Mars ve Ay yörüngesinde uzay araçları var. Yörüngede son teknoloji 50’den fazla uydusu bulunuyor. Uzay üsleri sadece Hindistan’a değil, tüm dünyaya uygun fiyata uydu taşıma hizmeti veriyor. Ülkede irili ufaklı yüzlerce özel uzay şirketi ile bir uzay ekosistemi oluşturdu. Ay’da keşif aracı bulunan dördüncü ülke olmak için Chandrayaan-3 aracını 14 Temmuz’da uzaya fırlattı…
Nisan ayında Çin’i geride bırakıp dünyanın en kalabalık ülkesi haline gelen Hindistan dünyanın en büyük ekonomileri sıralamasında beşinci sırada, ama kişi başı milli gelirde, uzay rekabetine giriştiği ABD, Japonya, Kanada, Rusya, Çin ve Avrupa ülkeleriyle karşılaştırıldığında oldukça geride kalıyor. Peki, Hindistan bir uzay gücü olmayı nasıl başardı? New York Times’ın Yeni Delhi temsilci Alex Travelli bu soruya yanıt arayan bir makale kaleme aldı.
Yazıdan bazı bölümleri aktarıyoruz:
“Hindistan, 1963’te ilk roketini fırlattığında, dünyanın en ileri teknolojisinin peşinde koşan fakir bir ülkeydi. Ancak 124 kilometre irtifaya çıkabilen bu roketle Hindistan ABD ile Sovyetler Birliği arasındaki uzay yarışına ayak uyduruyormuş gibi davranıyordu.
Bugünün uzay yarışında Hindistan çok daha sağlam bir zemin buldu.
Hindistan’ın yeni teknoloji şirketlerinin merkezi olan Haydarabad’ın bir saat güneyindeki şık ve geniş bir roket hangarında, genç mühendislerden oluşan bir kalabalık, küçücük, deneysel bir kriyojenik itici motoru inceliyordu. Skyroot Aerospace’in iki kurucusu, tıslayan buhar patlamaları arasında konuşurken, geçen Kasım ayında Hindistan’ın ilk özel uydusunun fırlatılışından önce, kendi tasarımlarına sahip bir rokete monte edilişini izlerken yaşadıkları heyecanı anlattılar. Bu yeni itici motorlar, Skyroot’un bir sonraki füzesiyle bu yıl çok daha değerli bir yükü yörüngeye taşıyacak.
Hindistan birdenbire en az 140 kayıtlı uzay teknolojisi startup’ına sahip bir ülke haline geldi. Pandemi öncesinde bu türde sadece beş şirket vardı. Şimdi uzay teknolojisi girişimleri, risk sermayesi yatırımcılarının gözdesi. Bu şirketlerin önünde büyük bir pazar duruyor. Skyroot’un CEO’su 32 yaşındaki Pawan Kumar Chandana, gelecek 10 yılda küresel olarak 30.000’den fazla uydunun fırlatılması için talep geleceğini tahmin ediyor.
Uzayda Çin’e karşı ABD-Hindistan ittifakı
Hindistan’ın bilimsel bir güç olarak önemi merkez sahneye çıkıyor. ABD Başkanı Joe Biden, geçen ay Washington’da Başbakan Narendra Modi’yi Beyaz Saray’da ağırlarken yaptığı açıklamada, iki liderin “uzay ekonomisinin tüm değer zincirindeki ABD ve Hindistan özel sektörleri arasında gelişmiş ticari işbirliği çağrısında bulunduğu” belirtildi. Her iki ülke de uzayı, ortak rakipleri Çin‘e karşı bir denge unsuru oluşturabilecekleri bir arena olarak görüyor.
Hindistan Uzay Araştırmaları Kurumu (ISRO), kurulduğu günden bu yana 30 yıldır ülkeyi gururlandırıyor. Hindistan’ın ilk uydusunun bir resmi 1995’e kadar 2 rupilik madeni parayı süsledi. Hindistan’ın genç araştırmacıları, bilgi teknolojileri, tıp ve ilaç sektörünün yanı sıra uzaya da odaklanmış durumda. Artık Hindistan yalnızca dünyanın en kalabalık ülkesi değil, aynı zamanda en hızlı büyüyen büyük ekonomisi ve gelişen bir inovasyon merkezi.
Uzay işi de değişti. Devasa devlet bütçelerinden çok özel teşebbüs tarafından yönlendirilen uzay teknolojisi, daha küçük ölçekli, ticari amaçlara hizmet ediyor. Görüntüleme sistemleri, gezegen hakkındaki bilgileri Dünya’ya geri göndererek Hindistan’ın çiftçilerinin mahsullerini güvence altına almalarına veya ticari balıkçılık filolarının avlarını takip etmelerine yardımcı oluyor. Uydular, telefon sinyallerini ülkenin en ücra köşelerine taşıyor ve Hindistan’ın mega kentlerinden uzaktaki güneş enerjisi santrallerinin işletilmesine yardımcı oluyor.
Devlet-özel sektör işbirliği meyve veriyor
Haziran 2020’de, Modi’nin uzay sektörünü her türden özel girişime açacak bir adım attığını duyurmasından bu yana Hindistan, yerli yetenekleri benzersiz araştırmalara yönlendirilen bir iş ağı kurdu. Uzay girişimleri her yıl ikiye veya üçe katlanıyor. Geçen yıl bu alan, 120 milyon dolarlık yeni yatırım topladı.
ISRO, yeni özel oyunculara yer açarken, onlarla karlı bir mirası paylaşıyor. Kıyı adası Sriharikota’daki uzay üssü, Ekvator’a yakın ve farklı yörünge seviyelerine fırlatmalar için uygun. ISRO’nun “beygir” roketi, ağır yükler için dünyanın en güvenilir roketlerinden biridir. Bu roket, neredeyse yüzde 95’lik bir başarı oranıyla, bir uydunun sigorta maliyetini yarıya indirerek Hindistan’ı dünyanın en rekabetçi fırlatma sahalarından biri haline getirdi.
Ayrıca fırlatmalar karlı bir iş: Bu pazarın değeri bu yıl yaklaşık 6 milyar dolar ve 2025 yılına kadar değeri üç katına çıkabilir.
Hindistan’ın en büyük rakibi Elon Musk
Uzay işinde Hindistan’ın yoluna taş koyan tek bir kişi var: Elon Musk. Musk’ın SpaceX’i ve onun yeniden fırlatılabilir roketleri, ağır cisimleri yörüngeye göndermenin maliyetini o kadar düşürdü ki, Hindistan bununla rekabet edemedi. Kilogram başına 6.500 dolarla SpaceX’in fırlatma maliyeti dünyanın en ucuzu.
Hindistan’da çok sayıda düşük maaşlı mühendis var. Ancak daha düşük maaşlar tek başına rekabet avantajı yaratmıyor. Bu durum, Skyroot gibi bir Hintli şirketin daha özel hizmetlere odaklanmasına neden oluyor.
Skyroot’u kurucusu Pawak Kumar Chandana, “Biz daha çok bir taksi gibiyiz,” diyor. Onun şirketi daha küçük yük fırlatmaları için daha yüksek ücretler talep ederken, SpaceX “tüm yolcularını alıp tek bir varış noktasına koydukları bir otobüs veya tren gibi” olduğunu söylüyor.
SpaceX bir rakip, ama Hindistan’a da örnek oldu. Başbakan Narendra Modi, SpaceX’in başarısından sonra Hintli özel girişimleri destekleme kararı aldı. Chandana ve 33 yaşındaki ortağı Bharath Daka’nın Skyroot dahil çok sayıda startup, ISRO’nun mühendislerinden bazılarını yanlarına katıp uzay girişimlerini başlattılar.
Ukrayna’daki savaş fırsat oldu
Hindistan’ın avantajlarından biri jeopolitiktir. Fırlatma pazarında Hindistan uzun süredir daha düşük maliyetli seçenekler sunan iki ülke Rusya ve Çin ile rekabet ediyordu. Ancak Ukrayna’daki savaş, Rusya’nın bir rakip olarak rolünü neredeyse tamamen sona erdirdi. Bir İngiliz uydu kuruluşu olan OneWeb, Rusya’nın Eylül ayında 36 uzay gemisine el koymasının ardından 230 milyon dolarlık bir darbe aldı. OneWeb daha sonra bir sonraki uydu takımyıldızını yörüngeye göndermek için ISRO’ya döndü. Aynı şekilde, ABD hükümeti, herhangi bir Amerikan şirketinin uzaya askeri düzeyde teknoloji fırlatmak için Çin yerine Hindistan’ı tercih etmesine onay vereceği açık.
Hindistan’ın uzay tedarik zincirinin ulaştığı ölçek şaşırtıcı boyutlarda. ISRO ile on yıllarca iş yapan Bengaluru, Haydarabad, Pune ve diğer yerlerde kümelenmiş yaklaşık 400 özel şirket bulunuyor. Bunlar özel vidalardan sızdırmazlık malzemelerine ve alana uygun diğer ürünleri üretiyorlar.
Skyroot ve Dhruva, fırlatma ve uydu dağıtımı gibi nispeten daha çekici sektörlerde çalışıyor, ancak bunlar birlikte Hindistan’ın uzay işi pastasının yalnızca yüzde 8’ini oluşturuyor. Çok daha büyük bir dilim, uyduların gönderdiği verileri toplama konusunda uzmanlaşmış şirketlerden geliyor.
Pixelxel, bu alanda dikkate değer bir startup. Sıradan renkli görme aralığının dışında kalan Dünya yüzeyindeki örüntüleri tespit etmek için bir görüntüleme sistemi geliştirdi. Genel merkezi Bengaluru’da olan ve Los Angeles’ta bir ofisi bulunan şirketin Pentagon içindeki gizli bir kurumla sözleşmesi de var. Uydu pazarı pastasının daha da büyük payı ise alçak yörüngeden gönderilen geniş bant ve TV hizmetlerine alacak.”
Bu yazı ilk kez 25 Temmuz 2023’te yayımlanmıştır.
