandıkta ödeyecek mi? Yeniden seçilmek için ne kadar ileri gidecek? Al Jazeera kıdemli analisti Marwan Bishara yazdı.
Soul City: ‘Siyah beyaz’ bir Amerikan ütopyasının hikayesi
ABD ırkçılık sorununu yıllar önce çözebilir miydi? Tarihi fırsat nasıl kaçırıldı? Bir başka Floyd’un ve yarım kalan hayalinin hikayesi…
Ortadoğu’da siyasi çekişme ve tarihi sembollerin manipülasyonu
Ortadoğu’da birbirine rakip ülkelerin yönetimleri tarihten gelen bağlarını yok etmek için cadde, sokak isimlerini değiştiriyor, diziler üzerinden savaşıyor, tarihi sembollerin izini silmeye çalışıyor. Hedefte ise Türkiye var.
Sanal samimiyet histerisi ve güven krizi sarmalında dünya
Sosyal medya ve dijital yaşamın hayatımızdaki kalıcı izleri neler? İçeriklerdeki radikal değişim bize ne söylüyor? Influencer’ları biricik kılan ne? Bireyselleşme, samimiyet, güven, tüketim ve iletişim arasındaki yeni ilişkiyi sosyolog Prof. Dr. Zafer Yenal yazdı.
Türkiye’nin Libya’daki rakiplerinin bir sonraki hamlesi ne?
Libya’da Türkiye’nin desteklediği güçler galip durumda. Dengeleri değiştiren ve Hafter’in yenilgisiyle sonuçlanan yeni durumu, Rusya, BAE, Fransa ve Mısır kabul edebilecek mi? Bu ülkelerin sonraki hamleleri ne olabilir? Türkiye Libya’da rakiplerinden neler beklemeli? Hafter askeri saadet zincirini nasıl kurdu? Türkiye’nin nadir Libya uzmanlarından Nebahat Tanrıverdi Yaşar yazdı.
2020’lerde baba olmak
Babalık rolleri yıllar içinde nasıl değişti? 2020’de iyi bir baba olmak ne demek? İlgili bir baba neler yapmalı? Baba ve çocuğun birlikte zaman geçirmesi neden her ikisi için önemli ? Prof. Dr. Oya Özkardeş yazdı.
Bir tutam dünya turu
Çin’de 2. dalga mı başlıyor, Çin medyasında hangi mesaj öne çıkıyor? İki Asya devi çatışırsa ne olur? Hindistan hangi hesabı yapıyor? Rusların COVID-19 sözlüğünde neler var? Libya sayesinde Türkiye ve Mısır arasında yeni bir kapı açılabilir mi? Yeni Zelanda’da yaşanan heykel tartışması ne? İran medyası korona mücadelesine nereden bakıyor? Bir Tutam Dünya Turu…
Esed düşmek üzere mi?
Bir aylık maaşa bir karpuzun ancak alınabildiği Suriye’nin önündeki üç senaryo ne? Halkın hızla Türk Lirası kullanmaya başlaması, neyin habercisi? Rusya ve İran, Suriye için ne hazırlığı yapıyor? ABD önündeki fırsatı değerlendirebilecek mi? Suriye uzmanı Charles Lister’ın Politico dergisindeki analizinin önemli bölümleri…
Antifa – YPG İlişkisi: Batı yeni terör tehdidiyle yüzleşebilecek mi?
Antifa ile YPG arasındaki ilişki tam olarak ne? Bu ilişkinin detaylarında neler gizli? Kim nasıl kurdu? Kimler neden katıldı? YPG bundan ne kazandı? Bundan sonraki süreçte neler olabilir? Doç. Dr. Serhat Erkmen açık kaynaklardan derlediği veri tabanı üzerinden yazdı.
Pandemi otoriter yönetimlerin habercisi mi?
Pandemi döneminde uygulamaya sokulan ve mahremiyet ihlaline yönelik uygulamalar kalıcı olabilir mi? Bu uygulamalar geleceğimiz için ne anlama geliyor? Mahremiyetlerimizi korumak mümkün olacak mı? Dr. Uğur Dolgun yazdı.
Fukuyama’ya göre pandemi sonrası siyasal düzen
“Tarihin sonu” teziyle ünlenen Francis Fukuyama, pandemi sonrası dünya düzenini ele aldığı yazısında faşizmin mi yeniden doğacağını yoksa liberal demokrasinin mi canlanacağını tartışıyor. Karamsar ve iyimser olmak için nedenlerini sıralıyor.
Koronavirüs teşvikleri ekonomilere derman oldu mu?
COVID-19 krizinin kısa süreceği fikriyle devletlerin uygulamaya soktuğu ekonomi paketleri gerçekten işe mi yarıyor, yoksa henüz tüketici güveni sağlanmadığı için likidite tuzağı mı yaratıyor? Krizin uzun süreceği anlaşıldığına göre, ne gibi önlemler alınmalı?
“Nefes Alamıyorum”: George Floyd’un sözleri neden tüm dünyada yankı uyandırdı?
“Nefes alamıyorum” zamanla toplumsal durumun bir parçası haline gelecek. İklim felaketine yönelik uyarıları hep göz ardı ettik. #Me Too (Ben de) hareketinin milyonlarca kadının ‘nefes alamadığına’ işaret eden dünya çapında gösterilerine tanık olduk. Dünyanın dört bir yanında herkes insan olmanın ne anlama geldiğini sorguluyor.
Peçenekler ve Rusya’nın aklındaki post-korona dünya düzeni
Rusya Devlet Başkanı Putin, koronavirüsü neden Peçeneklere benzetti? Rus entelektüeller, pandemi sonrası dönemde ülkelerinin dünyadaki yerinin ne olacağını düşünüyorlar? Rusya’nın nasıl bir yol ayrımında olduğunu düşünüyorlar? Dr. Orhan Gafarlı yazdı.
Acı verici gözden geçirmeler: Liberalizmi yeniden düşünmek
Bugüne kadarki krizlerini atlatabilmiş liberalizmin bu sefer kaderinin farklı olacağı beklentisine girmemizi sağlayan şey nedir? İnsana ve çevreye karşı bütün suçlarına rağmen ayakta kalmış liberalizmi yeniden düşünürken hangi soruları sormalıyız? Tunus’un eski cumhurbaşkanı, düşünür ve hekim Munsif Merzûkî’nin yazısı…
Şu hayatta Kemal Tahir yalnızlığında olmak…
Her okunduğunda “Haklısın üstad!” dedirten bazen de Kemal Tarih olarak anılan Kemal Tahir neden yalnızdı? Fikirleri, siyasi hayatı nasıl etkilemişti? Nasıl bir iklimin ürünüydü? Kemal Tahir bize bugün ne söylüyor? Prof. Dr. Emre Erdoğan yazdı.
Antifa nedir, ne değildir? Bunun Türkiye ile ilgisi ne?
Antifa terör örgütü mü aşırı sol küçük örgütlerin siperlendiği bir marka mı? Dünyanın bir diğer ucundaki YPG ile bağı ne? İlişkileri ne kadar kuvvetli? Trump Antifa’yı terör örgütü ilan edebilir mi? Antifa – YPG bağı Türkiye – ABD arasından bir ortaklık zemini yaratır mı?
Pandemi sonrası sol ve büyük soru: Dönüşüm ne üretecek?
Pandemi dönemi yaşananlar sosyal devletin önemini bir kez daha hatırlattı. Salgın sonrası yeni dünyanın üç kavramı ne? Sol pandemi sonrası dünyaya nasıl açılır? Solun iktidar için nasıl bir felsefeye ihtiyacı var?
Mars’a yolculuk: Macera mı mecburiyet mi?
Önümüzdeki günlerde Mars’tan daha çok bahsedeceğiz. Zira hem NASA hem Çin Mars’a doğru yola çıkacak. Bu, ‘kim daha önce Mars’a gidecek’ mücadelesi değil, ‘Dünya dışında yaşamın izlerini kim belirleyecek?’ yarışı. Bir de, bu süreçte kazanılacak bilgi ve teknolojilere sahip olmanın dayanılmaz cazibesi.
ABD ve İran arasındaki gerginlik IŞİD’i nasıl güçlendirdi?
IŞİD, Irak’ta gerilemeye başlamışken ABD’nin İranlı komutan Kasım Süleymani’yi öldürmesi durumu değiştirdi. ABD, Irak’taki askeri varlığını azaltırken, IŞİD’in küllerinden doğması ihtimali artıyor.
Karantinanın en büyük armağanı: Sokağımızdaki doğayı keşfetmek
Yetişkinlerin yüzde 80’i kır çiçeklerini hiç koklamıyor, yüzde 60’tan fazlası kuşların ötüşüne kulak vermiyor. Ama karantina sürecinde kendi mahallemizdeki doğanın farkına varmış, evlerimizi, balkonlarımızı bitkilerle donatmış olabiliriz. Neden mi?
Yeni Soğuk Savaş mı yoksa yumuşak savaş mı?
Pek çok uzman ABD-Çin rekabetsel işbirliğini pandemiden sonrası ‘yeni Soğuk Savaş’ olarak yorumluyor. Bu doğru mu? Rekabette askeri gücün yerini teknolojik inovasyon alırken bu yeni dönem için hibrit savaş mı denmeli yumuşak savaş mı? Çinli düşünürler bu süreci nasıl okuyor?
Sağlık sistemleri salgından nasıl bir ders çıkarmalı?
Dünyada belli başlı sağlık sistemleri nasıl çalışıyor? Pandemiyle mücadelede başarılı olan ülkelerin sırrı ne? Bir sağlık sisteminin işlevsel ve verimli olması nasıl sağlanabilir? Türkiye bu konuda nerede? Sağlık ekonomisti Doç. Dr. İlker Daştan yazdı.
Suriye’de kuzen kavgası ne anlama geliyor?
Beşar Esad ve ülkedeki en zengin iş insanı kuzeni Rami Mahluf’un kavgası ülkenin geleceğini için ne anlam taşıyor? Kavga, Suriye üzerinde etki için kapışan Moskova-Tahran dengelerini nasıl etkileyecek? Bu kavga Türkiye için fırsat mı?
Yeni hayatımızda eski alışkanlıklar mı?
Korona sonrası oluşmaya başlayan dünyaya ve yeni yaşantılarımıza ilk adımlarımızı atıyoruz. Hem dünyada oluşan yeni dengeleri hem de günlük hayatımızda bizi bekleyenleri merak ediyoruz. Fikir Turu yazılarıyla mayıs ayında merakımızı gidermeye çalıştık.
Elveda Küreselleşme
Daha milliyetçi ve kendi kendine yeten bir dönemin ilk işaretleri dünyanın bütün ülkelerinde görülmeye başlandı bile. Bu dönem ne daha müreffeh ne de daha güvenli olacak. Küreselleşmenin çöküşü döneminde bizi neler bekliyor?
Acı verici gözden geçirmeler: İnsan haklarını yeniden düşünmek
İnsan hakları kavramını da İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’ni de gözden geçirme zamanı gelmedi mi? İnsanın hem cellat hem de kurban olduğu gerçeğini kabullenmezse insanlığı neler bekliyor? Yoksa salgın tabiatın kendini savunma yolu mu? Tunus’un eski cumhurbaşkanı, düşünür ve hekim Munsif Merzûkî’nin yazısı…
“Kurdu nasıl pişirmeli?”
Korona günlerinde yemekle sıkılaşan ilişkimiz bize ne öğretti? Evde ekmek yaparken neleri kavradık? Bu yaşadıklarımız Korona sonrası hayatımızda ne tür izler bırakacak? Önümüzde nasıl yeni bir yaşam ihtimali var? Sosyolog Prof. Zafer Yenal yazdı.
Fırat’ın doğusunda yeni denklem: Kürtler Suriye’nin geleceğine nasıl hazırlanıyor?
Fırat’ın doğusunda yeni gelişmeler var. PYD ve diğer Kürt siyasi oluşumlar uzlaşma yolunda. Amaç, Suriye’de sona yaklaşırken meşruiyet kartını oynamak. Süreci kimler yürütüyor, arka planda neler oluyor? Türkiye’yi ne bekliyor? Doç. Serhat Erkmen yazdı.
Libya’da şimdi Türkiye zamanı
Türkiye destekli Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti, art arda zaferler kazanıyor. General Hafter ise içerde ve dışarıda destek yitiriyor. Önde gelen Libya uzmanlarından Tarek Megerisi, Avrupa ülkelerini bir an önce siyasi çözüm için Türkiye ile birlikte çalışmaya çağırıyor.
Pandemi ikinci Soğuk Savaş’ı tetikledi
“İkinci Dünya Savaşı Soğuk Savaş’a yol açmıştı. Koronavirüse karşı savaş da İkinci Soğuk Savaş’ı başlatmasa bile muazzam biçimde hızlanmasını sağladı. Oysa salgınla mücadele halkları bölmek yerine onları birleştirmeliydi.” Dominique Moïsi’nin Institut Montaigne için yazdığı analizin önemli bölümleri…
Şam’ın çeteleri
Suriye lideri Beşşar Esed içeride ve dışarıda baskı altında. Kaynak yaratmak için yapılan uyuşturucu ticareti aileler arasında amansız bir çatışmaya dönüştü. Suriye’de İran etkisinden rahatsız olan Rusya’nın da Esed rejimine desteğinin azaldığına dair işaretler artıyor.
Düşüncenin trolleşmesi ve ahlâka çağrı
“Düşüncenin trolleşmesi herkesi içine doğru çeken bir gayya kuyusu gibi. Hepimizi tüketiyor, daha kötüsü de ahlaki olanın sonunu getiriyor. Dolayısıyla Müslümanlar için trolleşmeye direnmek bir ahlak çağrısıdır.“ Prof. Dr. Hilmi Demir yazdı.
Hayatın anlamı ve o kapıyı aralamak
Ölümle karşılaşmak ve onun soluğunu ensemizde hissetmek, bizi bir dizi soruya muhatap kılar: Bugüne dek yaşadığım hayat, benim seçtiğim ve istediğim bir hayat mıydı? Önceliklerim bunlar mı olmalıydı? Ölüm farkındalığı hayatı daha anlamlı ve dolu dolu yaşayabilmek için bize bir kapı aralıyor.
Korona sonrası dünyanın gerçeği: Keskin güç
Çok-aktörlü, çok-kutuplu ve çok-hikâyeli günümüz uluslararası düzeninde masumiyet ve samimiyet odaklı yumuşak güç yerini hızlı bir şekilde keskin güç uygulamalarına bırakıyor. Pandemi sonrası dönemde artacak bu eğilim, dünyamızı nereye götürecek? Prof. Dr. Tarık Oğuzlu yazdı.
İsveç sürü bağışıklığında haklı mıydı?
Sürü bağışıklığı modeli uygulayan İsveç’te ölenlerin çoğu yaşlılar ve hizmet sektöründe çalışan göçmenler. İsveçli uzmanlara göre en iyi yöntem buydu çünkü diğer ülkeler ikinci dalgayı yaşarken onlar salgını geride bırakacak. Fakat bu başka ülkelerde uygulanabilir mi?
Çare fütüroloji ve iş birliğinde mi?
Fütüroloji, panik yerine daha sistematik düşüncenin disiplinlerini bize kazandırabilir. İçinde bulunduğumuz eşik çok kritik dolayısıyla uluslararası iş birliği olmaksızın ortak sorunlarımız sadece ağırlaşabilir. Fütüroloji bunları ortaya koyarak doğru ve kalıcı çözüm yollarına girilmesini teşvik edebilir. UNESCO Genel Konferans Başkanı Altay Cengizer yazdı.
Bir günah çıkarma ritüeli olarak gündüz kuşağı programları
Din artık medyanın rating getiren başlıca konularından. Popstar vaizler ve çoğu zaman farklı uzmanlara sorulması gerekirken onlara yöneltilen sorular, ekrandan istenen dualar… Ekranlara yansıyan dinî içerik ne kadar nitelikli ve gerçek dinî meselelere ne kadar değiniyor?
Pandemiler nasıl sona erer?
COVID-19 dünyanın karşılaştığı ilk salgın değil. Bundan önceki pandemiler nasıl bitmişti? Pandemileri bitiren ne? COVID-19’un ne zaman ve nasıl biteceğine ilişkin tarihteki benzer örneklerin söyledikleri…
Sosyal mesafeye uygun şehirler için yeni fikirler
Dünyanın dört bir yanında şehir planlamacıları sosyal mesafeye uygun kentler için harekete geçti. Kaldırımların genişletilmesi gibi önlemlerin yanı sıra ‘kimseyle karşılaşmayacağınız parklar’, ‘güvenli yemek bölgeleri’ gibi alışılmadık fikirler de gündemde.
Dünyanın yeni lideri Almanya mı olacak?
Almanya COVID-19 krizinden hangi alanlarda güçlü, hangi alanlarda zayıflamış olarak çıkacak? Berlin Avrupa Birliği’ni bir arada tutabilecek mi? Almanya’nın olası adımlarının Türkiye için anlamı ne?
Salgın sonrası kentlerimiz nasıl değişmeli?
Sosyal mesafe kentleri gelecekte nasıl etkileyebilir? Kentler pandemi gibi krizlerden nasıl güçlenerek çıkar?
Korona krizi AB’yi yeniden inşa eder mi?
Avrupa bütünleşmesinin fikir babası Jean Monnet “Avrupa’nın krizlerle inşa edileceğine ve krizlerin çözümlerinin toplamı olacağına her zaman inandım” demişti. AB, üyeler arası dayanışma krizi, ekonomide %-7,5 büyüme gibi sorunları çözebilecek mi?
Koronavirüs ve kardeşleri
Koronavirüs krizi tüm insanlığı etkisi altına alsa da aslında ortalama 20 yılda bir benzer korkuların esiri oluyoruz. Koronafobi yerine neye odaklanmalıyız? Bu krizi aşmak için çaba sarf etmemiz gereken üç alan nedir? Tunus’un eski cumhurbaşkanı, düşünür ve hekim Munsif Merzûkî’nin yazısı…
Stratejik miyopluk ya da virüs kahinliği: Salgın sonrası dünya öngörülebilir mi?
“Yeni normal” üzerine tahminler, öngörüler her yerde karşımıza çıkıyor. Peki, bunların ne kadarı matematikle, mantıkla, verilerle örtüşüyor? Küresel ve siyasi sistemin nereye evrileceğine dair tahminde bulunmak mümkün mü?
Pandemiden sonra şehirlerde hayat nasıl olacak?
Pandemi şehir hayatını kökten değiştirecek ama nasıl? Foreign Policy dergisi aralarında şehir planlaması, şehir idaresi, tarih ve sağlık alanlarında uzmanların olduğu dünyanın önde gelen 12 düşünürüne pandemi sonrası şehir hayatına dair tahminlerini sordu.
Koronavirüs hakkında bilmediklerimiz
COVID-19’a ilişkin yeni bulgular hastalığın çok daha büyük sağlık sorunlarına yol açtığını ortaya koyuyor. İşin kötüsü tıp henüz bu sorunlara çare bulamadı. Daha da kötüsü bilim insanları da hastalığı yeni yeni öğreniyor ve henüz ellerinde gözlemden başka başvurabilecekleri yöntem yok.
İstihbarat dünyasının COVID–19 savaşları
Koronavirüs salgını, Soğuk Savaş dönemindeki bir propaganda ve istihbarat yarışına nasıl dönüştü? İstihbarat topluluğu ve tıp dünyası arasındaki ilişki ne? İstihbaratın artık hangi yeni kabiliyetlere ihtiyacı var? Pandemiden istihbarat adına çıkarılacak dersler neler?
Postpandemi döneminde erdemlerimiz artar mı?
Postmodern hümanizm korona günlerinde nasıl bir sınav verdi? Pandemi ne tür ruhsal sorunları doğuracak? Moderniteyle birlikte neler anlamını yitirdi? Postpandemi döneminde hangi görüşler öne çıkacak, kim neye sığınacak? Psikiyatrist ve felsefeci Prof. Dr. Cengiz Güleç yazdı.
Pandemi sonrası Türkiye için krizden çıkış senaryoları
Pandeminin yol açtığı tarihte eşi görülmemiş ekonomik krizden ülkeler nasıl çıkacak? Türkiye’nin önündeki ekonomik fırsatlar ve riskler neler? Ekonomik olarak en kısa sürede toparlanmanın yolu ne? Türkiye yeni bir üretim üssü olabilir mi? Sinan Ülgen yazdı.
Tünelin ucunda ışık göründü
Zor bir ay geçti, bahar geldi. Yavaş yavaş hayatta kalmaya çalışma mücadelesinden “Bundan sonra ne olacak?” sorusuna yanıt aramaya geçtik. Soru çok ama yanıtlar konusunda temkini elden bırakmamakta fayda var. Fikir Turu yazılarıyla nisan ayı…
COVID-19’dan sonra terörizm aynı olmayacak
Devletlerin başarısız olduğu algısı ve insanların sistem dışı kaldığını hissetmesi teröre uygun ortam hazırlıyor. Birçok yerde pandemi bu duyguları körüklüyor. Çin karşıtlarından yeni çalışma düzenlerinde işini kaybedenlere kadar farklı kesimlerin başlatabileceği şiddet olaylarına dünya hazır mı?
Mültecilerin korona ile imtihanı
Salgın öncesinde gündemin ana konularından biri olan mülteciler, salgınla baş edebiliyor mu? Hangi zorluklarla karşı karşıyalar? Aldıkları destek yeterli mi? Koronavirüs salgının mültecilere ‘faydası’ olabilecek mi? Göç uzmanı Metin Çorabatır sahadan gözlemlere dayanarak yazdı.
Hangi sağlık sistemi pandemiyle nasıl baş etti?
COVID – 19 salgını küresel olsa da her ülkenin baş etme yöntemi farklılaştı. ABD’den Güney Kore’ye hangi sağlık sistemleri nasıl sınav verdi? Hangi ülkede nasıl bir sağlık sistemi ve sigortası var? Sağlık sistemleri hastalığın seyrini nasıl etkiledi?
Türkiye’nin İdlib’de radikaller sorunu: Kısa vadeli bir risk mi? Uzun vadeli bir tehdit mi?
Türkiye-Rusya arasında imzalanan İdlib mutabakatı çeşitli nedenlerle tam olarak uygulanamıyor. Bölgedeki en güçlü radikal örgüt HTŞ tanınma peşinde. Asıl büyük risk ise gözden kaçıyor: El Kaide ağırlık merkezini İdlib’e taşımak istiyor. Türkiye’nin önündeki risk ve tehditleri Doç. Serhat Erkmen yazdı.
Pandemi ile mücadeledeki tuzak: İlaç şirketlerinin ahlakı
Dünyanın dört bir yanındaki araştırmacılar COVID-19 için yeni teşhis ve tedaviler geliştirmek için çaba sarf ediyor. Ancak pandemi için küresel ortak çabayla geliştirilecek ilaç ve aşıların ilaç tekellerinin kontrolüne geçme ihtimali var. Bunu önlemek ne kadar ve nasıl mümkün?
Asıl düşman “normale” dönmek mi?
Yaşadığımız felaketin raf ömrü var. Sorun, sokağa çıktığımızda tüketim tercihlerimizin ne olacağı. Dünya sağlığına en büyük tehdit, kitle manipülasyonuna açık davet, belki de aile sofralarının dağılmasıydı. Bu süreçte yaşayabildiğimiz telaşsız sofralara geri dönebilecek miyiz? Neyi var edeceğimiz, neleri tarihe gömeceğimiz, bize bağlı. Gündüz Vassaf yazdı.
Büyük Buhran’da ne yaşandı? Bir benzeri kapıda mı?
İktisadi durgunluk ve buhran arasındaki farklar neler? Hangisine yakınız? Büyük Buhran ve bunalımlar hangi siyasi liderleri yarattı? Tarihte buhran ve bunalımdan çıkışın yolu ne oldu? Koronavirüs salgınıyla savaş arasında benzerlik var mı? Dünya bunalım noktasında mı? George Friedman’ın analizi…
Pandemi sonrası dünyayı düşünmek: Aklın emrettiği
Salgın sonrası dünyayı düşünürken hangi üç noktayı dikkate almalıyız? Salgından önce var olan hangi eğilimler güçlendi? Pandeminin hangi sonuçları kalıcı olacak? Kapitalizm ve demokrasi nereye doğru evrilebilir? Prof. İlter Turan yazdı.
Gıda krizini nasıl önleyebiliriz?
Dünya salgın kriziyle uğraşırken en son ihtiyacımız olan şey gıda kıtlığı ama onun emareleri ufukta şimdiden belirdi. Bu gıda kıtlığı krizinden kaçınmak, hangi koşullarda mümkün olabilir? Üreticilere, ülkelere, satıcılara düşen görevler neler?
Virüsten büyük tehlike gıda güvenliği mi?
Covid-19’un yol açtığı gıda tehdidinin boyutları ne, çıkış yolu var mı? Gıda milliyetçiliği mi gıda egemenliği mi? Çok uluslu şirketlerin elinde toplanmış tarım ve gıda ekonomisi bütün dünyanın iyiliği için nasıl dönüştürülebilir? BM Gıda Hakları Raportörü Prof. Hilal Elver yazdı.
Korona zamanlarında iç huzurunu bulmak
Ünlü felsefeci Alain de Botton koronavirüs salgınında neler düşünüyor? Hayatla nasıl bir muhasebe yapıyor? Hangi düşünce bizi daha ayakta tutar? Nasıl bir ümide ihtiyacımız var? Bu dönemde dünyaya farklı bir pencereden bakmak mümkün mü? İç huzurunu nasıl buluruz?
Çin’in süper güç planlarına virüs bulaştı
Çin’in COVID-19 salgını sonrası Kuşak ve Yol Projesi’nin rüzgârıyla yelkenlerini doldurup yeni süper güç olarak ortaya çıkacağı iddia ediliyor. Bu iddia ne kadar gerçekçi? Çin’in süper güç olmasının şartları ne? Proje finansman bulabilir mi? Pekin’in gelecek planlarında neler var?
Salgın sırasında normalmiş gibi davranmak ne kadar normal?
Dünya çapında bir travmadan en az hasarla hatta verimli bir şekilde çıkmaya çalışıyoruz. Ama beynimizin işlevini de bozan bu tür bir travma yaşayıp etkilenmemek mümkün değil. Üstelik bazen iyi hissetmekle iyi başa çıkmayı birbirine karıştırabiliyoruz. Prof. Aslıhan Dönmez yazdı.
Petrol fiyatları, küresel çöküntü, çıkış yolları ve Türkiye
Petrol fiyatlarında yaşanan düşüşün sebepleri neler? Enerji piyasasında göz ardı edilen diğer büyük risk ne? Enerji bağlantılı hangi sektörler öne çıkacak, hangileri güçlük yaşayacak? Türkiye’nin önündeki fırsat ne? Türkiye önümüzdeki döneme nasıl hazırlanmalı? Mehmet Öğütçü yazdı.
Covid 19 ve komplo teorileri: Kimler komplo teorilerine inanıyor?
Koronavirüsle birlikte ortaya çıkan komplo teorilerine en çok kimler, neden inandı? Toplumdaki güven duygusunun azlığının maliyeti ne? Komplo teorilerinin konforunun altında ne var? Sosyolog Prof. Veysel Bozkurt araştırmasının sonuçlarını yazdı.
İsrail’in gözünden COVID-19 sonrası dünya
Koronavirüs salgını sonrası nasıl bir dünya ile karşılaşacağımızı devletler de merak ediyor. İsrail Dışişleri Bakanlığı için 20 uzmanın hazırladığı bir rapora göre salgın, küresel serbest ticaretin sonunu getirecek. Çin ve terör örgütlerinin elini güçlendirecek.
Çin’de ‘yeni normal’ ama nasıl?
Koronavirüsün ilk ortaya çıktığı Çin’de hayat gerçekten normale döndü mü? Çin ekonomisi salgından nasıl etkilendi? Koronavirüsün kaynağı hangisi Çin mi ABD mi? Çin’de Afrika karşıtlığı neden yükselişte?
Koronavirüs günlerinde zombi filmlerinden alınabilecek dersler
Salgın hastalık ve zombi kıyameti arasındaki korkunç benzerlikler ve farklılıklar neler? Ülkelerin ve birçok bürokratın davranışları neden zombi filmi karakterlerini anımsatıyor? İnsanlık, zombileri ve salgını hangi koşullar altında yenebilir? Her şeye rağmen niçin umutlu olmalıyız?
Koronavirüs pandemisinden sonra ekonomi nasıl olacak?
Hepimizin aklında benzer sorular var: Pandemi dünya ekonomisinde ne gibi kalıcı dönüşümlere yol açacak? Foreign Policy, içlerinde iki Nobel ödüllü iktisatçının da olduğu önde gelen dokuz düşünüre pandemi sonrası ekonomik ve finansal düzene dair tahminlerini sordu.
Yapay zekâ Covid-19 mücadelesinin neresinde?
Koronavirüs salgınından önce yapay zekayı gözümüzde mi büyütmüştük? Yapay zekâ tıp ve bilim alanında teşhis, araştırma ve aşı çalışmalarında nasıl kullanılıyor? Hangi ülke bu süreçte yapay zekadan nasıl faydalandı? Bu uygulamaların hangileri etik tartışmalara yol açabilir? Hangi riske karşı çok dikkatli olmalıyız?
Küresel salgın tarihi yeniden şekillendirmiyor, hızlandırıyor
Korona sonrası dünya kimi düşünürlere göre radikal kopuşlar ve değişimler yaşayacak. Bazılarıysa, mevcut ve pek de iyimser olmayan eğilimlerin derinleşeceğini öngörüyorlar. İşte onlara göre, küresel güç mücadelelerinden yeni dengelere, Çin’in gücünden mültecilerin durumuna göre bizi bekleyen dünya…
Hayatta kalmak ne uğruna olmalı?
Bu salgınlara karşı tedbir alma gereği ortadayken devlet neden gereğini yapmadı? Biz mi güç elde ederiz, güç mü bizi ele geçirir? Şirketler, piyasa, ekonomi, vs. tüm bu kurguları yaratan bizler, doğa durumundaymış gibi mi davranacağız? Hukuk Felsefecisi Vahdet İşsevenler yazdı.
Dünyanın en etkileyici savunma sistemi, koronavirüsle nasıl mücadele ediyor?
Yağ dokusu ve taç benzeri proteinden oluşan küçücük bir genetik yapıdan ibaret koronavirüse karşı vücudumuz nasıl mücadele ediyor? Bu mücadelenin Covid-19 için anlamı ne? Koronavirüse karşı geliştirdiğimiz antikor bizi ne kadar koruyabilir?
Bir halk sağlığı sorunu olarak cahil cesareti döngüsü
Akademik unvan (Dr., Doçent, Profesör) kişiyi her şeyi bilen haline getirmez. Böyle davrananların yaydığı dezenformasyon önemli bir halk sağlığı sorunu haline geldiğinde, sorumluluk kime ait olmalı? Bilim gazeteciliği neden önemli? Cahil cesareti döngüsünden korunma yolları.
Bir tık uzağımızdaki siber zorbalık pandemiyle artık daha da yakın
Pandemi nedeniyle artan internet kullanımı beraberinde siber zorbalığın da artması ihtimalini getirdi. Yedi siber zorbalık türü ne? Türkiye’deki araştırmalar bu konuda ne söylüyor? Siber zorbalıktan korunma yolları neler? Sinan Aşçı yazdı.
Koronavirüsün kaynağı endüstriyel gıda üretimi olabilir mi?
Yeni virüsün kaynağının yarasalar veya karıncayiyenler olduğu ileri sürülüyor. Çin’in yemek kültürü hedef alınıyor. Belki de kaynağı endüstriyel gıda üretiminde, özellikle endüstriyel besicilikte aramalıyız. Ve belki de “daha az tüketseydik COVID-19 olmazdı diyen” veganlar haklıdır.
Çin’de bir virüs kanat çırpınca, ABD’de sistem değişir
Tarihte örnekleri olan bu salgın tarihin yeni bir sayfa açma yöntemi mi? Kara Veba’nın Rönesans’ı tetiklemesi gibi koronavirüsle mücadelede aciz kalan ABD’de de yeni bir sosyal sözleşme doğar mı? ABD’deki yozlaşmış sağlık sisteminin sebebi ne? Amerikan başkanlık seçimlerine damgasını vuracak soru hangisi?
“Kışın ortasında içimizdeki mağlup edilemez yaz”
Dünya eğer asla bir daha aynı dünya olmayacaksa ne yapacağız biz? Bu buhrandan güçlenerek çıkabilir miyiz? Bizi biz kılan alışkanlıklarımız buharlaşıp gittiğinde bizden geriye ne kalacak? Tutunabilecek miyiz bu yeni tekinsiz dünyaya?
Mikroplar da tarih yazar
Tarihi yalnızca insanlar değil, mikroplar da yazar. Roma İmparatorluğu’nun çökmesinin, sömürgeciliğin, Rus Devrimi’nin hangi pandemilerle nasıl bir ilişkisi var? Hangi salgınlar, tarihin hangi dönüm noktasına yol açtı?
Halk sağlığı tedbirleri ekonomik bunalıma sebep olmayabilir
COVID-19 salgınının ekonomiye etkisi abartılıyor mu? Sosyal mesafelendirme önlemleri ekonomiye sadece zarar mı veriyor, yoksa bazı önlemlerle ekonomiyi canlandırma zemini mi hazırlıyor? 1918 Grip salgınında alınan tedbirlerin ekonomiye etkisini inceleyen 3 Amerikalı iktisatçı yazdı.
Uzaktan eğitim ama nasıl?
Koronavirüs salgınıyla okullar kapandı, öğrenciler için uzaktan eğitim dönemi başladı. Hangi ülke uzaktan eğitimi nasıl yürütüyor? Türkiye’de uygulama nasıl, neler işliyor, neler işlemiyor? Eğitimde eşitsizlik bu süreçte artar mı? Çocukları bekleyen riskler neler?
Küresel pandemi stratejisinin temel ilkeleri ne olmalı?
Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Joseph Borell’e göre, pandemiden kurtulmanın tek yolu hep birlikte hareket etmek, bunun için de küresel bir strateji ortaya konulmalı. Atılması gereken ilk adımlardan biri de, kaynakları birleştirmek.
İdlib korona dinlemiyor: Yeni çatışma kapıda
Korona salgını Suriye’yi de vuruyor ama bu yeni çatışma dinamikleri gelişmesine engel olmuyor. Bu seferki çatışmaların temel dinamiği ne olacak? İran’ın İdlib’deki yeni rolü ne? İdlib’de radikal gruplar nasıl davranacak? Türkiye ne yapacak? Doç. Serhat Erkmen yazdı.
İtalya’dan korona mektubu: Geleceğinize dair bildiğimiz ne varsa…
Bu mektubu size İtalya’dan yazıyorum, yani sizin geleceğinizi kaleme alıyorum.
Batı ve Doğu’nun pandemiyle mücadelesi geleceğe ilişkin ne söylüyor?
Pandemiyle mücadelede Batı ülkeleri ve Asya ülkeleri arasındaki fark ne? İki bloğun yurttaş kültürü ne gibi farklara yol açıyor? Asya’nın demokratik ülkeleri, neden Batı’dan daha iyi bir mücadele veriyor? Salgın, tarihe Doğu’nun yükselişi olarak mı geçecek?
Yedinci koronavirüsün portresi
Yeni koronavirüs, nasıl oldu da bu kadar hızlı yayıldı? Bu yedinci koronavirüsü, daha önceki ilk altı tipten ayıran özellikleri neler? Neden bazıları hafif atlatırken bazılarında ölümcül? Hava sıcaklığının koronavirüse herhangi bir etkisi var mı?
İspanyol gribi de geçmişti bu topraklardan
İspanyol gribi Osmanlıya nasıl gelmişti? Maliyeti ne oldu? Kendisi de hastalığa yakalanan Mustafa Kemal’in Padişah Vahideddin’e gönderdiği telgrafta ne yazıyordu? Salgın dönemi mizah anlayışına ve edebiyata nasıl yansıdı? Prof. Ali Şükrü Çoruk’un kaleminden.
Koronavirüs inanç dünyamıza nasıl etki edecek?
Geçmişteki salgınlar inanç dünyasında nasıl bir değişikliğe yol açmıştı, bu salgın ne yapacak? Koronavirüs ile karşı karşıya kalan insan nereye sığınıyor? Koronavirüs sonrası yeni bir materyalizm dalgası mı gelecek? Geleneksel öğretiler mi, bilimcilik mi, kültler mi, seküler maneviyatçılık mı ön plana çıkacak? Dinî jeopolitik uzmanı Prof. Hilmi Demir yazdı.
Küresel salgın nasıl sona erecek?
Koronavirüs salgınında iyi ve kötü senaryolar neler? Salgın hangi aşamalardan geçecek? Toplumlar ve sağlık sistemleri buna nasıl yanıt verecek? Salgın nasıl bir miras bırakacak? The Atlantic’in bilim yazarı Ed Yong bütün olasılıkları derledi.
Kişisel tarihlerimizin dönüm noktasında
Yalnızca dünya değil, biz de artık eskisi gibi olmayacağız, hayatımız korona öncesi ve korona sonrası diye iki döneme ayrılacak. O halde dayanışma, utku için çabalama, düşünme ve diğerkâmlık zamanı.
Koronavirüs en çok kadınları vuruyor, hem de her alanda!
Korona salgını nedeniyle hayatımızda yaptığımız değişiklikler en çok kadınları etkiliyor. Salgınla birlikte gerileyen ekonominin bedelini de ağırlıklı olarak kadınlar ödeyecek. Aile içi şiddet artacak. Diğer sağlık sorunları ihmal edileceğinden anne ölüm oranları yükselecek.
COVID-19: Dün, Bugün, Yarın
Koronavirüs salgınında başkalarına yardım ederek kendimize de yardım etmiş oluyor, bunu yapmadığımızda kendimize zarar vermiş oluyoruz. İklim değişikliği, aşırı yoksulluk, küresel göç gibi sorunlar da aynı stratejileriyle çözülebilir. Uluslararası hukuk profesörü Richard Falk yazdı.
“Pandemi sonrası Ortadoğu’nun yeniden şekillenmesi kaçınılmaz”
Arap Halk Hareketleri sırasında, değişime direnebilmiş olan Ortadoğu Bölgesi’nin koronavirüs salgını nedeniyle yeniden şekillenmesi kaçınılmaz gözüküyor. Üstelik bu sefer, değişimi daha önce engellemiş güçlerin elleri de zayıf. Salgın Libya’dan Mısır’a neleri değiştirebilir?
Uzayda yaşamış astronottan tecritte zorlananlara tavsiyeler
Küçücük bir uzay gemisinde yaklaşık bir yıl geçiren astronot Scott Kelly’den “evde kal” kuralına uymakta zorlananlara hayat kurtaran tavsiyeler. Nasıl davranmalı, neler yapmalı?
Unuttuğumuz o kelimeyi hatırlama zamanı: Utku
Bugünlerde en çok dayanıklı olmanın yollarını bulmak zorundayız. Panik, hiçbir şey yapmamanın diğer adı. Utku ise, çok az kullandığımız, belki de unuttuğumuz hatırlanması gereken bir sözcük (sözlük anlamı; zor zamanlardan kurtularak zafere erişmek). Bu badireden sağ ve salim çıkma utkumuz olmalı.
Koronavirüs krizinden alınacak ilk 7 ders
Koronavirüs salgınının nasıl ve ne zaman biteceği bilinmese de siyaset ve ekonomi dersler çıkarmaya başladı bile. Salgından çıkan ilk yedi dersi ve işaret fişeklerinin hangi yönü gösterdiğini siyaset bilimci Ivan Krastev yazdı.
Suriye’de Tahran-Moskova yarışı nereye varacak?
Suriye söz konusu olunca İran ve Rusya nerede anlaşamıyor? İki ülkenin rekabeti Suriye’nin geleceğini nasıl etkileyebilir? Hangi ülke Suriye’nin geleceğinde söz sahibi olacak? Esed ailesinin geleceği konusunda nerede anlaşamıyorlar?
Korona öldürecek mi olduracak mı?
Doğanın bizi sınadığının farkındayız. Bilgiliyiz. Umutluyuz. İnançlıyız. Dünya koronadan büyüktür. Boş bulunmazsak, bu korona serüveninden nice deneyimler, bilgiler edinerek daha güçlü bir dünyaya çıkmanın yolunu bulacağız. Pandemiye sesleniyorum: Pandemi! Bizi biraz düşündür emi?
Pandeminin ardındaki asıl tehlike: Toplumsal çöküş
Dünya şu anda küresel ekonomide kökten bir değişime tanıklık ediyor olabilir. Kendi kendine yeterlilik ekonomisine geçilirse, neler olabilir? Hangi koşullarda toplumsal çöküş hızlanabilir? Mevcut ekonomi politikalarının temel amacı ne olmalı?
Devlete bulaşan virüs
Korona salgını neo-liberal devlet anlayışının altını nasıl oyuyor? Devletler hızla nasıl bir dönüşüm geçiriyor, neyle sınanıyor? Çin, İngiltere ve Türkiye’de devlet nasıl bir tepki veriyor? Devletlerin gidişatı ne yöne olacak? Siyaset bilimci Prof. Ali Yaşar Sarıbay yazdı.
Sahte koronavirüs haberlerini nasıl ayırt edebiliriz?
Pandeminin yarattığı kaygı, panik ve belirsizlik ortamı yanlış veya yanıltıcı haberlerin yayılmasına zemin hazırlıyor. Peki, ‘sahte bilgi salgınına’ karşı ne yapabiliriz? Uzmanların tavsiyeleri neler? Nelere dikkat edilmeli?
Koronavirüs pandemisi sonrası nasıl bir dünya göreceğiz?
Hemen herkes koronavirüs salgını sonrası, dünyanın bir daha eski dünya olmayacağını, uluslararası sistemin, devletlerin ve ekonominin kalıcı bir biçimde dönüşeceğini düşünüyor. İşte siyaset felsefecilerinin geleceğimiz hakkındaki düşünceleri…
Bir evden çalışanın “püf noktası” tavsiyeleri
Birçoğumuza eskiden çok uzak gelen ‘evden çalışma’ yöntemi, salgın nedeniyle gerçeğe dönüşünce o kadar da kolay bir iş olmadığını anladık. Uzun yıllar ‘evden çalışan’ İlkan Akgül, bu yönteme uyum sağlamanın püf noktalarını anlattı, podcast’ini Fikir Turu için hazırladı.
Kaygı salgını nasıl önlenir?
Koronavirüs salgını birçok davranışımızı ve duygumuzu gözden geçirmemize, onlarla yüzleşmemize neden oluyor. Bu duygulardan biri de belirsizliğe tahammülsüzlük. Bu duygumuzun arkasında ne var, nasıl baş edebiliriz? Kaygı salgınından nasıl korunuruz?
Makarna stoklamak bizi ayakta tutmaya yeter mi?
Koronavirüs, salgından hızlı yayılan kaygı, stoklanan kutularca makarna, şişelerce kolonya… Fazladan gıda stoklamak hayatı önemsediğimizin bir işareti mi? Anti-terörizmin yerini anti-hastalık mı alacak? Biyogüvenlik için neleri feda ederiz? Sağlık sosyoloğu Doç. Dr. Temmuz Gönç-Şavran yazdı.
Irak’ta ABD işgalinden geriye kalanları kurtarmak mümkün mü?
Medeniyetler beşiği Irak’ta, milyonlarca hurma ağacının kesilmesine kadar varan ABD işgalinden geriye ne kaldı? Ülkenin içinde bulunduğu kısır döngüden çıkış reçetesi ne olabilir? İşgalin 17. yıl dönümünde Bilgay Duman yazdı.
Salgını yenmenin en iyi yolu olan gönüllü tecriti nasıl uygulayacağız?
Markete gitmeli miyiz? Bir arkadaşımızla yürüyüşe çıkmalı mıyız? Yaşlı akrabalarımızı ziyaret etmeli miyiz? Apartmanın ortak alanlarını kullanmalı mıyız?
“Koronavirüsü yenmek için İran’a yaptırımları kaldırın”
Koronavirüsün en yüksek ölüm oranına sahip olduğu ülkelerden biri İran. Bu ülkenin salgınla baş etmesini zorlaştıran en önemli nedenlerden biri de, yaptırımlar. Koronavirüs, bir ülkenin sağlık sistemine verilen kasıtlı zararın, tüm dünyanın küresel bir salgınla baş etmesini nasıl zorlaştırabileceğini ortaya koyuyor. İran’a yönelik yaptırımlar kalkmadan bu salgını yenmek mümkün olur mu?
Salgın paniğinin panzehiri psikolojik destek
Küresel salgınla mücadele uzun sürecek. Ulusal sağlık sistemleri ise artan iş yükünü aylarca taşıyamaz. Çinli bilim insanlarına göre hasta, hasta yakınları ve sağlık personeline acil psikolojik destek verilmesi şart. Tavsiye edilen 4 metot ne? Lancet’taki ilgili makalenin önemli bölümleri…
Covid19 salgını: Çocukların psikolojisi
Çocukların hem beden hem de ruh sağlığını koronavirüs salgınından nasıl koruyacağız? “O pis, elleme” demek, neden eksik? Çocuğa kim, neyi, ne kadar anlatmalı?
Türkiye’nin en büyük sermayesi
Kriz dönemlerinde çok çabuk etkin hale getirebildiğimiz beşeri, sosyal ve pozitif psikolojik sermayemizi nasıl kalıcı hale getirebiliriz? Bu dirayet ve basiret, kalıcı bir ruh haline dönüşebilir ve bize yakın gelecekte, daha dostane yaşamak konusunda esin verebilir mi?
Koronavirüs salgını siyasete ilişkin ne söylüyor?
Koronavirüs salgını devlete bakışımızı gözden geçirmemize neden olacak mı? Demokrasiler, salgınla mücadelede avantaj mı dezavantaj mı sunuyor? Devletler, açıklıkla iş birliği mi yapacak, çıkar mı sağlamaya çalışacak?
Yeni bir küreselleşme biçimi doğuyor
“Kontrolsüz, kriz ve küresel salgınlara meyilli serbest piyasa küreselleşmesi son günlerini yaşıyor. Ancak diğer yandan karşılıklı bağımlılık ve kanıta dayalı ortak eylemi temel alan, yeni bir küreselleşme biçimi doğuyor.” Will Hutton’un Guardian’daki analizi…
Esnek çalışmaya (hâlâ) itirazı olan var mı?
Koronavirüs kaygısı, pek çok şirketi evden çalışma metoduna yöneltti. Esnek çalışma saatleri zaten iş yaşamının yeni ve gelişen trendi. Esnek çalışma saatleri şirketler için kayıp mı kazanç mı? Bizim çalışma kültürümüze neden dahil olamıyor, neden yaygınlaşmıyor? Çözümün formülü ne? Alim Erginoğlu yazdı.
İtalyanların salgın sırasında yaptığı, başkalarının yapmaması gereken şeyler
İlk vakayı 20 Şubat’ta tespit eden İtalya’da hangi süreç yaşandı da tüm ülke karantina altına alındı? Vaka ve ölüm oranı neden bu kadar yüksek? İlk vakadan önce İtalyan Sağlık Bakanlığı koronavirüs ile ilgili bir görev gücü kurmasına rağmen nasıl bu noktaya gelindi? İtalyan sağlık sistemi salgını yönetebiliyor mu?
Düşen petrol fiyatları ve salgın küresel dengeleri nasıl değiştirecek?
Corona salgını, düşen petrol fiyatlarıyla yan yana gelince hayatımız nasıl etkilenecek? Bu süreçte hangi ülkeler ekonomik ve siyasal sorunlarla karşılaşacak? Küresel dengeler değişebilir mi? Stratejist George Friedman’ın analizi.
Suudi Arabistan ‘petrol’ ve ‘darbe’ hamleleriyle ne yapmak istiyor?
Koronavirüs salgınından sonra petrol fiyatlarını düşürerek, kendi ülkesinin ekonomisini de zora sokabilecek riskli bir karar alan Suud Veliaht Prensi, aile içinde de yeni bir iktidar mücadelesi başlattı. Prens’in amacı ne? Giriştiği riskli savaşları kazanabilir mi? Dünya bundan nasıl etkilenecek?
Salgın dünya ekonomisini nasıl etkileyecek?
Küresel durgunluk ihtimali neden çok arttı? Beklenen durgunluğun 2001 ve 2008’dekilerden farkı ne? Salgın ekonomileri nasıl etkileyebilir? Ekonomide rahatlama için hangi ülkeye ne görev düşüyor?
Ruslar dış politikada nasıl düşünür?
Ruslar dış politikalarını belirlerken hangi tarihsel arka plana göre hareket ediyorlar? Neden aslında yalnızlar? Bu bir tercih mi? Rus real-politiğinin arkasında ne var?
Demokrasi neden reforme edilmeli?
İngilizlerin yüzde 55’i, İtalyanların yüzde 70’i, Brezilyalıların yüzde 83’ü demokrasiden neden memnun değil? Siyasetçiler ve siyasi partiler neden toplumdan koptu? Seçmen siyasetçileri hangi testten geçirmeli? Demokrasiyi reforme etmezsek ne olur?
Emperyalizm neden kafamızı karıştırıyor?
Teknoloji, iletişim gibi pek çok alanda onca değişime rağmen, günümüz sorunlarını hâlâ emperyalizmle açıklamak ne kadar gerçekçi? Rusya ve Çin emperyal mi, değil mi? Küreselleşme ve emperyalizm birlikte anılırken, Türkiye’nin yeri neresi? Prof. Mitat Çelikpala yazdı.
Suriyeliler işimizi elimizden mi alıyor?
Suriyelilerin işsizliğe olan etkileri hakkındaki fikirler ne kadar doğru? Rakamlar ne söylüyor? Hangi işlerde, hangi koşullarda çalışıyorlar? Gazeteci Sümeyye Ertekin Suriyeli mültecilerle ilgili saha bilgilerini ve tecrübelerini araştırma, raporlar ve istatistiklerle sentezleyerek yazdı.
8 Mart bitti, görevler yapıldı, şimdi aynen devam mı?
8 Mart kadınlar için görünmez duvarları olan yeni bir hapishane mi? Kadınlar Günü’nde medyanın döktüğü timsah gözyaşları sonra nerede birikiyor? 8 Mart mesajları nasıl hayata geçebilir?
İdlib’de ateşkes: Yeni dengeler, riskler ve olasılıklar
Büyük çatışmayı donduran İdlib ile ilgili yeni mutabakat hangi küçük çatışmaları başlatabilir? Satır araları neler söylüyor? Anlaşma göçü durdurmaya yetecek mi? Gerçekten kırılgan ve uygulanamaz mı? Taraflar ne kazandı? HTŞ’ye ne olacak? Anlaşma PYD’i ve Ankara-Şam ilişkilerini nasıl etkileyebilir?
Evliya Çelebi’den günümüze Türk gezgini değişti mi?
Tibet’te çantasında zeytinyağlı dolma taşıyan, bazen ön yargılı bazen de son derece hoşgörülü tavırlar sergileyen Türk gezgini ve seyyah-ı alem Evliya Çelebi arasında nasıl bir benzerlik bulunuyor? Birçok farklı disiplin için hazine değerinde olan Evliya Çelebi’nin eseri 17. yüzyılın renkli bir panaromasını çizerken, bugünün Instagram paylaşımları ne kadar değerli?
Koronavirüs ve hastalığın jeopolitiği
Coronavirüs salgını sebebiyle gündemimize gelen Dünya Sağlık Örgütü ne kadar işlevsel? Ne zaman nasıl kuruldu? Ne tür zorluklar yaşıyor? Geçmişteki salgın hastalıklar politikayı nasıl şekillendirdi? Demokrasi salgınların neden en sevdiği rejim?
Dünya sorunlarla baş edemeyecek kadar kalabalıklaşıyor mu?
Coronavirüs neden en önemli jeopolitik olaylardan biri? Salgın hastalıklar dünya siyasetini nasıl etkileyecek? Dünyanın geleceği üzerine düşünürken niçin artık süper güçler arasındaki rekabetten çok doğa olaylarını dikkate almalıyız?
Irak bu kez gerçekten parçalanmanın eşiğinde mi?
Irak’ta neden bir türlü hükümet kurulamıyor? Çözüm önerileri neden işlemiyor? Ülkede dört düzeyde yaşanan çatışmaların maliyeti ne? Irak’ta gösterilerle derinleşen yapısal sorunlar bu sefer gerçekten parçalanmayı getirecek mi? Bilgay Duman yazdı.
Rusya İdlib meselesine nasıl bakıyor?
Rus basını ve Rus uzmanlar, İdlib meselesinde büyük ölçüde resmi söylemi tekrarlasa da Moskova’nın Türkiye ile anlaşmak için bir yol bulması gerektiğini, bunun Rusya’nın çıkarlarına daha uygun olduğunu da söylüyorlar.
Para futbolda artık saadet getirmiyor mu?
Süper Lig’de büyük kulüplerin düşüşü, küçük kulüplerin yükselişi nasıl açıklanabilir? Hangi alışkanlıkları büyük kulüpleri batırıyor, küçük kulüpleri çıkarıyor? Ekonomik büyüklük neden artık saha içerisinde de bir büyüklük yaratmıyor? Bütün bunlar Türkiye futbolunun geleceği açısından ne söylüyor?
Uluslararası hukuk insanlığın geleceği için neden hâlâ önemli?
Otokratik yönetimler, sert gücü önemseyen hükümetler dünyada güç kazansa da, uluslararası hukuk yetersiz kaldığı durumlarda bile hâlâ neden önemli? Daha iyi işlemesinin şartı ne? Ümit veren örnekler neler? Uluslararası hukukun önde gelen isimlerinden Prof. Richard Falk Fikir Turu için yazdı.
Anlamaya çalışmak, elimizden gelen bu
2020’nin neredeyse ilk gününden beri belki de tüm dünyaya “güvenlik kaygıları” damgasını vurdu. Bazen bir virüsü bazen de Suriye’deki gelişmeleri bazen de kendimizi anlamaya çalıştık. Yayımladığımız makalelerle okurlarımızı düşünmeye çağırdık. Bizim gözümüzden şubat ayı…
Korkmayın ama çok büyük ihtimalle siz de coronavirüs kapacaksınız
Coronavirüsünün bugüne kadar karşılaşılan benzerlerinden en büyük farkı, kimi zaman hiçbir belirti göstermemesi. Asıl tehlike de buradan kaynaklıyor. Ama yine de umutlu olmak için pek çok neden var. Virüsü, neden yayılmasının engellenemeyeceğini, olası riskleri ve aşı aranırken karşılaşılan zorlukları Yale Halk Sağlığı uzmanı doktor James Hamblin, başka uzmanlarla da konuşarak, The Atlantic için yazdı.
Bir tutam dünya turu
Çin aynı anda hangi iki cephede savaşıyor, virüsü yense de Çinli düşmanlığını yenebilecek mi? İran neden corona’ya “demokrat virüs” diyor? Mısır medyası Mübarek’in ardından nasıl gözyaşı döktü? Rus milletvekili adaylarının “reality show” ile seçilmesi ne anlama geliyor? Bir tutam dünya turu…
İdlib’i Anlama Kılavuzu: Tırmanma, Göç, Ateşkes, Güvenli Bölge
İdlib’de bugüne nasıl gelindi? Bundan sonrasını öngörmek mümkün mü? İdlib’e dair beklenmedik gelişmeler neler olabilir? İdlib’i daha iyi anlamak için hangi parametrelere bakmalı? Doç. Serhat Erkmen yazdı.
Ne olacak bu “Azalan Batı”nın hali?
Batı’nın kendisi de mi daha az Batılı hale geliyor? Batı sahneyi diğerlerine bırakırsa bu, dünya için ne anlama gelir? Batı hakimiyeti tarihin bir istisnası mıydı? Batı’nın anlatacak hikayesi kaldı mı? Doç. Dr. Çiğdem Nas yorumladı.
Eko-faşizm: Hedef sadece Türkler mi?
Almanya’nın Hanau kentindeki iki ayrı nargile kafeye saldırı bizi kökleri eski ama yakın zamanda yeniden tanımlanmış bir faşizm türüyle yüzleştirdi: Eko-faşizm. Ancak bu faşizm türünün epey bildik bir yönü de var, Türk ve İslam düşmanlığı.
Ertelemek ya da ertelememek işte bütün mesele bu
Daha sonra sıkıntıyla, aceleyle ve muhtemelen kendimize kızarak yapacağımızı bile bile bir işi neden erteleriz? Bu akıldışılığa bizi ne teşvik eder? Gerçek sebebi nedir? Bu halin kronikleşmesi hangi sağlık sorunlarına yol açar? Erteleme sorunuyla baş etmenin sihirli formülü ne?
Söylentilerin gölgesindeki seçim
Halk 21 Şubat’taki Meclis seçimlerini boykot edecek mi? İran Cumhurbaşkanı Ruhani istifa edecek mi? Birbirleriyle rekabet eden reformistlerin ve muhafazakârların ortak noktası ne? Somut projelerin önerilmediği seçim olur mu?
Ortadoğu’da diziler üzerinden tarih ve güç savaşı
Ortadoğu’da tarih diziler üzerinden nasıl yeniden yazılmaya çalışılıyor? Diriliş Ertuğrul’a karşı çekilen Ateş Sultanlıkları dizisi ne anlatıyor? Diziler üzerinden yaşanan güç çekişmenin arkasında ne yatıyor? Lyon Siyasal Araştırmalar Enstitüsü (IEP)’nden siyaset bilimci Dr. Mustafa Beysuni’nin analizi.
Dijital oryantalizmin günah keçisi
Çin’in teknolojik sıçrayışından duyulan korku anlamına gelen ‘Sinoteknofobi’ Batı’daki hangi sorunların üzerini örtüyor? Dijital oryantalizm çağında vatandaşlarını izleme konusunda Çin mi Batı’ya, Batı mı Çin’e benziyor?
ABD bir seçim felaketinin kıyısında mı? – I
ABD seçimleri yaklaşırken Demokratlar nasıl bir bölünme yaşıyor, hangi açmazlarla karşı karşıyalar? Hangi adaylar öne çıkıyor, artıları eksileri neler? Süper Salı nedir ve bu yıl neden çok daha kritik?
ABD bir seçim felaketinin kıyısında mı? – II
ABD başkanlık seçimlerinde adaylar ve vaatleri kadar, olası ayak oyunlarına dayalı felaket senaryoları da konuşuluyor. Trump ya da Demokratlar seçim sonucunu reddedebilir mi? 3 Kasım seçim gecesi için şimdiden olasılığı en yüksek senaryo ne?
Asrın Anlaşması, Filistin sorununun yeni bir düzleme geçişi mi?
Kabul görmeyeceği açık olmasına rağmen, Trump’ın Filistin sorununun çözümü için önerdiği planın asıl amacı ne olabilir? Planın kabul görmese bile açıklanması Filistin sorununu nasıl bir düzleme taşıyor? İsrail’in gözden kaçan diplomatik manevraları, Filistin’in açmazları neler?
‘Parazit’ nasıl bir değişimin habercisi?
Bir Güney Kore filmi nasıl oldu da Oscar’larda rüzgâr gibi esti? Akademi’ye sızan bu “parazit” neyin nesi? Amerikan milliyetçileri sonuçlara neden öfkeli? Bu seneki Oscarlar Türkiye için ne söylüyor?
Akıllı şehir: Özelleştirilmiş şehir ütopyası
Özelleştirilmiş şehir ütopyası, insana has eylemlilikten, hatadan, esneklikten arındırılmış, bu sebeple de kusursuz bir geleceğin resmini çiziyor. Bu cazip vaatler neleri gözden kaçırmamıza sebep oluyor?
BAE Veliaht Prensi MbZ’nin Ortadoğu’nun geleceğine dair karanlık vizyonu
Mısır’dan Yemen’e, Libya’dan Somali’ye kadar her kaos ve çatışma ortamında boy gösteren, boyundan büyük oynayan BAE’nin bölge vizyonu ne? Ülkenin politikalarını şekillendiren Veliaht Prens MbZ’nin başta Mısır darbesi olmak üzere çeşitli planlarını anlatan, New York Times Magazine’deki makale bu soruların yanıtını arıyor.
Trump’ın taksim planı diğerlerine göre nasıl?
Trump’ın planı, Filistin’i bölmek için hazırlanmış ilk plan değil. 1937 ve 1947’de hazırlanan ve Filistinlilerin reddettiği planların ortak özellikleri neler? Washington Enstitüsü Yakın Doğu Politikaları merkezi uzmanı Ortadoğu tarihçisi Martin Kramer, Trump’ın planını tarihsel perspektiften inceledi.
“Bekçilik”te aslında ne tartışılmalı?
Yeniden gündeme gelen bekçilik, nostaljik bir kurum mu güvenliğimize müdahale mi? Onca mobeseye ve teknoloji yatırımına rağmen sokakların güvenliği için yeniden bekçilere ihtiyaç duyulması, neyin göstergesi? Bekçilik meselesinde asıl tartışılması gereken ne?
Wagner’den Blackwater’a özel askeri şirketler
Libya’daki Rus Wagner’den Irak’taki ABD’li Blackwater’a askeri özel şirketlerin sayısı neden ve nasıl artıyor? Uluslararası ticaret yapan kuruluşlar neden asker kiralıyor? Türkiye’nin özel askeri şirketleri olmalı mı? Yusuf Alabarda yazdı.
Bir daha Çin’de hiçbir şey eskisi gibi olmayacak
Koronavirüs salgını Çin’de toplumu, ekonomiyi, siyaseti ve dış politikayı nasıl dönüştürebilir? Çin’de neler yaşanıyor?
Çocuklar neden sanatla iç içe olmalı?
Erken yaşta sanatla tanışma, çocuklara neler kazandırıyor? Planlama, başlanılan işi bitirme, sorumluluk alma, akademik başarı gibi özelliklerin sanat eğitimiyle ilgisi ne? Ergenlik sorunlarını aşmak için sanat ne öneriyor? Gençleri ve çocukları sanata aşina kılmak için yerel yönetimler neler yapmalı?
Ona barış planı demeyin
İsrail’in eski müzakerecilerinden Daniel Levy’e göre, Trump’ın Filistin’e ilişkin planı, bir barış planı olmaktan çok Amerikalılardan Filistinlilere yazılmış bir nefret mektubuna benziyor. Levy, plana dair itirazlarını, Filistin’e önerilen devletin niye devlet olamayacağını American Prospect’te anlattı.
İdlib’de kriz nasıl çözülecek?
İdlib’te çatışmalar şiddetlenecek mi, durulacak mı? Hangi koşullarda, hangi seçenek ağır basabilir? Sorunları çözecek üçüncü bir seçenek nasıl uygulanabilir? Suriye uzmanı Serhat Erkmen yazdı.
Davos’tan ne kaldı?
2020 suikastler, yangınlar, salgınlarla geldi, bu hengamede bir de Davos Zirvesi yaşandı bitti. Daha ziyade ABD Başkanı Trump ve iklim aktivisti Greta Thunberg’in atışmasıyla öne çıkan Davos’ta dünyanın uykusunu kaçıran hangi sorunlar görüşüldü? Zirvede yıllar içinde neler değişti?
Haritalarla Trump’ın Filistin’i yok etme planı
Trump’ın ‘yüzyılın planı’ olarak sunulan ama tarihsel Filistin’i paramparça edip, iyice küçülten önerisinin haritaları, yüzyılın haksızlığını gözler önüne seriyor.
Coronavirüsü hakkında bilmeniz gereken her şey
Coronavirüsü konusunda ne kadar kaygılanmalıyız? Bu virüs, biyolojik savaşın bir ürünü olabilir mi? Hangi ülkeler daha riskli durumda? Türkiye’nin yapması gereken şey ne? Bu virüs ABD’de ortaya çıksaydı, salgın neden çok daha büyük olurdu?
Hızla dönerken savrulan dünyada yavaşlama arayışları
Yeni yıla krizler, beklenmedik olaylar, salgınlar ve depremlerle merhaba dedik. Ocak ayında da dünyayı, çevreyi, hızla değişen hayatı ve onu yavaşlatma arayışlarını anlamaya ve anlatmaya çalıştık. Yazılarımızla, bir ayın hikayesi…
Bir tutam dünya turu
Corona virüsüyle sarsılan Çin’de cevapsız kalan rahatsız edici sorular neler? Trump’ın ‘Yüzyılın Anlaşması’ planına nasıl tepkiler geldi? İntifada kapıda mı? Rusya’da Putin’in yeni hükümetinde dikkat çeken gizli güç kim? Milletvekilli seçimleri yaklaşırken İran’da gündem ne? Bir tutam dünya turu…
İdlib’de yolun sonu geldi mi?
İdlib operasyonunun muhalifler, rejim, HTŞ açısından anlamı ne? Çatışmalar nerede ve neden yoğunlaşıyor? Rus-İran rekabetinin sahaya yansıması nasıl? Operasyonun Türkiye’ye etkisi göçmen krizi dışında ne olacak? Fırat’ın doğusunda neler değişebilir? İdlib’den yeni dönen Doç. Dr. Serhat Erkmen yazdı.
Bu kez ben anlatabilir miyim?
Adım Kevser Muhammed, 35 yaşındayım. 4 çocuk annesiyim. Suriye’nin Halep kentindenim. 2012’de savaştan kaçıp Türkiye’ye geldik. Tartışma programlarında sürekli “Gönderelim, göndermeyelim” diye konu edilen, çoğu insanın bilip bilmeden kötülediği Suriyelilerden biriyim. Bizler çok konuşuluyoruz ama az konuşuyoruz. Bu kez ben yaşadıklarımı anlatmak istiyorum.
Podcast’ler bize ne anlatıyor?
Son zamanlarda hızla hayatımızın bir parçası olan podcast yayınlarını neden bu kadar sevdik? Dünyada hızla yayılan podcast’ler, iletişimde özgürlük, adalet, demokrasi ve kapsayıcılığın yeni platformu mu? Okuma alışkanlığını baltalıyor mu? Podcast’lerin karşı karşıya olduğu distopya tehlikesi ne? İlkan Akgül yazdı.
Uluslararası hukuk çöktü mü gerçekten?
Uluslararası hukukun artık önemsenmediğini düşünen yaygın kanı haklı mı? Bu noktaya nasıl geldik? Uluslararası hukuku yeniden egemen kılabilir miyiz ve nasıl? Prof. Richard Falk yazdı.
Neden ve nasıl Tanpınar’ı yeniden keşfettik?
24 Ocak 2020’de doğan Ahmet Hamdi Tanpınar 61 yıllık ömrüne şiir, roman, deneme, edebiyat tarihi başta olmak üzere pek çok eser sığdıran, yaşadığı ve eserlerini verdiği dönemden ziyade sonrasında ilgi gören yazarlardan birisidir.
Cebimizdeki büyük tehlike
Sıradan bir gün, sokakta yürüyorsunuz. Az önce önünden geçtiğiniz dükkanın reklamı bir anda cep telefonunuza geliyor. Akıllı telefonların konum izleme özelliği neden tahmin ettiğimizden daha tehlikeli? New York Times’ın araştırma dosyası ürkütücü gerçekleri ortaya koyuyor.
Cezayir ve Tunus’un Libya çelişkisi
Dünyanın gözünü çevirdiği Libya meselesinin nereye doğru gideceğini tutumlarıyla belirleyebilecek ülkeler arasında, Libya’nın önemli iki komşusu Cezayir ve Tunus da var. Türkiye’nin son zamanlarda diplomatik temaslarını yoğunlaştırdığı bu iki ülkenin Libya tutumlarını Prof. Dr. Mansur Lahdari Al Jazeera Studies’e yazdığı bir makalede anlattı.
Küresel ısınma tehdidi altında iktisat bilimini yeniden düşünmek
Kapitalizm ve sürekli tüketim hali sürdürülebilir değil. Küresel ısınma ise bu sistemi değiştirmeyi zorunlu kılıyor. İktisadi büyüme çılgınlığına son vermenin yolu ne?
Nasıl hayır denir ve denmelidir?
Hayır diyememek, sanılandan çok insanın sorunu. Hayatımıza etkileri, olası sonuçları da düşündürücü. Peki, neden hayır diyemiyoruz? Hayır demeyi öğrenmenin ipuçları…
En çok güvendiğimiz kurumlar araştırmaları ne kadar güvenilir?
En çok güvendiğimiz kurumlar neden güvenlik kurumları? Güven yerine güvenliği geçirmiş olmamız bize dair ne söylüyor? Güven nasıl ölçülür? Güven ve demokrasi arasındaki ilişkiyi Erkan Koca yazdı.
Adaletin onaran yüzü
Trafikte bir araç sizi sıkıştırdı, tehdit etti veya benzer bir suçun mağduru oldunuz. Fail yakalandı, dava görüldü, ceza verildi. Ama hâlâ kalbiniz kırık, adalet duygunuz zedelenmiş. Aklınızda sorular. O zaman bu yazıyı okuyun.
Dış politikada ahlak niçin önemlidir?
Dış politika ve ahlak ilişkisi neden önemlidir? Amaçlar araçları meşrulaştırır mı? Dış politikada ahlaki muhakeme nasıl yapılır? Joseph Nye tartışıyor.
İran’da ulusal birlik söylemi etkisini neden yitirdi?
Kasım Süleymani’nin öldürülmesinin İran iç güvenliğine yansımaları çok fazla konuşulmadı. Suikast sonrası reformistlerle muhafazakarları bir araya getiren birlik ve beraberlik söylemi önce nasıl yayıldı, sonra nasıl etkisini yitirdi? İran medyasının satır aralarında hangi ipuçları var?
Dijital göçmenlere siber hijyen tavsiyeleri
Evinizin dijital sınırlarını nasıl korursunuz? Evdeki eşyalarınız akıllı ama bunun bedeli ne? Veri hırsızlarına vereceğiniz en güzel hediye ne olabilir? Neden patrondan gelen e-maillere dikkat etmelisiniz? Sanal alemde bir program bedavaysa niçin iki kez düşünmek gerekir?
Avustralya, Aborjinleri anlayamamış olmanın bedelini ödüyor
Avustralya aylardır sönmeyen yangınlarla boğuşuyor. Yangına hiç yabancı olmayan o coğrafyada yaşamış Aborjinler yangını yönetebilirken, çağdaş insan nerede hata yaptı?
Almanya kalıbının ülkesi olabilecek mi? (Peki, bunu istiyor mu?)
Almanya’nın uluslararası arenadaki siyasal gücü, dünyanın 4. büyük ekonomisi olmasının getirdiği güçle neden doğru orantılı değil? Bu bir tercih mi? Dünya sorunları Almanya istemese de onu tavır almaya zorlayabilir mi? Almanya’nın yakın gelecekte yüzleşeceği sorunlar neler?
Sürahi sosyolojisi
Günlük hayatımızda nelerin peşinde koşuyoruz? Nasıl tüketiyor, değişen çağa ne kadar ayak uydurabiliyoruz? Yaş almanın tadını çıkarabiliyor muyuz? Yazar – sosyolog Fatma Barbarosoğlu’ndan gündelik yaşama dair düşündürücü bir değerlendirme…
Süleymani suikastı sonrası muhtemel senaryolar neler?
Kasım Süleymani suikastı Ortadoğu’da bir dönüm noktası oldu. Büyük küçük tüm aktörler planlarını, politikalarını revize ediyor ve aynı sorunun yanıtını arıyor: Şimdi ne olacak? İran’dan İsrail’e, Rusya’dan Çin’e konuşulan muhtemel senaryolar neler?
“Yitnahau Kaa” (Hepiniz gidin)
İkinci dalga Arap Baharı yaşanan ülkelerde halkın önemli bir kısmının mevcut sorunlara çözüm önerisi, teknokrat hükümetler. Yapısal sorunlara teknokrat hükümetler gerçekten çare olabilir mi? Ya onlar da sistemi bir süre daha yaşatmaktan başka bir işe yaramazsa ne olacak?
Enformasyon harbi neden önemli?
Enformasyon harbi artık neden askeri doktrinin ayrılmaz bir parçası olmak zorunda? Türkiye neden bugüne kadar enformasyon harbinde başarılı olamadı? Bu konuda Türkiye’nin yapması gerekenler neler?
Gazeteciliği itibar krizinden çıkartabilecek bir reçete var mı?
İhtiyaç duyulan nitelikli haberleri yeni anlatım tarzlarıyla aktarabilecek, okuru merkeze alan, reklamsız ayakta kalabilecek ve tam anlamıyla bağımsız gazetecilik modelleri dünyada hızla yayılmaya başladı. Bu modeller nasıl işliyor, Türkiye’de hayata geçebilir mi?
Süleymani suikastının ardından İran ve Ortadoğu’yu ne bekliyor?
İran Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani’nin öldürülmesinden sonra İran nasıl bir strateji izleyecek? Süleymani’nin yerini doldurabilecek mi? İran iç dengeleri nasıl etkilenecek? Ortadoğu’nun şimdiki halinin oluşmasında büyük payı olan Süleymani’den sonra bölgede neler olabileceğini Dr. Gülriz Şen yazdı.
Kasım Süleymani aslında kimdi?
ABD Başkanı Trump’ın emriyle öldürülen İran’ın önemli ismi Kasım Süleymani aslında kimdi? İran’ın dış politikasındaki etkisi neydi? Türkçede yazılmış en iyi portre. Resul Serdar Ataş, 2014’de ÅJT için yazmıştı.
Futbolun teknoloji ile imtihanı
Teknoloji artık futbolun da görünür parçası. Geçen sezondan beri VAR (Video Hakem Sistemi) ligde uygulanıyor ama eleştiriler dinmiyor. VAR, hakem kararlarında isabetliliği artırdı mı, istatistikler ne söylüyor? VAR’a yönelik eleştiriler haklı mı haksız mı? VAR daha şeffaf olabilir mi?
Dünya neyin şafağında?
Dünyanın içinden geçtiği ara dönem bitince gerçekten “yeni” başlayacak mı? Siyasette yeni dönemi belirleyecek üç global trend ne? ABD-Çin rekabeti tüm dünyayı nasıl dönüştürüyor? Popülizmi aşmanın yolu ne? Bu yeni dönemde Türkiye’yi bekleyen tehlike nedir?
2020’de Dijital Ekonomi neden daha da önemli olacak?
Bütün gezegeni neredeyse eş zamanlı etkileyen dijital devrimin yol açabileceği problemlere karşı ne yapmalı? Peki teknolojik gelişmeler, kökleşmiş sorunlara çözüm bulabilir mi? İşte dijital ekonominin 2020’de karşılaşacağı sorular…
Galiba yalnız değiliz
Birçok okurumuz gibi, Fikir Turu olarak biz de geçen senenin muhasebesini yaptık. Başardıklarımız az değil fakat yapamadıklarımız da var. Yine de okurlarımızdan bize geçen bir duygu, kalbimizi ısıtıyor; fikir dünyamızın zenginleşmesini; kutuplaşma tuzağından uzak, bilgilendirici makaleler okumayı isterken galiba yalnız değilmişiz.
Libya’da kim neyin peşinde?
Libya sadece Türkiye’nin değil, bölgesel ve uluslararası tüm güçlerin ana konularından biri. Libya sadece Türkiye’nin değil, bölgesel ve uluslararası tüm güçlerin ana konularından biri, 2020’de de öyle olacak. Hangi ülke, hangi gerekçelerle Libya sorununa müdahil oluyor, ne bekliyor? Türkiye dışı ülkelerin Libya hesaplarına dair bilinmeyenler.
Skywalker emperyalizme karşı
1977’de başlayan Star Wars sagasının, ABD Başkanları Nixon, Reagan, Trump ve Oval Ofis’le ne ilgisi var? Kültürel fenomene dönüşen Star Wars çılgınlığının sırrı ne? Biz izleyiciler “asilerden” ne öğrendik?
Toplumsal eşitsizlikler ortaöğretime nasıl yansıyor?
Türkiye’de ortaöğretime geçiş sistemi, son 20 yılda 5 kez değişti. PISA’nın çok tartışılmayan bir endeksi, ortaöğretime geçiş sistemlerinin eğitimdeki eşitsizliğin yanı sıra hem akademik başarıdaki hem de toplumun sosyal uyumundaki etkisini ölçüyor, dikkate değer veriler ortaya koyuyor.
Çin PISA’da birinci oldu ama dünya eğitiminin şampiyonu mu?
Uluslararası ölçekte öğrenci başarısını ölçen PISA’da Çin’in birinci olmasının anlamı ne? Bu sonuç, Çin’i yarının en büyük gücü yapmaya yeter mi? Çin eğitimde başarılıysa, Çinli ebeveynler neden çocuklarını Batılı eğitim kurumlarına gönderiyor? Çin’de en çok tercih edilen Hibrit eğitim sistemi nedir?
Sivil devrim yakın mı?
Iraklılık bilinciyle sokakları dolduran göstericiler, ülkedeki sorunların kaynağı olan etnik-mezhepsel ayrıma dayalı sistemi değiştirebilecek mi? Ülkedeki İran etkisi azalabilir mi? Sivil devrim arayışındaki Irak’a yönelik Türkiye politikası nasıl olmalı? Irak uzmanı Ali Semin yazdı.
Kendiniz hakkında bir şeyler duymak ister misiniz?
Deneyim gerçekten de o kadar önemli mi? “Benim bu işte kaç yıllık tecrübem var” diye konuşanlardan neden uzak durulmalı? Hem özel yaşamlarımızda hem de iş hayatında geri bildirimin gerektirdiği yüzleşmeye neden uzağız? Hayatta en iyi geri bildirim kimden alınır?
İdlib’de büyük krizden önce son adım
Yeni bir göç dalgası yaratan İdlib’de ne oluyor? Askeri hareketler ne söylüyor? Türkiye’yi ne bekliyor? Muhalifler, Rejim, HTŞ ne yapmaya çalışıyor? Ankara-Moskova ilişkileri İdlib’deki durumu bu sefer nasıl etkileyecek? Doç. Dr. Serhat Erkmen’in yazısı.
Sanal alemin sosyolojisi
Sanal alemdeki, sosyal medya mecralarındaki hallerimiz aslında nelerin göstergesi? Toplum, teknolojinin şekillendirdiği bir kültür temelinde nasıl dönüşüyor? İnternetin karanlık yüzü ne tür riskler barındırıyor?
Teknolojik sosyal sorumluluk neden gerekli?
Yapay zeka iş yaşamımızı, toplum refahını etkileyecek en önemli etkenlerden biri. Bu süreçte toplumun refahının düşmemesi için iş dünyasına düşen sorumluluk ne?
Popülizm karşıtlığının çaresizliği
Tüm dünyada ‘popülist’ hareketlerin aldıkları yüksek oy oranları konuşulurken, ‘popülizm karşıtı cephe’ neden bu yükselişi durduramıyor? Popülizm karşıtları, kıyasıya eleştirdikleri bu hareketleri nasıl istemeden destekliyor? Yoksa ‘popülizm’ denilen hareketler aslında ekonomik daralmadan kaynaklı milliyetçilik mi?
Putinizm ve Putin sonrası Rusya
Bugünlerde Rusya’nın tartıştığı ‘Putinizm’ nereden çıktı? Putinizm, kime göre ne anlam taşıyor? Putin taraftarları, muhafazakâr milliyetçiler ve Avrasyacılar bu konuda ne düşünüyor?
Yaratıcılığı geliştiren 7 tutku
Ünlü MI6 ajanına ismi her sorulduğunda böyle yanıt verir: Bond, James Bond. Organizasyondaki kod adı ise 007’dir. Peki, iş dünyası ile bunun ne alakası var?
Türkiye Doğu Akdeniz’de oyunu nasıl değiştirdi? Şimdi ne olacak?
Türkiye ve Libya arasındaki anlaşmalar Doğu Akdeniz’de dengeleri nasıl değiştirecek? Yunanistan, neden bu kadar tepkili? Türkiye’nin bundan sonraki hamlesi ne? Doğu Akdeniz’deki diğer aktörler ne yapacaklar?
AB ve Türkiye neden ilişkilerini onarmak zorunda?
AB ve Türkiye birbirlerine neden her zamankinden de fazla ihtiyaç duyuyor? Değişen dünya dengeleri AB-Türkiye ilişkilerini nasıl etkileyecek? Yeniden angeje olmak, ilişkileri onarmak mümkün mü, nasıl?
NATO bu sefer miadını doldurdu mu?
NATO, son Zirvesi’ndeki bildirisine yazdığı ‘zor zamanların ittifakıyız’ cümlesinin altını doldurabilecek mi? Avrupa ülkeleri, NATO’dan özerk savunma sistemi hayalinden vazgeçebilecek mi? NATO Zirvesi bitti ama İttifakın geleceği tartışmaları bitecek mi?
Tarihsel perspektiften Arap devrimleri
İktisadi neoliberal politikalar belki de en çok Arap ülkelerine zarar verdi. Bu ülkelerde başlayan ikinci dalga Arap halk hareketleri yeni bir sosyoekonomik model ortaya koyabilecek mi? Deneyimli Ortadoğu uzmanı iki gazeteci bu sorunun yanıtını tarihsel perspektiften ele alıyor.
Neo-aşı karşıtlığı ve sağlığımıza bedelleri
Aşı karşıtlığı tartışmaları neden son bulmuyor? Bu karşıtlığı neden şimdi daha ziyade görece eğitimli kesimler savunuyor? Bilimsel tabanı olmayan bu tartışmanın sağlığımıza bedelleri ne olabilir?
Fast-food’lardan otantik butik mutfaklara, sosyal değişimimizin izleri
Yeme içme tercihlerimiz neyin göstergesi, nasıl şekilleniyor? Hızla içinden geçtiğimiz sosyal değişim, damak tadımızı nasıl etkiliyor? Yeni mutfak eğilimlerinin ardında yatan sebep ne? Sokak satıcıları neden revaçta?
Yapay zeka uluslararası siyaseti nasıl etkileyebilir?
Kimi ülke Yapay Zeka Bakanlığı kuruyor, kimisi dev bütçelerle yatırım yapıyor. Uluslararası şirketlerden büyüklü küçüklü devletlere uluslararası sistemin aktörleri yakın geleceğe hazırlanıyor. Yapay zeka uluslararası siyasal düzeni ve dengeleri nasıl etkileyecek?
Geleneksiz muhafazakârlık: Geleneksizliğin dipsiz kuyusunda
Aslında dinî gelenek ne ve neden önemli? Bu mesele neden yalnızca muhafazakârların değil, solcuların da sorunu? Cumhuriyet, neden dini geleneği korumak ve gelecek nesillere aktarmak istedi? 12 Eylül darbesi, gelenek ile bağı nasıl kopardı, bunun sonuçları ne oldu?
Netanyahu’nun gerçek suçları
2009 yılından beri İsrail Başbakanlık koltuğunda oturan Netanyahu, rüşvet ve yolsuzluktan yargılanacak ama Filistinli yazar Nebil Amr, “Netanyahu’nun suçları bunlarla mı sınırlı” sorusunu gündeme getiriyor.
NATO’nun yeni ‘öteki’si Çin mi?
NATO Zirvesi’nden Çin çıktı, liderler ilk kez Çin’i, artan nüfuzunu tartıştı, sonuç bildirgesine taşıdı. NATO’yu endişelendiren Çin, Kuzey Atlantik İttifakına nasıl bakıyor? Çin’e göre NATO ile çatışma ve işbirliği alanları neler? Çin medyasından Dr. Ümit Alperen derledi.
Yemek mutluluğun garantisi mi?
Diyetler neden işe yaramıyor? Beslenmeye mi çalışıyorsunuz, duygularınızı mı yiyorsunuz? Farkında olarak yeme alışkanlığı nasıl kazanılır? Duygusal yemeden kurtulmanın adım adım yolları neler?
Eğitimde engeller nasıl kalkar?
Engellilerin, eğitime erişimindeki engeller nasıl kaldırılabilir? Eğitimdeki akademik başarıya endeksli rekabetçi anlayış yerini hak temelli anlayışa nasıl bırakır? Sorunu öğrencide değil, sistemde arayan kapsayıcı eğitim nasıl uygulanabilir? Yetkililere, topluma ve velilere düşen görevler neler?
Başka türlü bir siyaset mümkün mü?
Günümüzde siyaset, çatışma ekseninde yaşanıyor; güçlü temsiller, tahakküm ilişkileri, tepkisellik, kutuplaşma ve beraberinde gelen olumsuz duygular günden güne derinleşiyor. Bu duygulara kapılmadan, çatışmaya girmeden, kırıp dökmeden bir arada yaşamak mümkün değil mi?
Müzik tarihimiz bize ne söylüyor?
Cumhuriyetin müzik zevkimizi düzenleme çabasının sonuçları ne oldu? Hangi müzikleri benimsedik, hangileri ruhumuza uymadı? Arabesk, Batı müziğini halka nasıl götürdü? Özgün Müzik, kültür emperyalizmine karşı olan sol kitlenin müzik evrenine Batı müziğini nasıl soktu?
İran’daki son protestoların öncekilerden farkı ne?
Geçtiğimiz günlerde İran’da yaşanan şiddetli protestoların, öncekilerden farkı ne? Bu protestoların rejimi içten içe çökerteceği tezi ne kadar gerçekçi? Bu süreçten muhafazakârlar mı reformistler mi kârlı çıkacak? İran dış siyaseti nasıl etkilenecek?
Küresel çağda tarih yazmak veya millî tarihi yeniden kavramak
Eğer ulusal tarihimizi ‘yeryüzü yurttaşlığı’ perspektifinde inşa edemezsek, bugün yeryüzünün her tarafında görüldüğü üzere ya ‘her şeye inancını kaybetmiş sinikler’ ya da ‘kendinden olmayanı yok etmekte vebal görmeyen faşistler’ yaratmaktan başka bir sonuca gidemeyeceğiz.
Neoliberalizmin sonu ve tarihin yeniden doğuşu
Nobel ödüllü iktisatçı Joseph E. Stiglitz, Project Syndicate için yazdığı makalede, neoliberalizmin demokrasinin altını nasıl oyduğunu, piyasa ekonomisinin dünyanın kaderi olduğunu savunan ‘tarihin sonu’ tezinin alternatifine ihtiyaç duyulduğunu anlattı.
Batı, Arap dünyasındaki hesaplarını hiç gözden geçirmeyecek mi?
Birçok Arap ülkesinde sokaklarda gösteriler var. Bunların, 2011’deki Arap Baharı’ndan farkı ne? Bunca yıl sonra insanlar neden yine sokaklarda? Batı bu kez doğru tavır alacak mı? Korkutucu Suriye örneği etkisini yitirdi mi?
Küresel bir sorun: Bölünmüş demokrasiler ve kutuplaşma
Brezilya’dan İsrail’e, ABD’den Hindistan’a, birçok ülkenin sorunu olan kutuplaşma sarmalı nasıl işliyor? Zenginleşme neden kutuplaşmayı azaltmaya yetmiyor? Kutuplaşmayı geri çevirmek mümkün mü? Prof. Senem Aydın Düzgit ve Andrew O’Donohue yazdı.
Rusya, dünyayı nasıl görüyor?
1972 yılından beri aktif bir diplomatlık yapan Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, zaman zaman küresel sistem hakkındaki görüşlerini yazdığı makalelerde paylaşıyor. Son yazdığı makalede tek kutuplu dünyanın çökmesiyle ortaya çıkan sorunları ele alan Lavrov’a göre, dünya düzeninin değişme vakti geldi.
ABD Rusya’yı nasıl görüyor?
Rusya, yeni dünya düzeninde çekim gücü olan bir kutup olabilir mi? Putin’in taktik başarıları ve stratejik zaafları neler? Moskova-Pekin ortaklığı, Washington’u alt edebilir mi?
Başka bir dünya mümkün
Sosyal girişimcilik, başka bir dünyanın mümkün olduğuna inanan ve sorunlar karşısında sessiz kalmak yerine harekete geçip hem kendileri hem de çevreleri için çabalayan insanların açtığı bir yol. Türkiye’deki sosyal girişimcilik ise umut verici!
Hayvan Hakları Yasası neden hâlâ çıkmıyor?
Uzun zaman beklenen TBMM Hayvan Hakları Araştırma Komisyonu raporu 2019’da yayımlandı. Rapor pek çok önemli düzenleme önerse de yasalaşma sürecine bir türlü geçilemedi. Neden?
Suudi Veliaht Prensi kendi siyasi gücünü haraç mezat satıyor
Ortadoğu uzmanı Steven Cook’a göre, nakit sıkıntısı içindeki Suudi Arabistan’ın petrol şirketi Aramco’nun ilk halka arzı, “Ortadoğu’nun açık ara en büyük hikâyesi” olarak tarihe geçecek. Fakat bu hareket, Suudi Veliaht Prensi’nin hiç istemediği sonuçlar doğurabilecek riskli bir hamle.
Mutluluğun sırrı deniz kenarında yaşamak mı?
Sahil şeridinde, su kenarında hatta bir çeşmenin yanında olmak bile insan sağlığına iyi geldiğini bilimsel çalışmalar da ortaya koyuyor. İngiltere’de yapılan bir araştırmaya göre, deniz ve suyla haşır neşir olmanın sağlık açısından sağladığı avantajın parasal değeri 176 milyon pound.
Çin – ABD: Savaş sadece ticari mi?
ABD, Çinli araştırmacıları bazı laboratuvarlarına sokmuyor, Çin’in Hong Kong, Tayvan gibi hassas sorunlarını kullanıyor. Çinlilerin aklındaysa şu soru var: Bu, sadece ticari bir savaş mı? Bu kez Çinlilerin gözünden ABD ile aralarındaki rekabet…
Suriyeli “mülteci” mutfağıyla karşılaşmayan hallerimiz
Suriyelilerin açtığı lokantaları çok azımız ziyaret ediyor. Oysa mutfaklar, ‘kaynaşma potası’, karşılaşma mekânları. Göçmen mutfaklarının sunduğu fırsatlar neler? Hangi potansiyel kırılmalarla karşı karşıyayız? Prof. Dr. Emre Erdoğan yazdı.
Vatan yahut Vanuatu!
Yatırım karşılığı vatandaşlık verme uygulaması, devlet ve vatandaş arasındaki kutsal bağı nereye taşıyor? Bu yöntem, zenginler arası bir dayanışma mı? Pasaport satmanın götürüsü getirisinden daha çok olabilir mi?
Zengin şehirler neden ayaklanıyor?
Ayaklanmalara sahne olan Paris, Hong Kong ve Santiago’da yetkililer neyi gözden kaçırdı? Kişi başı gelirler sıralamasında yükseklerde yer alan bu şehirlerde halkın memnuniyetsizliğinin kaynağı ne?
Arap Baharı 2.0 mı?
Arap dünyasını sarsan yeni dalga protestoları, 2010’daki Arap Baharı’ndan farklı kılan üç unsur ne? Göstericiler, bu kez hangi yöntemleri kullanıyor? İlk Arap Baharı hangi iki nedenle bitmişti? Yeni bir Ortadoğu mümkün mü?
Kadın dostu kentler hayal mi?
Yaşadığımız şehirlerde standartlar ve mekânsal kararlar hâlâ yalnızca yetişkin, sağlıklı erkek kullanıcı temel alınarak oluşturuluyor. Kadın, çocuk, engelli ve yaşlılar kentsel planlamaların çok fazla odağında olmuyor. Bu tablo nasıl değişir?
Bildiğimiz dünya düzeni değişirken Türkiye’nin yeri ne olacak?
Politikadan ekonomiye, devletlerden bireylere, dünya tuhaf dönemlerden geçiyor. Yeni bir dünya düzeni arayışı kendini dayatıyor dayatmasına ama aslında sistem değişiyor mu? Prof. Mitat Çelikpala yazdı.
Canımız niye eksik?
Can, özerkliği ile candır. Bağımsızlığıyla, kendi aklı, kendi duygusuyla. Katılıyoruz güvenli bulduğumuz bir topluluğa, ödünler vere vere, ne derlerse o ola ola, eksiliyor canımız. Kafesler örülüyor çevremize. Kafeslerimizden konuşuyoruz birbirimizle. Buna iletişim diyoruz. Kafeslerin içinde özgür olduğumuzu sanıyoruz. Giderek eksiliyor canımız.
Bu makaleyi bir insan ve yapay zekâ birlikte yazdı
Yanlış yazdığımız kelimelerin altını çiziyordu. Yazdığımız e-mailleri düzeltiyordu. Fakat artık birkaç giriş cümlesinden sonra, makale de yazmaya başladı. İşte, bir yazar ve yapay zekâ Smart Compose’un birlikte yazdığı New Yorker’daki makalenin çevirisi.
ABD ve Rusya: Yeni rekabet alanı Körfez mi?
ABD ve Rusya’nın etki alanlarını genişletmek için mücadeleyi hızlandırdığı başka bir alan da Suudi Arabistan başta olmak üzere Körfez ülkeleri. Washington, Rusya’nın ABD’yi bölgeden çıkarmak istediğinden şüpheleniyor. Bu endişesi yerinde mi?
Kentler dikey mi yatay mı büyümeli?
Kentler nasıl büyümeli? Dikey büyüme sandığımız kadar kötü mü? Yatay büyüme sandığımız kadar iyi mi? Bu konuda neleri yanlış biliyoruz? Geleceğimizi korumak için kentlerimizi nasıl planlamalıyız?
Moskova’nın Kürt politikasının arkasında ne var?
Rusya Kürt politikasını neye göre belirliyor? Suriye’nin geleceğinde PYD/YPG’ye ne rol biçiyor? Moskova’nın Kürt politikasının mimarları kimler?
Bir ülkeye sınıf atlatan politika: Tekno-milliyetçilik
Yeni dünya düzeninin temelindeki tekno-milliyetçilik nedir? Milliyetçilikten farkı ne? Hangi koşullarda ortaya çıktı? Hangi ülke bu konuda neler yapıyor? Kimler avantajlı, kimler geride kaldı? Türkiye’nin tekno-milliyetçilik karnesi nasıl?
IMF için Yolun Sonu Göründü mü?
Uluslararası siyasi sistemde güç dengeleri değişir ve BM reformu için ‘Dünya Beşten Büyüktür’ söylemleri güç kazanırken, küresel ekonomik yönetişim kurumları da sorgulanıyor. En tartışmalı Bretton Woods kurumu olan IMF bilinen şekli ile yolun sonuna yaklaştı mı?
Suriye savaşından servet kazananlar
2011’den bu yana süren Suriye’deki savaş milyonlarca insanı yerinden etti, ülke içinde de halkın geniş kesimlerini yoksulluğa mahkum etti. Ama aynı zamanda her savaş gibi çoğu zengininin servetini artırdı, savaşı fırsata çeviren yeni zenginler yarattı. Financial Times gazetesinin konu hakkındaki kapsamlı analizi..
Whatsapp intifadası, Lübnan Şiilerini Hizbullah vesayetinden kurtaracak mı?
Lübnan’da sokaklara dökülen binlerce kişinin tek sıkıntısı ekonomi değil; mezhepsel kotalardan da rahatsızlar ve yönetimde liyakat sisteminin getirilmesini istiyorlar. Şiilerin sokağa çıkışıysa Hizbullah için tehlike çanlarına işaret ediyor olabilir. Lübnanlı yazar Muhammed Kavvas, AlArab sitesindeki analizinde olaylara farklı bir açıdan yaklaşıyor.
Önsezilerimize güvenmeli miyiz?
Bizi bir anda saran, çoğu zaman uyaran ve ne yapmamız gerektiğini kuvvetli bir biçimde fısıldayan o sese güvenmeliyiz?
Hindistan’ın medeniyet krizi
Uzaktan bakanların bazılarına masal ülkesi gibi gelse de Hindistan bir medeniyet krizi yaşıyor. Hindistan’ı Hindistan yapan değerlerin yerini almaya çalışan Hindu milliyetçiliği ülkenin iç ve dış siyasetini nasıl etkiliyor? Yakında nüfusu Çin’inkini geçecek olan Hindistan neden önemli?
Bağdadi öldü, peki ya hayaletleri?
IŞİD lideri Bağdadi, öldürülmüş olsa bile IŞİD’in yabancı terörist savaşçıları, örgütün ideolojisini yaşatmaya çalışacak. Bu kişiler kim, neden radikalleştiler, IŞİD’e katılmaları neden engellenemedi ve şimdi onlara ne olacak?
Türkiye’yi güzelleştirecek bir hayal egzersizi
Türkiye’nin içinde bulunduğu ‘reaksiyoner mevzileşme’ sorununu aşmak için bir hayal egzersizi önerisi. Prof. Kemal Sayar yazdı.
Çin: Bilimden doğan süper güç
Çin 100 yılda nasıl bir bilim devine dönüştü? Hangi aşamalardan geçti?
“Çin Rüyası” gerçekleşecek mi?
Çin 70 yıllık hedeflerinin çoğunu gerçekleştirdi, artık bir ekonomi devi. Şimdi sırada kaybettiği uluslararası statüsünü yeniden kazanmak var. Yeni dönemde, yeni Çin rüyasını gerçekleştirebilecek mi?
Yabancı düşmanlığı: Tolerans katlanmak demek değildir
Hz. Musa’nın, Hz. İsa’nın ve Hz. Peygamber’in tebliğleri arasında fark yoktur. İnsanlık, bu bilince varıp çifte standarttan kurtulmadıkça nihai ve eksiksiz barış, huzur ve mutluluk bir serap gibi görünecektir. Hukuk Devleti serap veya ütopya değildir. Gerçekleştirilmesini bekleyen bir ilahi öneridir.
Şimdi masada kimin elinde ne var?
Barış Pınarı Harekâtı bölgesel ve küresel dengeleri nasıl değiştirdi? Moskova, Tahran, Vaşington ve Şam’ın yeni planları ne? Türkiye’nin önündeki fırsatlar ve riskler neler?
Türkiye’de kültür ekonomisi: Durum tespiti, sorunlar ve çözüm önerileri
İnşaat sektöründe üretilen katma değer miktarı, tüm kültür ekonomisindekinin 12 katı. Ama göz ardı edilen ve bu sorunun yanıtını değiştirebilecek çok önemli bir nokta var.
Yediklerinizin etiketlerini okumayarak neleri riske ediyorsunuz?
Mobilyacılıkta kullanılan cilalar, bir böceğin salgısından oluşan zamklar, çocuklarda hiperaktiviteye sebep olan tekstil boyaları… Bunların hepsi “gıda” görünümlü endüstriyel ürünlerde kullanılıyor. Peki, o zaman sağlıklı gıda için nelere dikkat etmeli?
Trump’ın aklı nasıl çalışıyor?
Tweet mesajlarıyla ülke yönetiyor, tarih bilgisinden yoksun, derinliksiz düşünüyor. ABD’nin 45. başkanına yönelik genel algı bu yönde. Trump kararlarını neye göre alıyor?
Rusya’nın Barış Pınarı Harekâtı’ndan üç beklentisi
Rusya Barış Pınarı Harekatı’na nasıl bakıyor? Rus basını hangi yorumları yapıyor? Temkinli sessizliğin ardına yatan ne? Ufukta fırsatlar mı var?
Sirk fili olmayanlar için Danimarka’ya siyasal gezi rehberi
Kişi başı milli gelirleri 60 bin dolardan fazla. Meclis’te sirk fillerinin emekliliğini tartışabiliyorlar. Anaokulunda el sıkışma eğitimi verip cumaları yarım gün çalışıyorlar. Siyasetten yemek kültürüne, mülteci politikasından eğitime alternatif bir Danimarka rehberi.
Trump icin azil süreci nasıl işleyecek?
Trump’ın azil soruşturmasının ardında neler var? ABD kurucuları neden demokrasiden korkuyordu? Denge – denetleme sistemi nasıl ortaya çıktı? Trump’ın bütün bunlarla ilgisi ne?
Fakirlerin intifadasına sahne olan Bağdat’tan mektup var
Petrol ihraç eden ama elektriksiz yaşayan, Dicle’nin içinden geçtiği ama içme suyunun çok pahalı olduğu, hamallık yapabilmek için üniversite mezunlarının kıyasıya yarıştığı Bağdat’tan mektup var.
AB mülteciler için verdiği sözleri ne kadar tuttu?
AB – Türkiye Mülteci Mutabakatı’ndaki sözler ne kadar tutuldu? Tarafların beklentileri ne derecede karşılandı? Mutabakatı eleştirenler haklı çıktı mı? AB fonları nereye harcanıyor?
Bilimde bir üst seviyeye nasıl çıkarız?
Bilimde orta kuşak tuzağından nasıl çıkarız? Neden çok az konuda bilimsel liderlik yapabiliyoruz? Bilimde üst seviyeye çıkmanın yolu ‘elit eğitimi’ iyileştirmek mi?
Ters giden bir şeyler var Suudi Arabistan Krallığı’nda
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed Bin Salman’ın uygulamaya çalıştığı dış politika üst üste darbeler alıyor. Ülke içinde prensten memnun olmayanların da harekete geçtiği iddiaları var. Prens, bu durumdan kurtulmak için ne gibi diplomasi hamlelerine hazırlanıyor? National Interest dergisinin konuyla ilgili analizi.
İran karşıtı ittifak sarsılıyor
ABD – Suudi Arabistan – İsrail üçlüsünün başını çektiği İran karşıtı ittifakı oluşturan ülkeler kendi iç krizleriyle uğraşıyor. İsrail ise İran karşıtlığında giderek yalnızlaşıyor. Bu da, Netanyahu’nun İran’a karşı yeni hamle arayışına girebileceğini gösteriyor. Haaretz gazetesinin konuyla ilgili analizi.
Nasıl vicdanlı çocuk yetiştirilir?
Çocukları sevgi yumağına sarıp, başarısızlıklarına izin vermemenin maliyeti ne? Aile sofraları ve tatiller ne için çok önemli birer fırsat? Çocuğunuzun bir ömür iç huzuruyla yaşaması için hangi hataları yapmamalısınız?
Fırat’ın doğusunda neler olacak?
Fırat’ın doğusuna operasyon uzun süredir konuşulsa da artık kaçınılmaz görünüyor. Peki, neden şimdi? ABD Başkanı Trump’ın ‘karışmayız’ açıklamasının anlamı ne? Nasıl bir operasyon bekleniyor? YPG’nin karşı hamlesi ne olabilir? Riskler ve olasılıklar neler? Doç. Dr. Serhat Erkmen yazdı.
Türkiye-ABD ilişkileri: Sıradaki krizi beklerken
Önlerindeki en olumlu ilişki seçeneği kriz yönetimi haline gelen şimdiki ABD-Türkiye ilişkisi 19. asır Osmanlı-İngiliz ortaklığının şekillenmesi ile ciddî benzerlikler gösteriyor. Tarihin ışığı altında bakıldığında, Ankara -Washington ilişkilerinin geleceği ne olabilir?
İmparatorluk turizmi Ortadoğu’da nasıl başladı?
Geçtiğimiz günlerde iflas eden İngiliz turizm şirketi Thomas Cook, bir zamanlar İngiliz İmparatorluğu’nun Ortadoğu’yu fethinin ayrılmaz bir parçasıydı. Şirketin çöküşü de Brexit kararı ile kendi içine dönen İngiltere’nin zayıflayan nüfuzu ile bağlantılı görünüyor.
Yapay zekâ sistemleri demokrasiye karşı tehdit mi oluşturuyor?
Yapay zeka ve yeni teknolojiler, devletlere bireylerin takibi açısından benzeri görülmemiş imkânlar sunarken, hukuk devleti geleneğinin güçlü olduğu demokrasilerde bile bu yeni olanakların kötüye kullanımı söz konusu olabiliyor. Carnegie Vakfı’nın yayınladığı araştırmaya göre, yapay zekâ, küresel bir gözaltı ortamının tohumlarını atma yolunda ilerliyor.
Az aslında çoktur
Türkçeye ‘sadeleşme’ olarak çevrilebilecek minimalizm akımı, daha az eşya ama daha fazla zaman, mutluluk ve özgürlük vadediyor. Minimalizm Türkiye’nin yaşam kültürüne uymayacak bir akım da değil. İşte adım adım sadeleşmenin yolları…
Nükleer atık kadar büyük tehlike: Plastik çöpler ve Türkiye
Plastik poşetler geç de olsa ücretli hale geldi ama dünyada üretilen plastiğin yüzde 90’ı geri dönüştürülmedi. Özellikle gelişmiş ülkeler plastik çöplerini gelişmekte olan/gelişmemiş ülkelere ihraç ediyor. Plastik çöpler, yeni dönemin nükleer atık gemileri haline geldi. Türkiye’nin plastik atık ithalatıysa beşe katlandı.
Türkiye yaşlılığa hazır mı?
Türkiye yakında çok yaşlı ülke olacak. Çalışan her 100 kişiye düşen yaşlı sayısı da hızla artıyor. Gençken istihdamdan dışlanan kadınlar, gelecekte yoksul yaşlı kadın sorununun da habercisi. Kentlerimizi yeniden dizayn etmekten yaşlı dostu politikalar üretmeye neler yapılmalı?
50 yıl sonra pek çok gıdadan mahrum kalmamak için bugün ne yapmalıyız?
50 yıl sonra bizim yerimizde olanlar bugünkü yaşantımızı maalesef bulamayacaklar zira böyle giderse gelecek nesiller birçok gıdadan mahrum kalacak. Balık yemek hayal, çikolata ve kahve ulaşılması çok zor olabilecek. İklim değişikliği en çok tarım ve gıda sektörünü vuracak. Ama bu muhtemel tabloyu değiştirmek için önümüzde hâlâ bir fırsat var.
Mısır’da Sisi için sonun başlangıcı mı?
Mısır’da halk yeniden sokaklarda. Yolsuzluklar ve israflar, ülke içinde tepkiye neden oluyor. Bütün baskılara rağmen muhalefet etkili olmayı başarıyor. Mısır ordusu içinde Sisi’den rahatsızlık var; BAE ve Suudi Arabistan da artık ondan memnun değil. Ama bütün bunlar Sisi rejiminin yıkılacağı anlamına geliyor mu?
İklim değişikliği Ortadoğu’daki çatışmaları nasıl şiddetlendirebilir?
İklim değişikliğinin en çok etkileyeceği bölgelerden biri de Ortadoğu. Böyle giderse, bölgenin bazı kısımları yaşanmaz hale gelecek, iç karışıklıklar artacak. Petrol geliriyle yaşayan ülkeler ekonomik zorluklarla yüz yüze kalacak. Çöken devletler de artacak.
İtfaiye nasıl teşkilatlanmalı?
Ne devletin ne toplumun önemini tam idrak edemediği bir meslek, itfaiyecilik. Her ilde var olsa da, birçok ilimizde çağdaş haberleşme sistemi bulunmayan, modern araçlardan yoksun itfaiyelerimiz maalesef itfaiye olmaktan çok uzak. Peki, neden böyle? Değişmezsek, bunun bedelini nasıl öderiz?
Maalesef iklim değişiyor, artık biz de değişmeliyiz
Biz aynı şekilde tüketmeyi sürdürdükçe, dünyamız da hızla ısınmaya devam edecek. Türkiye de iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini yaşamaya başladı bile. Soruna uluslararası çare bulunma ihtimali gittikçe azalıyor. İklim değişikliğinin yol açacağı daha büyük afetlerin neredeyse kaçınılmaz olduğunu kabullenip önlem alma vaktimiz geldi.
Suudi Arabistan ve BAE, Batılı üniversiteleri neden finanse ediyor?
Birçok köklü, ünlü ABD ve Avrupa üniversitesi, Batı’daki nüfuzlarını arttırmak isteyen Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden özellikle Arap Baharı’ndan sonra milyar dolara ulaşan fonlar almaya başladı. Etik tartışmalara neden olsa da Batılı üniversiteler gittikçe bu fonlara bağımlı hale geliyor.
ABD, Asyalı müttefiklerini Çin’e kaptırabilir
Dünyanın başka bir gerginlik noktası da Uzak Doğu. Asya’da ABD’nin güçlü donanmasına dayanan tek kutuplu düzen yıkılıyor. Çin donanma imparatorluğu kuruyor. İki Kore’nin barışmasının mağlubu olacak Japonya ise çıkış yolu arıyor. Amerika’nın önde gelen stratejistlerinden Robert D. Kaplan Foreign Policy dergisinde Asya’yla ilgili öngörülerini paylaştı.
Neo-conlar İsrail’den niye rahatsız?
İsrail’e kayıtsız şartsız destek veren ABD’li neo-conlar bile, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun dış politikasından memnuniyetsizlik duyduklarını artık gizlemiyor. Neo-conların önemli isimlerinden Robert Kagan, İsrail’in yeni dostlarının bir kısmının antisemitik eğilimli ve ABD öncülüğüne karşı mücadele eden liberal dünya düşmanı hükümetler olduğunu yazdı.
Köylerin Don Kişot’u
Adım Ahmet Yerlikaya. 32 yaşındayım. İşçiyim. Çalışmadığım günlerde köy çocuklarına kitap dağıtıyorum. 3 yıldır binlerce kilometre yol katettim ve sayısız köyde, yaylada, mezradaki çocuğa binlerce kitap ve bilim dergisi götürdüm. Onları okumaya teşvik etmenin yolunu ise biliyorum.
İran’ın kontrollü gerginlik politikası
Tahran’ın ABD’ye karşı yürüttüğü kontrollü gerginlik taktiği, ABD Başkanı Trump’ın İran konusunda şahin Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton’un görevden alınmasının da gösterdiği gibi şimdilik işe yarıyor. Fakat bu iki ülke arasındaki gerginliğin biteceği anlamına da gelmiyor.
Kod adı: Kaos
ABD dış politikasında artık bir doktrin, devlet politikası devamlılığı, öngörülebilirlik söz konusu değil. Trump, o gün o an ne düşünüyorsa dış politikada o an o olacak. Üstelik Beyaz Saray’ın Trump dışındaki sakinlerinin görevde kalması da her geçen gün zorlaşıyor. Zira Trump’ın göreve gelirken beraberinde getirdiklerinden geriye çok az kişi kaldı.
Kirpiler arasındaki “mükemmel” mesafe ne olmalı?
Türkiye, Rusya ve İran liderleri üçlü zirvede bir araya geliyor. İş birliği hamleleri, çatışan çıkarlar, tehdit algıları, farklı gelecek planları… Hepsi masada. Özellikle Suriye sorunu ilişkileri hassas bir noktaya getirmişken, Türkiye – Rusya ilişkilerinin sınırı ne olabilir?
Washington’da İran uzmanı var mı?
ABD ve İran’ın çetrefil ilişkisi yıllardır sürüyor, sürekli “ABD İran’ı vuracak” tahminleri ve karşılıklı suçlamalar geliyor. Peki, ABD’nin İran politikalarını belirleyenler ne kadar bilgili? ABD’de ne kadar gerçek İran uzmanı var, ne kadarına kulak veriliyor? Siyasal antropolog Negar Razavi bu soruların yanıtını Jadaliyya sitesindeki yazısında veriyor.
Yaklaşan resesyonun anatomisi
Kriz kâhini’ diye ünlenen Amerikalı iktisatçı Nouriel Roubini uzun zamandır uyardığı krizin anatomisini yazdı. Amerikalı ekonomiste göre, ABD – Çin ticaret savaşlarının tetiklediği ekonomik durgunluk enflasyonun artmasıyla daha da ağırlaşabilir. Üstelik tüketimi arttırmayı hedefleyen klasik çözüm reçeteleriyle sorunu aşmak bu sefer hiç de kolay olmayacak.
Orman yangınlarıyla mücadelede doğru bilinen yanlışlar
Ne pahasına olursa olsun, en kısa sürede orman yangınlarını söndürme stratejisi ve senaryoları nelere mal oluyor? Söndürmeye neden ABD ve AB’den daha fazla para harcamak zorunda kalıyoruz? İlgili kurumlar ormanları nasıl yönetmeli? Kamuoyu heyecanlı seyirci olmaktan nasıl çıkar?
İstikbal uzaydadır
Uzay hızla ticarileşir ve kolonileşirken, uluslararası toplum nasıl bir uzay rejimi kuracak? Uzaydaki olası çatışma alanları neler? Türkiye uzayın neresinde ve uzay yarışında geride kalmamak için yapması gerekenler neler?
Eğitimdeki eşitsizlik tekerrürden ibaret
Türkiye’de eğitimde fırsat eşitsizliği, yalnızca bölgesel değil; aynı ilde, aynı mahallede hatta aynı okulun farklı sınıflarında bile sosyoekonomik nedenlere dayanan eşitsizlik var. Okullar arasında yüzde 68’e ulaşan imkân farkının kapanması için proje mevcut ama bütçe kısıtlı.
Dünyada çevreci cinayetleri artıyor
Doğayı korumak için mücadele ederken öldürülen çiftçi, gazeteci, avukat, sivil toplum örgütü üyelerinin sayıları dünyada hızla artıyor. Bu cinayetler, daha çok yolsuzluğun yoğun, hukuk devletinin işlemediği ülkelerde gerçekleşiyor. Nature dergisinde konuyla ilgili yayınlanan bir analize göre, çevreci cinayetlerini durdurmak için alınması gereken önlemler de var.
Hayatta hiçbir şey tesadüf değil
Türkiye’nin yurtdışında bir takıma transfer olmuş ilk engelli kadın basketbolcusuyum. Engelimi yok sayarak değil, mücadele ederek aşabileceğimi ve önyargılarla ancak bu şekilde baş edebileceğimi öğrendim.
Komplo teorilerini anlamak, teşhis etmek ve başa çıkmak
Ortalıkta uçuşma hızı gittikçe artan ama bazen gerçek de çıkabilen komplo teorilerini bilimsel bir bakış açısıyla teşhis etmek mümkün mü? Bir iddianın komplo olup olmadığı nasıl anlaşılır, komplo teorilerinin ortak özellikleri, haklarında doğru bilinen yanlışlar neler? Ve en önemlisi komplo teorileriyle baş etme tüyoları…
Türkiye ve İngiltere: AB’nin Sınırlarında Yeni Bir Öykü Yazmak Mümkün mü?
Anlaşmasız Brexit’ten en zararlı çıkacak ülkelerin başında Türkiye geliyor zira bu her şeyden önce ciddi bir ihracat kaybı anlamına gelecek. Anlaşmalı ayrılıkta bile Türkiye AB içindeki önemli bir destekçisini kaybedecek. Fakat bazı şartlar altında fırsatlar da var. Avrupa sonrası ‘Küresel Britanya’ kurmak isteyenlerin gözü, Türkiye ile yapacakları işbirliğinde.
Bir insan hakları meselesi olarak gıda erişimi
Dünyada açlık yeniden yükselmeye başladı. Ekonomik yavaşlama kitlelerin gıda güvenliğini tehdit ediyor. Yılda 2 trilyon dolar kaybetmemize neden olan obezite ise neredeyse bulaşıcı bir hastalık gibi artıyor. Hepsi yetersiz beslenmeyle ilgili bu sorunları ve çözüm önerilerini Birleşmiş Milletler Gıda Hakkı Özel Raportörü Prof. Hilal Elver kaleme aldı.
Yapay zekanın yapamayacağı iş ne?
Yapay zeka, son birkaç yılın en çok merak edilen, en çok konuşulan, hem ilgiyle hem de kaygıyla bakılan konularından biri… Peki, yapay zeka nasıl çalışır? Hayatımızı mı kolaylaştıracak, bizi işsiz mi bırakacak? Kimlerin kaygılanmasına gerek yok?
Suudi Arabistan – BAE ittifakı sona mı yaklaşıyor?
BAE, başta Yemen’deki askeri varlığını küçültmek ve İran ile ilişkilerini tazelemek üzere, müttefiki Suudi Arabistan ile ayrışan dış politika adımları atmaya başladı. Arap Baharı’na karşıtlık temelinde gelişen BAE-Suudi Arabistan ittifakının sonuna gelip gelinmediğini değerlendiren uluslararası ilişkiler uzmanı Muhammed es-Said’e göre Körfez’de kartlar yeniden dağıtılıyor.
Adab-ı muaşeretin yeni hali
Günlük hayata dair görgü kurallarını hepimiz biliyoruz. Peki, ya artık hayatımızın vazgeçilmezi olan internet ve sosyal medya ortamlarındaki görgü kurallarını? Dr. Sinan Aşçı adab-ı muaşeretin farklı bir ayağını, teknolojik versiyonunu yazdı.
Türkiye’nin önündeki büyük fırsat: Kriptopara
Sikke, tarihte ilk kez Anadolu’da basıldı. O günden bugüne gelişen ticaret yapma biçimi en sonunda kriptoparanın icadına neden oldu. Sırada, adını sikke ölçmek için kullanılan ağırlık biriminden alan Facebook parası Libra var. Türkiye bu alanda önündeki önemli fırsatları değerlendirebilir mi?
Küreselleşme öldü, sırada ne var?
Çıkar çıkmaz ses getiren ‘Küreselleşmeden sonra sırada ne var?’ adlı kitapta, demokrasinin zirve noktasına ulaştığı ve artık gerilemeye başladığı anlatılıyor. Kitabın yazarı ekonomist Michael O’Sullivan’a göre, dünyanın merkezi doğuya kayıyor. Sorunlarla baş edebilmek için IMF, Dünya Bankası, BM gibi kurumların ıslahı da şart. Fakat felaket tellallığına da gerek yok.
Harcama limitleri futbolu kurtarır mı?
Kulüplerin harcama limitleri nasıl belirleniyor? Kulüpleri mali çöküşten kurtarması umulan düzenlemede işleyiş nasıl? Kurallar, cezalar neler? Aynı tablonun tekrarlanmaması için kime ne görev düşüyor?
Turizm patlaması mı altyapı patlaması mı?
Resmi kayıtlara göre, nüfusu 200 bine yaklaşan Bodrum gibi turistik yörelerimiz yazın neredeyse iki milyon kişiyi barındırıyor. Bir turizm ülkesi olmanın sistematik ve psikolojik alt yapısı bir türlü oluşturulamadığı için de turizm patlaması yaşamak yerine altyapı patlaması riskiyle karşı karşıya kalıyoruz. Oysa bunu engellemek elimizde.
Bir siyasi cinayetin anatomisi
Göçmen karşıtlarıyla, onlara direnenler arasındaki mücadelede kan döküldü. Alman siyasetçi Lübcke’nin göçmen karşıtı biri tarafından öldürülmesinden AB gerekli dersleri çıkartabilecek mi, yoksa cinayet Avrupa değerlerinin yok olmaya başladığı dönüm noktalarından biri mi olacak?
Türkiye Doğu Akdeniz’deki senaryoyu nasıl değiştirir?
Enerji jeopolitiğini değiştirecek zengin gaz yataklarının paylaşılması neredeyse kangrene dönüşmüş bir mesele ve Doğu Akdeniz bölgenin en büyük mücadele sahası… Türkiye bölgedeki oyunu nasıl bozar?
Kazdağları’nın göz ardı edilen hazinesi
Anadolu pek çok hazine barındırıyor. Bu hazinelerden biri de, mesela uçsuz bucaksız Kanada’da 147 tane varken, bizim ülkemizde 3000’den fazla olan endemik bitkiler. Üstelik bunların 79’u Kazdağları’nda. Yıllardan beri talan edilen, yurtdışına kaçırılan bu hazinemizi korumak için yapmamız gerekenler var.
20 yıl sonra deprem travmasını atlatmak mümkün mü?
Depremi aşağı yukarı aynı şiddete yaşamış bireylerin bazıları travmayı neden çok ağır yaşıyorken, bazıları da nasıl sanki yolda yürürken düşüp kalkmışçasına yaşamını sürdürebiliyor? 17 Ağustos Marmara Depremi’nden 20 yıl sonra bu sorunun yanıtını aradık.
Esed savaşı kazandı mı gerçekten?
“Suriye’de rejim ülkenin üçte ikisini kontrol ediyor ama rejim bölgelerinde bile yakıt sıkıntısı ve yolsuzluk nedeniyle istikrarsızlık potansiyeli var. İran’ın desteği eskisi kadar güçlü değil. Ülkenin yeniden inşası için her sene 25 milyon ton çimento ithal etmesi gerekiyor ama çimento karacak su bile yok. Yabancı güçlerinse çoklu çatışma olasılığı mevcut.” Suriye uzmanı Charles Lister, Foreign Policy dergisinde yayınlanan ‘Esad aslında hiçbir şey kazanmadı’ başlıklı makalesinde Suriye’ye yakından bakıyor.
Özgürlük – sorumluluk sınırı ne olmalı?
Esasen özgür olduğumuz için beraber değiliz, beraber olduğumuz için özgürüz. Sahici bir özgürlük ise, beraberlikten gelen dayatmalara harfiyen uyma zorunluluğunun bulunmamasına dayanır. Özgürlük ve sorumluluk, ne bir baskılamaya ne de baştan çıkarmaya tâbi tutulabilir.
Küresel dengeleri sarsan şirket: Huawei
Çin’in kırsal bölgesinde, çok yoksul bir ailenin orduya katılmış oğlu, düşe kalka öğrenilen serbest ticaret, büyük hayaller, devletle iç içe geçmiş bir yapı ve günümüzün en kritik küresel oyuncularından biri: İşte Huawei’nin hikayesi.
Sizin entegrasyon ölçütünüz ne?
Mesela geniş görüşlü bir Hollandalıya sorsanız, onun ülkesindeki bir göçmen bisiklet sürebiliyor, yüzme de biliyorsa entegre olmuş demektir. Ama daha muhafazakâr bir Hollandalının entegrasyon ölçütü değerler ve hayat tarzıdır. Peki, sizin entegrasyon ölçütünüz ne?
Gözler Fırat’ın doğusundayken, İdlib’de ne oluyor?
Suriye sorununda kilit önemdeki bölgelerden biri de İdlib. Türkiye’ye yönelik yeni bir göç dalgası ihtimalinden radikal savaşçılara, farklı ülkelerin pozisyonlarını, olası gelişmeleri, riskleri ve sahadaki güç dengelerini bu hafta İdlib’e gidip yerinde inceleyen Doç. Dr. Serhat Erkmen yazdı.
“Ekonomiden hiç anlamam” diyenlerden misiniz? Bunun bedelini biliyor musunuz?
Türkiye hem yeterince finans okuryazar değil hem de düşük tasarruf yapan bir ülke. Bu beceri okullarda nasıl öğretilir? Parayı yönetebilme becerisinin daha şeffaf ve güçlü bir ekonomiyle ilgisi ne?
FBI eski direktöründen Trump’a çağrı: Sayın Başkan, lütfen ırkçılığın karşısında durun!
20 kişinin hayatını kaybettiği Teksas’taki saldırı sonrası FBI eski direktörü James Comey, Donald Trump’a sesleniyor: Sayın Başkan, ırkçılığın o radyoaktif enerjisini açığa çıkarıp bundan yararlanmaya çalışmayı bırakmalısınız.
Rusya’daki protestoların Putin için anlamı ne?
Siyaset bilimci Ian Bremmer’a göre, Rusya’da eylemcilere yönelik sertliğin ardında yatan temel sebebin Putin’in yaşadığı popülerlik kaybı olduğu düşünülüyor. Oysa Kremlin’in asıl endişesi, Putin’in partisi Birleşik Rusya’nın tepetaklak inişe geçen rakamları.
Güvenli bölge meselesi nedir?
Türkiye ve ABD Suriye’de “güvenli bölge/tampon bölge” konusunda neden anlaşamıyor? Kim ne istiyor? Türkiye, ABD ve Rusya’nın uzlaşabileceği bir senaryo mümkün mü? Türkiye’nin önündeki seçenekler ve riskler neler?
Geleceği elinden alınan gençler: Eğitimli anne baba terörü
Anne babaların eğitimli ve donanımlı olmasının, çocuklarının doğru mesleği bulmasına olumlu katkı sağlayacağı düşünülebilir. Ancak geçmişteki ‘anne baba baskısını’ ortadan kaldırması beklenen bu durum, ne yazık ki, ‘eğitimli anne baba terörüne’ dönüştü.
Türkiye’nin Suriyeli çocukları: Mafya üyesi ya da doktor olmaları bizim elimizde
Suriyeli çocukların okullaşması hızla artsa da asıl mesele onları okulda tutabilmek. Diğer öğrencilerden ve bazen de öğretmenlerinden gördükleri zorbalık, onların okulu bırakmalarına neden olabiliyor. Okuldan uzaklaşan çocukları ise radikalleşmeden suça itilmeye kadar birçok tehlike bekliyor.
Modern çağda dost olmak
Modern çağda arkadaşlık, beraber yürünen yolların, birlikte çekilen eziyetlerin yüküne talip değil. Elimizi omzuna koyduğumuz, zor zamanlarımızda yanı başımızda bitiveren, karşılıklı gülüp ağlaştığımız arkadaşlarımızın yerini yavaş yavaş klavye ve ekran başından kalkmadan, belirli amaçlar doğrultusunda bir araya geldiğimiz sanal dostlarımız alıyor.
AVM’leri yeniden düşünmek
AVM’leri dolduran, boş zamanlarının çoğunu orada geçiren, AVM’lerdeki sinemayı, kafeyi sokaktakine tercih eden kentliler değil mi? Belki de yatırımcıların davranışları üzerine yoğunlaşmaktansa, kentliler olarak kendi davranışımızı nasıl değiştirebileceğimizi düşünmeliyiz.
S-400 meselesine farklı bir bakış: ABD savunma sanayii, gücü, etkisi ve bilinmeyenleri
Türkiye’nin S-400 almasına ABD’nin itirazının altında yatan temel nedenlerden biri de şu: İlk kez bir NATO üyesi, bu kadar önemli bir silahı, ABD veya bir NATO müttefikinden almıyor ve böylece, özellikle ABD’nin stratejik silah pazarında alternatifsiz olmadığını da ortaya koyuyor.
Yeni Hayvan Hakları Yasası neden çıkmıyor?
Her hayvana yönelik şiddet haberinden sonra kamuoyundan tepkiler yağsa, tüm siyasetçiler kınama mesajları verse, herkes failler cezalandırılsın istese de neden hayvanlara yönelik şiddet eylemleri önlenemiyor? Neden hâlâ Hayvan Hakları Yasası çıkmıyor?
AB en büyük rakibini nasıl yener?
Brexit ve yükselen aşırı sağ gibi tek bir hedefe kilitlenmesini zorlaştıran çeşitli iç ve dış sorunlarla boğuşan AB’nin en büyük rakibi kim? 2025’te nasıl bir AB olacak, geleceğin dünyasında kendine yer bulabilecek mi?
IŞİD sona geldi; ya yabancı savaşçılar sorunu?
IŞİD’in şu andaki tehdit kapasitesi sınırlı olsa da, Yabancı Terörist Savaşçı (YTS) sorunu büyüyeceğe benziyor. Bazı Avrupa ülkelerinin görmezden gelmeye çalıştığı bu büyük sorun, YPG içinse bir şantaj unsuru… YTS ile mücadelede anahtar konumdaki ülke ise Türkiye.
Yeni petrol şeyhleri Amerikalılar mı?
Fosil yakıtlardan doğal gaza, kaya gazından yenilenebilir enerjiye yeni hamlelerle ABD bir “enerji devrimi” yaşıyor. Peki, bu ‘devrim’ dünyanın geri kalanını nasıl etkileyecek?
Ezine peyniri neden Rokfor olamadı?
Ezine ve Rokfor… Kökleri çok eskiye uzanan iki farklı peynir, biri Çanakkale’nin aynı adı taşıyan ilçesinden, diğeri Fransa’nın güneyinde bir köyden çıkmış, bambaşka süreçlerden geçmiş ve şüphesiz çok farklı yerlere gelmiş. Peki, neden biri Türkiye sınırlarına sıkışırken, diğeri dünyaya mal olan bir markaya dönüşmüş?
Yüzyılın “çözümü” mümkün mü?
ABD, Filistin sorununun çözümü için ‘yüzyılın anlaşması’ adını verdiği bir öneri üzerinde çalışıyor. Filistin’in başta Kudüs olmak üzere haklarını hiçe sayan çalışma şimdiden tepki çekti. Zaten asıl soru da şu: İki devletli çözüm öneren herhangi bir plan mevcut koşullar altında ne kadar gerçekçi?
Teknolojiyi yeniden dizayn etmek: O gün gelene kadar bildirimlerinizi kapatın
Teknoloji insan zihninin gizli iplerini çekerek onu yönlendirme kabiliyetine sahip ama bu geri döndürülemez değil. Teknolojiyi insanlığın yararına yeniden dizayn etmeliyiz ve edebiliriz de. Fakat o zamana kadar bireysel olarak yapabilecekleriniz de var.
