Günümüzde oldukça yaygın olan yoganın vücudun farklı yerlerinde farklı etkileri olduğu biliniyor. Peki, göz kaslarını güçlendirmek için yapılan yoga, görme bozukluklarını ve nihayetinde gözlük ihtiyacını ortadan kaldırabilir mi?
Sheffield Üniversitesi’nden Charlotte Codina, The Conversation internet sitesinde yayımlanan yazısında, bu soruya cevabı, bilimsel araştırmalar ışığında veriyor.
Yazının bazı bölümlerini aktarıyoruz:
“Paul McCartney bir süre önce The Times’a gözlüğe ihtiyaç duymamak için göz yogası yaptığını söyledi. Röportajda, birkaç yıl önce Hindistan’da göz egzersizleriyle tanıştığını ve o zamandan beri bunları uyguladığını açıkladı. (…) Hatta bu tekniklerden bazılarını YouTube’da yayınladı.
Peki, göz yogası nedir ve göz egzersizi yapmak gerçekten gözlük ihtiyacını önleyebilir mi?
Binlerce yıldır farklı göz yogası türleri uygulanıyor. Örneğin Hindistan kökenli tratak kriya, daha yüksek bilinç durumlarını ve ruhsal uyanışı geliştirdiği inancıyla uygulanan yoga meditasyonunun bir parçası. Sanskritçe ‘tratak’ kelimesi ‘bakışlarını sabitlemek’ anlamına geliyor ve örneğin mum alevine gözyaşları akana kadar göz kırpmadan bakmak, bu uygulamaya bir örnek.
Daha yakın bir zamanda, 19’uncu yüzyılın sonlarında, New York’lu göz doktoru Dr. William Bates, göz egzersizlerinin gözlük ihtiyacını ortadan kaldırabileceğini öne sürdüğü Gözlüksüz Daha İyi Görmek İçin Bates Yöntemi adlı çalışmasını yayımladı. Bates, görme sorununun, göz haritasına bakmak, harflerin dış hatlarına odaklanmak, sık sık göz kırpmak, harfi görselleştirmek için gözleri kapatmak ve onu daha siyah ve daha keskin hayal etmek gibi göz hareketi ve görselleştirme tekniklerini içeren egzersizlerle aşılabileceğine inanıyordu. (…) Ancak Bates’in teorisinin, gözün hareket ve odaklanma sırasında şekil değiştirdiği önermesi fizyolojik olarak doğru değildir. (…) Nitekim yöntemi de göz doktorları tarafından reddedildi; bunun nedeni sadece kanıt eksikliği değil, potansiyel olarak zararlı olması, tehlikeli ve retinayı güneş ışığına aşırı maruz bırakan “solarizasyon”u (güneşe bakma) teşvik etmesi.
Göz yogası veya Bates yöntemi egzersizlerinin görüşünüzü neden düzeltmeyeceğini anlamak için gözü ve nasıl gördüğümüzü anlamak faydalı olacaktır.
Neden gözlüğe ihtiyaç duyarız?
Işık ışınlarının retinaya odaklanmaması durumunda gözlük ihtiyacı ortaya çıkar. Odak noktası retinanın önünde oluştuğunda bu miyopidir. Odak noktasının retinanın arkasında olması ise hipermetropi olarak adlandırılır.
Astigmatizma, gözün ön yüzeyinin eğriliğinin bir küreden çok ragbi topuna benzemesi durumunda ortaya çıkar ve tüm mesafelerde bulanıklığa neden olur. Presbiyopi ise gözün kristal merceğinin sertleştiği ve yakındaki nesnelere odaklanmanın zorlaştığı normal bir yaşlanma sürecidir; bu nedenle çoğu insan orta yaşlarda okuma gözlüklerine ihtiyaç duyar.
Gözün odaklanmasının bir kısmı kornea (gözün ön yüzeyi) tarafından sağlanır. Ancak duyarlı odaklama yapısı, yakın nesnelere odaklanırken daha bombeli veya dışbükey hale gelen, daha uzağa odaklanırken ise düzleşen kristal mercektir.
Göz bebeğinin boyutu ve merceğin dışbükeyliği, göz içindeki siliyer kaslar ve bağlar tarafından kontrol edilir. Bunun tersine, göz hareketini sağlayan kaslar gözün dışındadır.
İç ve dış göz kasları bir dereceye kadar birlikte çalışırken (okumak hem yakınsamayı hem de odaklanmayı içerir), gözlerinizi farklı bakış pozisyonlarına hareket ettirmek gözün şekli, boyutu veya odaklama açısından hiçbir fark yaratmaz. Bu nedenle, net görme gücünü değiştirmek için göz egzersizlerini kullanmanın mekaniği bir anlam ifade etmiyor.
Bununla birlikte, belirli göz egzersizleri genellikle ortoptistler (göz hareketindeki kusurları ve gözlerin birlikte çalışmasıyla ilgili sorunları teşhis ve tedavi eden uzmanlar) tarafından belirli koşullar için reçete edilir.
Bunun bir örneği, insanların gözlerini içe doğru hareket ettirmede zorluk yaşaması nedeniyle yakın mesafede çift görme yaşadıkları ‘yakınsama yetersizliği’dir. Gözlerinizin burnunuza doğru yavaşça hareket eden kalemi takip ettiği yumuşak kalem yakınsaması uygulamak, yardımcı olabilir. (…)
Yetişkinler için yaşları ilerledikçe yukarıya bakmanın giderek zorlaşması da normaldir. (…) Göz kasları pratik yapılmazsa yorulur, bu nedenle bilardo gibi bunu gerektiren bir işiniz veya hobiniz yoksa, yaşlandıkça yukarıya bakmak rahatsız edici hale gelebilir. Bahsi geçen egzersizler görmenin bazı yönlerine yardımcı olsa da, presbiyopinin önemli ölçüde geciktirildiğini destekleyen kanıtlar yeterli değildir.
Ne yapmalı?
İnsanların gözlerine ve görüşlerine iyi bakmak ve onları geliştirmek istemesi gayet anlaşılır. Yalnızca birkaç dakika yaptığınız ve sonrasında uzaklara bakarak kaslarınızı gevşettiğiniz sürece göz yogası gözlerinize zarar vermez. Ancak diğer yaşam tarzı değişiklikleri gözlerinize daha fazla yardımcı olabilir.
Gözlük reçetenizi, göz tansiyonunuzu, retina ve göz sağlığınızı kontrol ettirmek için düzenli göz doktoru randevusu (genellikle çocuklar için yılda bir, yetişkinler için ise iki yılda bir) glokom gibi hastalıkların erken belirtilerinin tespit ve tedavi edilebilmesini sağlar.
Ekranlara düzenli bir şekilde ara vermek göz kuruluğunun azaltılmasına yardımcı olur. 20:20:20 kuralını takip edebilirsiniz: Her 20 dakikada 20 saniyelik molalar verin ve 6 metreden uzağa bakın. Açık havada vakit geçirmek gözleriniz için iyidir ve dışarıda vakit geçiren çocukların miyop olma olasılığı daha düşüktür.
İyi beslenin. Bazı kanıtlar, Akdeniz tipi beslenmenin ve lahana ve ıspanak gibi yeşil yapraklı sebzelerin makula dejenerasyonunu (sarı nokta hastalığı) önlemeye yardımcı olduğunu gösteriyor. Omega 3 açısından zengin bir beslenme, kuru gözlere yardımcı olabilir. İyi uyuyun ve güneş ışığında kaliteli güneş gözlüğü takın.
Göz kuruluğundan şikâyetçiyseniz veya uzun süre ekran karşısındaysanız, meibomian bezi masajı size yardımcı olabilir. Bu, göz kapaklarında üretilen yağı göz yüzeyine doğru yönlendirerek gözleri rahatlatmak amacıyla göz kapağına sıcak kompres uygulanmasının ardından göz kapağına doğru hafif bir masajın yapıldığı basit bir tekniktir.
İyi aydınlatılmış bir ortamda okuyun ve mümkünse büyük hacimli metinleri okurken telefon yerine bilgisayarı tercih edin.
Göz yogası gözlük ihtiyacınızı ortadan kaldırmasa da neticede gözlerinize ve görüşünüze dikkat etmenin başka yolları da var.”
Bu yazı ilk kez 17 Temmuz 2024’te yayımlanmıştır.
