Rusya hem Ukrayna’ya karşı büyük bir askerî harekât başlattı hem de bu bölgedeki ayrılıkçı yapıların bağımsızlığını tanıyarak, himayesi altına aldı. Bunlar, Batı’nın bütün yaptırım tehditlerine rağmen gerçekleşti. Batı dünyasının, Rusya’nın güvenliğini göz ardı ettiğini düşünen Rusya’nın bundan sonraki hamlesi bilinmiyor. Akıllardaki sorularsa çeşitli. Rusya Ukrayna’nın Donbas bölgesinin tamamını işgal etmekle mi yetinecek yoksa Ukrayna’da bir Moskova yanlısı bir rejim kurdurana kadar tüm ülkeyi mi işgal edecek? Savaş tüm bölgeye sıçrayacak mı? NATO nasıl yanıt verecek? Rusya ile Batı arasında sıcak bir çatışma mümkün mü?
Rusya ile NATO arasında sıcak bir çatışma olasılığı tüyler ürpertiyor ancak yorumcular bunu pek olası görmüyor. Ancak, uzun sürecek bir “soğuk” çatışma döneminin başladığında görüş birliği var, üstelik bu soğuk çatışmanın sonuçları neredeyse “sıcak” çatışma kadar yıkıcı olabilir. Zira aslında Batı ile Rusya arasında neredeyse 10 yıldır deklare edilmemiş bir savaş sürüyor: Siber savaş. Siber âleme uzun zamandır bir “anarşi” hakim. Siber saldırılar, Batılı ülkelerin, bankalarını, kamu kurumlarını hatta pandeminin ortasında hastaneleri bile vurdu. Buna karşılık Rusya’da şehirlerin elektriklerini kesen, iletişim hatlarını kilitleyen sadırılar gerçekleştirildi. Bu saldırılardan sonra taraflar birbirini suçladı ama kimse sorumluluğu üstlenmedi.
Ukrayna siber savaşın cephesi olabilir
Ukrayna olası bir siber savaşta en önemli cephelerden biri olabilir. Çünkü Ukrayna, çok sayıda Batılı büyük şirketin veri merkezlerine ev sahipliği yapıyor. Rusya’nın bunlara saldırması pek çok şirketi uzun süre felç edebilir. Dolayısıyla olası büyük bir siber savaşın sonuçları vahim olabilir. Peki, böylesi bir savaş patlar mı? Teknoloji konusunda uzman gazeteci Chris Stokel-Walker, NewScientist dergisinin internet sitesinde yayınlanan yazısında, tarafların siber savaş kabiliyetlerini inceledi ve büyük bir siber savaş olasılığını değerlendirdi. Yazıdan bölümler aktarıyoruz:
“Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Ukrayna sınırındaki askerlerini harekete geçirirken Rusya ile Batı arasındaki gerilim artmaya devam ediyor. Ama 2022 yılında savaşlar sadece fiziki cephelerde meydana gelmiyor. Rusya, Ukrayna ve onun Batılı müttefiklerinin hepsi devlet destekli büyük siber savaş başlatma kabiliyetleri geliştirdiler. Peki, dünyanın en büyük siber savaşına doğru mu gidiyoruz?
Batılı yetkililer gerçekten olası siber saldırılardan endişe ediyorlar. İngiltere’nin Ulusal Siber Güvenlik Merkezi 22 Şubat’ta kuruluşları siber güvenliklerini iyileştirmeleri yönünde uyardı.
Benzer uyarılar ABD’de de yapıldı. 16 Şubat’ta Siber Güvenlik ve Altyapı Güvenliği Ajansı şirketleri, kendi bilişim teknolojileri sistemlerine yönelik sayısı giderek artan sızma girişimlerine karşı uyanık olunması yönünde uyardı. Bu uyarı, ABD İç Güvenlik Bakanlığı tarafından 23 Ocak’ta yapılan ve “Rusya, ABD’deki ağlara karşı kullanabilecek bir dizi saldırı amaçlı siber araca sahip” uyarısında bulunulduğu bildirisinden sonra geldi. Şubat ayının başında Avrupa Merkez Bankası da siber saldırılara karşı uyarıda bulundu.
Ukrayna olası bir siber savaşta neden önemli?
Söz konusu ülkelere yönelik riskin bir kısmı, Ukrayna dışındaki bilişim teknolojileri altyapısına doğrudan bir Rus saldırısına değil (ki bu da olabilir), bunun yerine Ukrayna bilişim teknolojilerine yönelik bir saldırıya yönelik çünkü bu da Batılı şirketleri etkileyecektir. Ukrayna Dışişleri Bakanlığı’na göre, Fortune 500’deki her beş şirketten biri Ukrayna’da taşeron olarak kullandıkları bilişim teknoloji şirketlerine bel bağlamış durumda.
İngiltere merkezli düşünce kuruluşu Royal United Service’ten Jamie MacColl, “Geçmişte Rusya’nın siber operasyonlar yoluyla büyük kesintilere yol açma niyeti ve kabiliyetine sahip olduğunu gördük” diye hatırlatıyor. Harvard Üniversitesi’nin Belfer Bilim ve Uluslararası İlişkiler Merkezi, hazırladığı Ulusal Siber Güç Endeksi’nde Rusya’yı ABD, Çin ve İngiltere’nin ardından dördüncü sırada gösteriyor.
Rusya’nın siber savaş kuvvetleri
ABD Kongresi üyeleri için hazırlanan ve Şubat ayında sunulan bir rapora göre Rusya, Rus askerî istihbarat sercisi GRU için de siber saldırı başlatabilecek en az üç birime sahip.
Söz konusu birimlerden ikisi (26165 kodlu ile 74455 kodlu birim), ABD eski Dışişleri Bakanı ve eski başkanlık adayı Hillary Rodham Clinton’ın başkanlık yarışında geri kalmasına yol açan girişimde kullanılan belge ve e-postaların bulundukları siyasi kampanya sunucularına saldırıp çalınmasından sorumlu.
ABD Adalet Bakanlığı, Ekim 2020’de Rusya’nın 74455 numaralı biriminin üyelerinin, 2015 ile 2016 yılları arasında bir yıl süren Ukrayna’ya yönelik siber saldırılarla bağlantılarından dolayı hazırladığı iddianameyi duyurmuştu. ABD yetkilileri a74455 numaralı birimi aynı zamanda, Rusya’nın daha önce nüfuzu altında tutmaya çalıştığı Gürcistan’a karşı 2018 ve 2019 yıllarında siber saldırı düzenlediğine dair bağlantılar bulunduğunu da ileri sürmüştü. Aynı birim 2017’de Ukrayna’ya yönelik olarak dünya genelindeki bilişim sistemlerinde kesintiye yol açan NotPetya saldırısını da gerçekleştirmişti. MacColl, “Kasıtlı veya kasıtsız olarak yayılma konusunda birçok korkuyu körükleyen NotPetya vakası oldu” diyor.
Rusya siber güçleri 2014’ten bu yana Ukrayna’ya karşı faaliyet yürütüyor. Ukrayna hükümetine göre, bu tarih Rusya’nın topraklarına el koymak için harekete geçtiği tarih. 2021 yılının ilk 10 ayında, Ukrayna 288 bin siber saldırı ile bombardımana tutuldu. Kiev yönetimi bu saldırılardan Rusya’yı sorumlu tutuyor.
Ukrayna son birkaç haftadır, tarihin en büyük DDoS (dağıtık hizmet aksatma saldırısı) saldırısına maruz kalıyor. Saldırı çok sayıda bankayı ve hükümet kuruluşlarını çalışamaz hale getirdi. İngiltere ve ABD hükümetleri saldırıdan Rusya’nın askeri istihbaratı GRU’yu sorumlu tuttu.
Batı siber güçlerini birleştirebilecek mi?
Ukrayna’nın müttefikleri, Rus saldırılarını püskürtmek için siber güvenlik güçlerini bir araya getiriyor. Litvanya Savunma Bakanlığı liderliğindeki Siber Hızlı Müdahale Ekibi 22 Şubat’ta, Ukrayna kurumlarının artan siber güvenlik tehdidiyle başa çıkmasına yardımcı olmak için harekete geçti.
Bazı ülkeler savunmanın ötesine geçebilir. İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace 21 Şubat’ta parlamentoya, uzun süredir planlanmış bir siber saldırı ajansı olan Ulusal Siber Kuvvet’in “zaten kurulmuş” olduğunu ve çalışan sayısının hızla arttığını söyledi. Wallace, söz konusu kuvvetin yürütebileceği eylemler hakkında yorum yapamayacağını söyledi ancak ‘Ben bir askerim ve bana her zaman savunmanın en iyi kısmının hücum olduğu öğretildi’ dedi.
Birleşik Krallık hükümetinin Stratejik Ufuklar Birimi’nin Eski Başkanı Lynette Nusbacher, ‘Batılı hükümetlerin üst düzey yetkilileri, on yıldan fazla bir süredir hem kinetik hem de siber saldırılara yanıt vermek üzere ortak siber saldırı seçenekleri talep ediyor’ diyor.
Açıkçası tüm bunlar, dijital saldırıların Rusya ile girişilecek bir çatışmada çok önemli bir faktör olacağına işaret ediyor. Peki, bu büyük bir siber savaş olacak mı? Uzmanlar böylece olacağını düşünmüyor. Malta Üniversitesi’nden Agnes Venema, ‘Şu an için bu tür saldırıların çoğu, tam bir çatışmadan ziyade dijital casusluk ve sabotaj olarak gerçekleştiriliyor’ diyor. MacColl, İngiltere’nin herhangi bir saldırısının Rus sivil altyapısına karşı olmayacağını daha çok İngiltere’ye yönelik siber saldırı kapasitesini azaltmaya yönelik olacağını söylüyor.
Venema ayrıca uluslararası hukukun Batı’nın sivil ağlara yönelik saldırılarını sınırlayacağına inanıyor ve ‘Uluslararası hukuk düzenini korumaya değer gören ülkeler, harekete geçerken her zaman insan hakları hukuku ve askeri hedefler ile sivil altyapı arasındaki ayrım gibi ilkeleri uygulayacaklardır’ diyor. Ancak çatışmanın büyümesi riski var. Venema, ‘Böyle bir silahı serbest bıraktığınızda ne olacağını düşünmeniz gerekiyor’ diyor ve ekliyor ‘Nihayetinde aynı silah gelecekte sana karşı kullanılabilir.’”
Bu yazı ilk kez 24 Şubat 2022’de yayımlanmıştır.
