Yerli ve yabancı onlarca film ve dizinin katkısı ve elbette günlük yaşamda özellikle pandemi ile birlikte artan baskılar, psikolojik danışmanlık veya psikoterapi almayı makul hale getirdi. Ancak psikoterapi tıbbi tedavi süreçlerinden tamamen farklı ve ‘danışanın’ (hastanın) önceden hazırlığını gerektiriyor.
Amerikalı klinik psikolog Rochelle Frank’ın Psyche’de yayınlanan yazısı bu açıdan terapi düşünenlere bir kılavuz niteliğinde.
Yazıdan öne çıkan bölümleri aktarıyoruz:
- Terapiye hazırlanmak için neden zaman ayırmalısınız?
Hayatın pek çok alanında, biraz hazırlık yapmak kaygıyı azaltabilir ve önünüzde uzananlardan en iyi şekilde yararlanmanıza yardımcı olabilir. Ancak nispeten az sayıda insan psikoterapi için hazırlanmayı düşünür. Terapistler, herhangi bir karşılık beklentisi olmaksızın kendilerini hastaya yardım etmeye adamışlardır. İlişki, hastanın ihtiyaçlarına kesin bir öncelik verilmesini sağlamak için yasalar ve etik kurallarla korunmaktadır.
Psikoterapiye başlarken bazı basit adımları tamamlamak size ne beklemeniz gerektiği konusunda daha iyi bir fikir verecektir ve terapistinizle olumlu ve verimli bir deneyim yaşama şansınızı artırabilir. Bu kılavuzda, bunun neden iyi bir fikir olduğunu açıklayacak ve nasıl hazırlanacağınıza dair spesifik öneriler sunacağım.
Ne zaman iyileşirim?
İnsanlar psikoterapi hakkında bilgi almak için benimle iletişime geçtiklerinde, genellikle iyileşmenin ne kadar süreceğini sorarlar. Cevabım hep aynı oluyor: “Bu size bağlı.”
Yapılan araştırmalar, hastaların çalışmaya hazır ve istekli geldiklerinde ve ne bekleyeceklerini bildiklerinde daha iyi terapi sonuçları elde etmede önemli bir rol oynadıklarını vurguluyor. Her hastanın kendine özgü yaşam deneyimleri konusunda uzmanlık getirdiği düşünüldüğünde, bu aslında çok mantıklı. Anksiyete, depresyon ve diğer psikolojik sorunlarda sıklıkla olduğu gibi, semptomlar farklı kişilerde aynı görünse bile, terapistler yön belirlemek için hastanın katkısına güvenir. Terapist ve hasta işbirliği yaptığında, kişiselleştirilmiş ve anlamlı ve dolayısıyla daha etkili tedaviye yol açar.
Terapiye başlamadan önce harcayacağınız küçük bir çaba bile terapinin sonunda elde edeceğiniz kazanç açısından büyük getiriler sağlayabilir. Terapinizden başlayarak hayatınıza müdahil olmak başlı başına tedavi edicidir. Birçok kişi terapiye başladığında kendini umutsuz, çaresiz ve moralsiz hisseder. Bu genellikle kişinin kendine güvenini ve temel benlik duygusunu aşındırabilen yıllarca süren mücadeleyi takip eder. Ayrıca, terapiye ilk kez yaklaşan birçok kişi için, yakın bir yabancıya güvenme ve kişisel ve aile ‘sırlarını’ paylaşma fikri korkutucu, endişe verici ve hatta bazı kültürel gruplar içinde tabu olabilir. Tanıdık olanın dışına çıkmaya açık bir şekilde başlamak, duygusal destek ve davranış değişikliğine kapı açabilir ve nihayetinde acıyı hafifletebilir. Kendi iyileşme sürecinizde aktif bir rol üstlenerek, sahip olmak istediğiniz hayata giden yolda önemli ilk adımları atmış olursunuz.
Ne yapmalı?
Yardım almak için nedenlerinizi listeleyin
Terapiye hazırlanırken atmanız gereken ilk adım, sizi neyin motive ettiğini düşünmektir. Belki sevdiğiniz biri yardım almanız için sizi teşvik ediyor (veya baskı yapıyor) ya da işvereniniz işyerinde bazı zorluklar yaşadığınızı fark etmiş olabilir. Terapiye başlamakla ilgili artı ve eksilerin bir listesini yazmak, yardım almak için kendi nedenlerinizi netleştirmede oldukça yardımcı olabilir. Listenizdeki eksiler yüzünden raydan çıkmak kolay olsa da en önemli şeyin bu değişkenlerin sizi, ilişkilerinizi ve hayatınızı nasıl etkilediği olduğunu unutmayın. Elbette artıları gözden geçirmek, terapinin neden çaba göstermeye ve olası masraf veya zahmete değer olduğunun altını çizer ve bu da terapi zorlaştığında ki zaman zaman zorlaşır, sizi ileriye taşımaya yardımcı olabilir.
Sorunlarınızı daha fazla tanımlamaya başlayın
Terapistin sizi tanımasına ve size en iyi nasıl yardımcı olabileceğini anlamasına yardımcı olmanın bir yolu, sorunlarınızı tanımlarken mümkün olduğunca açıklayıcı olmaktır. Bu, özgüven eksikliği gibi daha ‘genel’ sorunlar için destek arıyor olsanız bile geçerlidir. Davranışsal terimlerle düşünmek bunu yapmanın faydalı bir yoludur. Sizi terapiye getiren zorluklarla mücadele ettiğinizi gözlemleyen biri ne görürdü? Deneyiminizi ne kadar çok ifade edebilirseniz, terapistinizin sizi anlamasına yardımcı olmak için o kadar eksiksiz bir resim çizebilirsiniz ve bu da size yardımcı olma olasılığını artırır. Ortaya çıkan bilgiler, duygusal rahatlama ve daha iyi işlevsellik sağlarken tedavi hedeflerini bulmayı da çok daha kolay hale getirecektir. Sorunlarınızı tanımlarken, temel semptomları listelemenin ötesinde düşünmeye çalışın. Semptom listeleri faydalı olsa da bir sorunun her bir kişide nasıl ortaya çıktığı veya o kişinin hayatının nasıl olumsuz etkilendiği hakkında çok fazla bilgi vermezler.
Terapi hedefleriniz hakkında düşünün
Başarı için bir rota çizmek, nereye gitmek istediğinizi bilmekle başlar ve kişisel ‘varış noktanız’ hakkında düşünmek için asla erken değildir. Terapistiniz terapi hedeflerini belirlemenize yardımcı olabilir ve bunlar genellikle tedavi ilerledikçe gelişir ve değişir, ancak ilk randevusundan önce hedefleri kendi başınıza düşünmek yine de yararlıdır. Sorunlarınızı ayrıntılı bir dil kullanarak tanımladıysanız, belirli terapi hedefleri doğal olarak kristalleşebilir. Şu soruyu yanıtlamaya çalışın: “İyileşmek benim için neyi ifade ediyor? Hedefler bu şekilde çerçevelendiğinde, sizin ve terapistinizin ne için çalıştığınız konusunda çok az şüphe kalır.
Belirli semptom ölçümleri bunun için uygun olsa da (örneğin, panik atakların yoğunluğunu ve sıklığını kaydetmek; depresyonun azaldığından emin olmak için ruh halini izlemek), özellikle tedavide neyi hedeflediğinize odaklanmak da önemlidir. Bu fikirleri ilk randevunuzda tartıştığınızdan emin olun ve terapistten belirlediğiniz hedeflere ulaşmanıza yardımcı olabilecekleri ve bu konuda istekli oldukları konusunda onay alın.
Terapistin tedavi yaklaşımı konusunda netlik arayın
Terapiye başlamadan önce, terapist hala büyük ölçüde bilinmeyen bir varlıktır, bu da biraz endişe veya rahatsızlığa neden olabilir. İlk randevudan önce bunu azaltmanın bir yolu, terapistin çevrimiçi profilini incelemek için biraz (daha fazla) zaman harcamaktır; günümüzde birçok terapistin eğitim ve öğretimleri, uzmanlık alanları, terapi felsefeleri ve yaklaşımları hakkında zengin bilgiler sunan profesyonel web siteleri vardır.
Terapistin sorunlarınıza nasıl yaklaşacağı hakkında ek sorular hazırlamak daha fazla netlik sağlayabilir. Örneğin, terapist size sıkıntı ve duygularınızı yönetme becerinizi geliştirmenize yardımcı olacak kanıtlanmış becerileri öğretecek mi? Yoksa ağırlıklı olarak geçmişinize odaklanacak ve sorunlu davranışlarınız hakkında içgörü geliştirmenize yardımcı olacak, ancak bunları nasıl değiştireceğinizi öğretmeyecek mi? Ona soru sormaktan ve özel sorunlarınızı nasıl ele alacaklarına dair fikir almaktan çekinmeyin.
Terapiye açık fikirli yaklaşın
Daha önce terapi deneyiminiz yoksa, ilk randevunuzda sizi nelerin beklediğini merak etmeniz doğaldır. Klinik tedavi yöntemleri, bakım felsefeleri, iş uygulamaları, kişisel tarzları, uzmanlıkları ve benzeri konularda çeşitlilik gösterse de meslek içinde oldukça ortak bazı paydalar vardır.
Kabul süreci, üzerinde çalışmak istediğiniz alanları belirlemeye ve her ikinizin de kişilerarası tarz ve terapistin sorunlarınızı çözmeye yardımcı olma yeteneği açısından ‘uygun’ olup olmadığınızı görmek için birbirinizi biraz tanımaya odaklanır. Ben ve birçok meslektaşım, ilk randevudan önce, politikalarım ve prosedürlerim hakkında ayrıntılar, müstakbel bir hastanın kişisel ve aile geçmişini aydınlatmak için bir anket ve depresyon, anksiyete, dikkat sorunları ve travma ile ilgili sorunlar gibi psikolojik durumları ve semptomları taramak için bazı genel önlemler içeren kapsamlı bir paket gönderirim. Bu gibi formları doldurmak biraz sıkıcı olabilir ve doldururken ara vermeniz gerekebilir, ancak bu bilgilere önceden sahip olmak, bir terapistin özel ihtiyaçlarınızı en iyi şekilde karşılamak için alımı yapılandırmasına yardımcı olur.
Tüm terapistler kendilerini size yardım etmeye adamıştır. Hastaların deneyimlerini anlamak ve yaşamlarını iyileştirmeye yönelik olarak onlarla birlikte çalışırken etkinliğimizi en üst düzeye çıkarmak için bize anlattıklarına güveniyoruz. Terapide yeniyseniz, ilk birkaç seansınız sırasında kendinizle ilgili mahrem ayrıntıları gerçek bir ‘yabancıya’ açıklamak garip veya utanç verici gelebilir. Bu durum özellikle bazı aileler için geçerli olabilir ve bazı kültürel değerlere ters düşebilir. Alışmanıza yardımcı olmak bizim işimiz olsa da bu, kabul sürecinde anında rahatlığa dönüşmeyecektir. Alışmak için kendinize zaman tanıyın ve terapistinize karşı açık sözlü ve doğrudan olmak için elinizden gelenin en iyisini yapın, bunun sizin için yeni ve zor olup olmadığını onlara bildirin.
Yargılayıcı olmayan, şefkatli ve profesyonel olmak için çabaladığımızı ve hata yapabileceğimizi ve her zaman başarılı olamayabileceğimizi hatırlamaya çalışın. Duyulduğunuzu, görüldüğünüzü veya saygı duyulduğunuzu hissetmiyorsanız ve neyin daha destekleyici olacağını terapistinize bildirin.
Değişimin zaman alabileceğini unutmayın, bu nedenle terapistin ve sunduğu tedavinin sizin için doğru olup olmadığını belirlemek için kendinize bir ila üç ay verin. Değilse, sizi ileriye taşıyabilecek potansiyel tedavi planı ayarlamaları hakkında bilgi alın. Terapistiniz buna açık değilse ve iyileşmediğinizi fark ederseniz, farklı bir terapiste geçme zamanının geldiğine karar verebilirsiniz.
Tanımladığım adımlar, ne beklemeniz gerektiğini bilmenize ve kendi tedavinizde itici bir güç olarak terapi deneyiminize daha etkili bir şekilde başlamanıza yardımcı olabilir. Ancak değişim bir gecede gerçekleşmez. Çoğu insan için, onları terapiye getiren sorunlar yıllar içinde gelişmiştir ve bunların üstesinden gelmek zaman ve çaba gerektirir ancak genellikle başarılabilir. Buna değer olduğunuzu bilin ve terapiyi düşündüğünüz ve bu adımları attığınız için kendinizle gurur duyun.”
Bu yazı ilk kez 26 Şubat 2024’te yayımlanmıştır.
https://psyche.co/guides/how-to-get-ready-for-therapy-and-achieve-better-progress
