Dünyada streaming patlaması yaşanıyor. Streaming, Türkçe’de “gerçek zamanlı veri akışı” olarak çevriliyor ve internet üzerinden yapılan canlı veya ses (podcast, müzik vb.) ve video yayınlarının yanı sıra kullanıcıya sunulan dijital içerik koleksiyonlarını ifade ediyor. COVID-19 pandemisinde evlere kapanan milyonlarca insanı eğlendirmeyi amaçlayan (eğlence, müzik, spor, film, dizi, canlı video oyunu anlatımı vb.) bu servisler çok tutunca aralarında Türkiye’nin de bulunduğu pek çok ülkede streaming servisleri hızla çoğaldı. Haber yayıncılığı da akıntıya daha fazla dayanamadı. Türkiye’de çok sayıda yayın organı, medya ünlüsü veya internet fenomeninin podcast yayınları var. GAIN platformu da canlı veya ne zaman istenirse izlenebilecek haber bültenleri sunuyor. ABD’de tümüyle haber (bülten, tartışma programı, röportaj, belgesel vb. içeren) yayını yapan streaming servisleri, yani bir tür internet haber kanalları yayılıyor. ABD merkezli internet sitesi Politico’nun medya yazarı Jack Shafer, haber odaklı streaming servislerinin haber medyasının geleceği olabileceğini ileri sürüyor. Oldukça uzun ve kapsamlı yazıdan öne çıkan ilgi çekici bölümleri aktarıyoruz:
“Daha bir ay geçmeden kapatılan streaming haber servisi (internet haber kanalı) CNN+’ın ölümünün ardından yazılanlar çok acımasızdı. New York Times, “Son yılların en çarpıcı medya başarısızlığı” başlığını attı ve “300 milyon dolarlık deney birdenbire sona erdirildi” diye devam etti. Boston Globe gazetesinin eleştirmeni Don Aucoin mezara bir kürek toprak daha attı ve “Orijinal haber kanalına 7/24 her yerden erişilebilirken CNN+’ın mantığı zaten kuşkuluydu” diye yazdı.
CNN+’ın Nisan ayı sonundaki ani ölümünün nedeni, CNN+’ın yayına başlamasından günler sonra CNN’i satın alan Warner Bros. Discovery şirketinin streaming hizmetinin yaşamasının mümkün olmadığına karar vermesiydi. Düşük abone sayısı platformun yeni sahibinde hayal kırıklığı yaratmıştı ve iyimser mali öngörülere inanmamıştı.
Büyük haber kanalları bu akıma nasıl hazırlanıyor?
Ancak CNN+’ın başarısızlığı NBC, CBS, ABC ve Fox gibi ana akım medya kuruluşlarının streaming’e karşı duydukları coşkuyu sadece biraz gölgeledi. Streaming hizmetlerinden sorumlu yöneticiler bu yeni medyaya karşı çok hevesli görünmekten kaçınıyorlar, ama streaming’i televizyon haberciliğinin geleceği olarak görüyorlar.
Kanalların haber daireleri yüzlerce çalışanı işe aldı ve streaming operasyonları için milyonlarca dolarlık yatırım yaptı. Fox’un, Fox Nation streaming uygulaması yaklaşık 1,5 milyon aboneye ulaştı. NBC News Now, günde 10 saat program üretiyor ve izleyicilere ayda 31 milyon saatlik içerik sunuyor. Agresif bir streaming stratejisi benimseyen CBC News, 2022 yılında 45 bin saat yerel haber ve hava durumu sunacağını bildirdi. Cheddar, Al Jazeera, Bloomberg, Newsmax ve Newsy gibi ABD haber medyasının daha zayıf oyuncuları da streaming cephesinde bayraklarını diktiler. Streaming maliyetlerinin görece düşük olması nedeniyle pazara giriş engelinin düşük olduğu dikkate alınırsa yarışa yeni oyuncuların katılması beklenebilir.
Streaming, klasik televizyon yayınlarının pabucunu dama attı
Haber televizyonları boş bir hayalin peşinden koşmuyor. Geçen yıl seyirciler ilk defa televizyon yayınlarından daha çok streaming programları başında zaman geçirdi ki bu da seyircilerin tercihlerinin değiştiğini işaret ediyor.
Seyircilerin ağırlıklı tercihi, eğlence… Ancak haber televizyonları hem ivmeyi hem de streaming seyircisine hizmet etmenin teknolojik avantajını hissediyor. Uzun süredir devam eden kültürel eğilimler ve olgunlaşan teknoloji birleşip streaming adına bir avantaj yarattı. Bu akım haber televizyonlarını da içine çekiyor.
Streaming haberlerin yapılış şeklini değiştirebilir mi?
Bazı televizyonlar, karasal veya kablo yayın yapanlar gibi, hâlâ olabildiğince çok seyirciye ulaşmanın peşindeler ve özel haber meraklılarına hitap edebilmek için olabildiğince çeşitli haber videoları üretiyorlar. Daha fazla canlı yayın, söyleşi, belgesel, haber analiz, uzman habercilik, her şeyin daha fazlasını bekleyebiliriz.
Yeni açılan kapılar, Fox News ve One America gibi açıkça siyasi haber operasyonları yapan kanalları da kendine çekebilir. Streaming yayını yapanlar başta siyasi haberler olmak üzere haberlerin yapılış şeklini değiştirebilir. Haber tercihlerinin değişmesi ve çoğalması seyirciler arasındaki kutuplaşmayı daha da besleyebilir.
Steward Brand 1987 yılında medya ve teknolojisi ilişkisi hakkında, “Yeni bir teknoloji önünüze serildiğinde, asfalt silindirinin üstünde olmazsınız yola yapışırsınız” diye yazmıştı. Şimdi o silindir streaming. Nasıl radyo haberleri gazeteleri yok edemediyse, televizyon haberleri nasıl tümüyle radyo haberlerinin yerini alamadıysa ya da kablolu yayınlar karasal veya uydu yayınlarını sonunu getirmediyse, streaming de önceki teknolojilerde yayın yapanların kökünü kazımayacak. Ama on yıl içinde streaming olgunlaştıkça ve haber iştahımızda yer edindikçe, haber önceliğinde kablolu televizyon kanalları ve hatta en çok satan gazetelerin yerini alacak.
Şimdilik eski haber tarzı sürecek
Streaming şimdilik geleneksel televizyona benziyor çünkü geleneksel haberciler tarafından üretiliyorlar. Çoğu yayın akışlarını akşamları yayınlanan haber programlarına göre düzenliyor. Hepsi son dakika haber peşinde koşuyor. Hepsinde belgeseller, haber analizleri ve karasal veya kablolu yayın yapan kendi haber kanallarının programlarını kullanıyorlar. Ama zamanla bu da değişecektir. Televizyon haberlerinin radyoya benzer stüdyolarda ajans haberlerinin kamera önünde okuduğu dönemin kapanmasının on yıl aldığını unutmayın…
Haber streaming yayıncılığının, CNN’nin Birinci Körfez Savaşı’nda yaptığı, televizyon haberciliği açısından bir dönüm noktası olan yayınlar gibi bir deneyimi olmadı. Ancak bu devrim, öyle tek bir zaman diliminde olmayacak. Streaming haberciliğin devrimi kitlesel seyirciyi daha küçük, daha niş segmentlere ayırmak olacak. Bir başka deyişle, seyirci açısından belki bu devrim hiçbir zaman aşikar olmayacak.
Haber televizyonları, spor müsabakalarının canlı yayınları gibi dünyanın dört bir yanındaki olayları anında bildirerek yayıncılığı bir üst seviyeye çıkardı. Ayrıca, 24 saat yayın yapıyorlar, ama doğrusal yayın yaptıkları için yayın akışlarının mahkumları durumundalar. İzleyiciler saatlerini programcıların saatlerine uyacak şekilde ayarlamak veya görmek istedikleri habere ulaşmak için haber çarkının dönmesini, o habere kadar yeniden dönmesini beklemek zorunda. Zamanında video kayıt cihazları (VCR) bu kısıtlamayı biraz kırmıştı. Ancak özellikle internet tüketicilerin içeriğe istedikleri zaman erişmelerini sağladıktan sonra yayın akışları üzerindeki memnuniyetsizlik artmaya başladı.
Streaming, doğrusal televizyon haberciliğinin, yani yayın akışına bağlı haber televizyonculuğun çırasını yaktı. Artık seyirciler streaming sayesinde haberleri istedikleri zaman, istedikleri yerde izleyebiliyor. Streaming izleyicilere, haber izleme deneyimini bir gazeteye veya internet sitesindeki gibi kişiselleştirmesine olanak tanıyor. Streaming ayrıca her tercih için bir haber kanalı olmasını da mümkün kılıyor.
En önemli soru: “Kim izleyecek?”
Streaming haberlerinin geleceğini “Kim izleyecek?” sorusunun cevabı belirleyecek gibi görünüyor. Ancak internet, reklamverenlerin kitlesel izleyiciler kadar niş izleyicilere de göz diktiğini kanıtladı. Ayrıca abonelik sistemi uygulayan Fox Nation’ın başarısı, TV izleyicilerinin yeterince alamadıklarını düşündükleri yorum ve yaşam tarzı programlarına doğrudan ödeme yapabildiğini kanıtlıyor.
Yine de herkes haber akışının zafere ulaşacağını ileri süremez. Streaming üzerine kapsamlı yazılar yazan medya uzmanı Amanda D. Lotz, bunun haberlerin geleceğinde önemli bir rol oynayacağı fikrine şüpheyle yaklaşıyor. Lotz, “Birçok kişinin zaten mevcut olanlardan başka video haberleri istediğine ikna olmadım. Farklı bir şey yaparsanız, mesela diğer yayınlardan daha kapsamlı haftalık gazetecilik yaparsanız ilginç olabilir. Ama bunların da doğrusal yayınlardaki Pazar sabahı kuşağı programlarından daha fazla ilgi çekeceğinden ve streaming servislerinin özünü oluşturacağını zannetmiyorum.” diyor.
Bu yeni medyadan kuşku duymakta haklılar. Zaten yeterince haber yayıncısı yok mu? Ama haber yayıncıları buna farklı bakıyorlar. Çünkü seyircileri azalıyor. ABD’de kablolu veya uydu yayınlarını izleyenlerin oranı 2015’te yüzde 76’yken bu oran 2021’de yüzde 56’ya kadar geriledi. Buna karşılık Amerika’da hane halklarının yüzde 85’inin en az bir streaming hizmetine aboneliği bulunuyor ve bu rakam giderek artıyor.
Nasıl para kazanılacak?
Soru artık streaming için yatırım yapıp yapmamak değil, streaming yayından nasıl para kazanılacağıdır. Televizyonların iki temel iş modeli var: Fox Nation veya Netflix gibi ya izleyiciye ödetirsiniz ya da her on dakika da bir reklam yayınlayarak seyircinin ilgisini satarsınız. Bir asır önce radyo yayıncılığı başladığından beri bu böyle…
Her iki iş modelinde de iyi iş çıkaranlar var. Yaygın görüşün aksine, haber televizyonculuğu çok kârlı bir iş olmuştur. 2020’de CNN, Fox ve MSNBC toplamda 3 milyar dolar kâr elde etti. Ücretsiz streaming yayınları bu gelirden pay almak istiyorlar. Bu durum, streaming haber servislerinin neden diğer haber kanallarına benzediğini de açıklıyor.
Fox Nation’ın yaptığı gibi doğrudan içerik için abonelik ücreti alabilmek her şeyi değiştirir. Reklam tabanlı televizyonlar, hem en fazla sayıda gözü toplamak hem de bunların reklamverenler için en uygun demografik özelliklerde olması için çaba sarf etmek zorundadır. Ancak sattığınız ürün, seyircinin ilgisi değil içerik olduğunda başka formül bulmak gerekiyor. Netflix gibi Fox Nation da faturalarını ödemeye devam ettikleri sürece kimin izlediğini, kaç yaşında olduklarını veya cinsiyetlerinin ne olduğunu umursamıyor. Ayrıca ne kadar izledikleri de önemli değil. Reytinglerin ve demografinin hüküm sürdüğü geleneksel televizyon dünyasından büyük bir sapmadır bu.
Abonelik ücretleri, Fox Nation’ı reklamverenlere bilgi verme zorunluluğundan ve boykotlardan da kurtarıyor. Kanal boykotçuları görmezden gelebilir. Reklamsız bir platformun iyi tarafı, tartışmalı ve tabu haber konularını serbestçe ele alınmasına imkân tanımasıdır.
En cesur streaming stratejisi NBC News’in iş planı olabilir. NBC’nin esas olarak bir streaming haber hizmeti olan NBC News Now, doğrudan haber kanalları CNBC (ekonomi) ve MSNBC (siyaset) ile rekabet ediyor. NBC News Now’a, bir akıllı TV yazılımı aracılığıyla, Roku, Fire ve diğer streaming cihazları üzerinden veya Pluto, YouTube, Xumo ve Tubi gibi streaming platformları aracılığıyla doğrudan kendi internet sitesi üzerinden erişilebiliyor. NBC News Now, ayda 100 milyon videosunun görüntülendiğini ileri sürüyor.
Haberin kontrolünü seyirciye bırakıyor
Fotoğraftan yüksek hızlı basına, radyodan televizyona ve kablolu yayınlara kadar medya teknolojilerindeki her gelişme, haber toplama ve haber yapma, yayma ve tüketme şeklimizi değiştirdi. Streaming, sadece televizyon haberlerini ek rekabete açmasıyla bile bir medya devriminin habercisidir. Mevcut haber işini nasıl yeniden düzenleyeceği ve elektronik haber için hem arzı hem de talebi nasıl değiştireceği ise zaman gösterecek.
CNN+’ın başarısızlığı, streaming’in sunduğu olanaklara karşı bizi kör etmemelidir. Bizi nereye götüreceğini hayal ederken, haber televizyonlarının evrimi en iyi rehberimiz olmalıdır. Haber televizyonları beklenmedik bir şekilde haberleri yaygınlaştırdı. Yerel ve bölgesel haberler, ulusal haber televizyonları sayesinde ulusal düzeyde ilgi çekmeye başladı. Uluslararası haberler yeni izleyici kitleleri yarattı. Bu yüzden dünya liderleri kendilerini, örneğin CNN’in haber ve yorumlarına tepki vermeye zorunlu hissediyor.
Streaming, haber televizyonlarının yapabileceğini ve çok daha fazlasını yapabilir. İzleyiciler artık görmek istedikleri haber için yayın akışlarını beklemek zorunda değil. İstedikleri bölümlerine tıklayarak habere ulaşabiliyorlar ve bu da seyirciye belli bir kontrol sunuyor. Streaming televizyonların raflarında biriken belgesellerin ve arşivlerin ekonomik hale gelmesini de sağlıyor.
Son olarak, herhangi bir cihaza iletebilme imkânı sayesinde en güncel haberleri ve yorumları her yerde ve her zaman izlemek artık mümkün. Haber televizyonları, video haberlerini yaygın hale getirdi, şimdi streaming bunlara her yerde her an ulaşılabilir kılıyor.”
Bu yazı ilk kez 15 Temmuz 2022’de yayımlanmıştır.
