Dünya genelinde toplumsal anlamda işler iyiye gitmiyor. Ilımlılık, hoşgörü, demokratik değerlere ve hukukun üstünlüğüne bağlılıkta müthiş bir erozyon ile karşı karşıyayız. Bunlar uluslararası ilişkilere de yansıyor, devletlerarası ilişkiler gerildikçe geriliyor. Üstelik tüm bunlar iklim krizi gibi insanlığın tümünü tehdit eden ve tüm devletlerin ortak hareket etmesi gereken bir dönemde yaşanıyor.
Bilim insanları, bu vahim gidişatı geriye döndürmek için insanlığın çocukluğuna ilişkin araştırmalarını hızlandırdı. Çünkü olgun ve hoşgörülü yetişkinlere ancak şimdiki çocukları iyi yetiştirerek sahip olabiliriz.
Vox sağlık muhabiri Keren Landman, bilim insanlarının özellikle erkek çocukların yetiştirilmesinde son derece kritik noktalara ilişkin çalışmalarını derledi. Ebeveynlere “erkek çocuklarına yaklaşım rehberi” niteliğindeki yazıdan bölümler aktarıyoruz…
Erkeklerin durumu hiç iyi değil
“Erkeklerin durumu hiç iyi değil.
Liseden mezun olma ve üniversiteye gitme olasılıkları kadınlara göre daha düşük, arkadaş çevreleri azalıyor ve şaşırtıcı oranlarda işgücü piyasasının dışında kalıyorlar. Kadınlarla karşılaştırıldığında, aşırı dozda uyuşturucudan ölme olasılıkları iki ila üç kat, intihar ederek ölme olasılıkları ise neredeyse dört kat daha fazla. İşçi sınıfı erkeklerinin dezavantajları daha fazla…
Yakında Erkek Çocuklarınızla Konuşun (Talk To Your Boys) adlı kitabı çıkacak olan sağlık eğitimcisi Christopher Pepper, sorunun çocuklukta başladığını ve çözümün de öyle olması gerektiğini söylüyor. Ona göre, erkeklerin daha sağlıklı ve mutlu olduğu bir gelecek, erkek çocuklarla iyi sohbet etmekle başlar.
Kızlara sosyalleşme öğretilirken erkeklere öğretilmiyor
Teknoloji bu konuşmaların yapılmasını zorlaştırdı. Çocuklar, sosyal becerilerini geliştirdikleri önemli yıllarda cep telefonları ve sosyal medya üzerinden, büyük ölçüde yetişkinlerin görüş alanı dışında iletişim kurmayı öğreniyor. Pepper, bunun sosyal sonuçlarından erkek çocukların daha fazla etkilendiğini, çünkü yetişkinlerin kız çocuklarına birbirleriyle nasıl etkileşimde bulunacaklarını öğretirken sosyal becerileri vurguladıklarını, ancak erkek çocuklara bu şekilde rehberlik etmediklerini söylüyor. Araştırmalara göre, kızlar anaokulundan itibaren erkeklerden daha iyi sosyal beceriler sergiliyor ve ilkokuldan itibaren erkeklerin sosyal yetenekleri azaldıkça kız çocuklarının becerileri artıyor.
Pepper, “Erkek çocuklar genellikle sosyal ilişkilerin, sorumluluğun ve iletişimin temellerini gerçekten öğrenmiyorlar” diyor. Bir arkadaşla buluşmak için plan yapmanın tüm adımları gibi yetişkinlerin hafife alabileceği sosyal beceriler, öğretilmesi gerekmeyen becerilerdir. Bunun erkek çocuklar için sonuçları iyi değildir: Büyüdükçe, çok istemelerine rağmen diğer erkek çocuklarla olan yakın arkadaşlıklarını kaybediyorlar.
Pepper, birçok erkek çocuğa nasıl olmaları ve nasıl davranmaları gerektiği konusunda açık bir rehberliğin olmamasının, çoğu erkek çocuğun ailelerinden ya da okullarından bu konularda pek fazla mesaj almamasının ileride aşırı fikirlere kolayca kapılmalarına yol açtığını ileri sürüyor.
Öğrenciler arasındaki, özellikle de erkek çocukları arasındaki kötü davranışlar pandemi öncesine kıyasla daha kötü. Bunun nedenleri net olmamakla birlikte, genellikle artan sosyal izolasyon ve ekran süresiyle bağlantılı olduğu düşünülüyor.
Pepper, bu konuda ebeveynlerin yapabilecekleri şeyler olduğunu ve özellikle onlarla konuşmaları gerektiğini vurguluyor: “Yetişkinlerin erkeklik, erkek olmanın ne anlama geldiği ve erkeklerin dünyada nasıl olmalarını istedikleri hakkında daha olumlu konuşmalar yapmaları için gerçek bir fırsat var ve bu yakalanmalı.”
Pepper’a bu konuşmaların neye benzeyebileceğini ve benzemesi gerektiğini sordum. Aşağıda bazı önerileri var:
Zor konuşmalar öncesi güven verin
Depresyon, intihar, madde bağımlılığı vb. hakkında bilgi edinmek veya konuşmak korkutucu şeyler olabilir. Bazen yetişkinler zor bir konu hakkında konuşurken aceleci davranıp kuralcı ve otoriter bir tavır takınarak, “Bunları yapmamalısın” deme dürtüsüne kapılabilirler.
Ancak utandırma ve yargılama, konuşmayı kısa sürede bitirebilir. Bunun yerine, zor konulara girmeden önce sohbetlerde merak uyandırmaya çalışın. Bir çocuk sizi kendi dünyasına davet ettiğinde, küçük bir şekilde bile olsa, bu açılışı kabul edin. Mesela bir şarkıdan, komik bir sosyal medya gönderisi ya da sevdiği bir video oyunundan bahsediyorsa, merak edip bakın. Ayrıca gerçekten dinleyin ve söylediklerini tekrar edin. Diyalogu açık tutmak için elinizden geleni yapın, böylece daha zorlu konular gündeme geldiğinde, bu iletişim hatları açık kalmış olur.
Diğer insanlarla ilgilenmeyi model olarak gösterin ve yüceltin
Yapabileceğiniz bir başka şey de kendi hayatınızı gözden geçirmektir. Arkadaşlarınızı gerçekten görmek ve onlara iyi bir destek olmak için zaman ayırıyor ve çocuklarınızın bunu yaptığınızı görmelerini sağlıyor musunuz? Arkadaşlarınız ve değer verdiğiniz insanlar hakkında konuşuyor musunuz?
Erkek çocuklar büyürken yapılan hatalardan biri de erkekliğin çok kısıtlayıcı bir versiyonunun, yapmasına veya söylemesine izin verilmeyenlerin bir listesinin onlara empoze edilmesidir. Tam bir insan olmanın bir parçası da daha geniş bir duygu yelpazesine erişebilmek ve bunları ifade edebilmektir. Bu nedenle, yetişkinler açısından, erkek çocuklarını duyguları nedeniyle eleştirmediklerinden veya yargılamadıklarından emin olmak önemlidir. Diğer çocukların çocuğunuz duygularını gösterdiği için onunla dalga geçtiklerini duyarsanız, çocuğunuzu destekleyin ve duyguları açığa vurmanın iyi bir şey olduğunu aşılayın.
Erkek çocuklar diğer insanlara ilgi, alaka ve destek gösterdiğinde, bunu spor zaferleri veya büyük bir balık yakalamak gibi erkek çocuklar için kutlanan daha geleneksel şeyleri kutladığınız gibi kutlayın. Arkadaşları veya aileleriyle ilgilendiklerinde de kutlayabilirsiniz. Örneğin, “Bugün küçük kız kardeşin üzgünken ona karşı ne kadar sorumlu davrandığını ve ailemizin akşam yemeğini atlatmasına gerçekten yardımcı olduğunu gördüm” gibi şeyler diyebilirsiniz. Bu tür şeyleri gerçekten fark edin ve kutlayın. Bunlar kadınsı olarak kodlanmış olabilir, ancak aslında iyi bir baba, iyi bir eş ve iyi bir arkadaş olan erkeklere dönüşmelerine yardımcı olacak yaşam becerileridir.
Konuşmalar karmaşıklaştığında, anlamadığını fark edin ve ifadelerinizi sadeleştirin ve gerektiğinde tekrar anlatın
Erkek çocukların dünyadaki sorunlar için kızları veya feminizmi suçlamaları büyük bir tehlike işaretidir. Bir erkek çocuğun bu şekilde konuştuğunu duyarsanız, onu eleştirel düşünmeye sevk etmeye çalışın. “Tamamen yanılıyorsun” demek yerine şöyle bir şey deneyin: “Bunu söylediğini duyunca şaşırdım. Bana ne düşündüğün hakkında daha fazla bilgi verebilir misin?” Ve eğer bir videodan öğrendiği bir şeylerden bahsederse, videoyu birlikte izlemeyi ve bunun hakkında konuşmayı isteyebilirsiniz.
Erkekler özellikle şüpheli veya saldırgan ifadeleri şaka olarak görmezden gelirler. Peggy Orenstein son kitabı Boys & Sex’te bu konuya değiniyor ve erkek çocuklarının örneğin, cinsel taciz veya Yahudi Soykırımı hakkında bir şey söyleyip ardından “Şaka kaldıramıyor musun?” diye sorabildiğine dikkat çekiyor. Bu genellikle bir konu hakkında daha fazla bilgi edinmek istediklerinin ya da konuyu anlamadıklarının işaretidir.
Bir yetişkin bu şakaları ciddiye aldığında, özellikle de erkekler ciddiye aldığında, bu bir etki yaratabilir. Şöyle diyebilirsiniz: “Cinsel taciz veya tecavüz hakkında şaka yapmak kırmızı çizgidir, benim için uygun değil ve sana nedenini söylemek istiyorum.” Bazı çocuklar için yetişkin bir erkekten konunun ciddi olduğunu ve bu konuda konuşmak istediklerini duymak, bir kadından duymaktan daha farklı hissettirecektir. Bu tür şeyleri söylemek pratik yaptıkça kolaylaşan bir beceridir ve bence yetişkinlerin daha iyi hale gelmesi için önemlidir.
Yetişkinler bu konuşmaları yaparken, kendi değerleri hakkında netleşmeleri iyi olacaktır. Toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda neye inandığınızı, ırkçılık, cinsiyetçilik ya da homofobi hakkında ne anladığınızı düşünün. Bunlar hakkında konuşmanın zor ama önemli şeyler olabileceğini kabul edin.
Bu konular hakkında konuşabilmek, hayatlarını sürdürürken erkek çocuklar için çok faydalı olacaktır. İnternette duydukları şeyleri tekrarladıklarında, bunun gerçekten inandıkları bir şey olup olmadığına daha iyi karar verebileceklerdir.
Bir ebeveyn olarak çok fazla şansınız olduğunu unutmayın. Bu yüzden ilk seferde yanlış yaparsanız sorun değil! Eğer konuşmanız biraz ters giderse, geri dönüp şöyle diyebilirsiniz: “Dün bu konu hakkında konuşmuştuk ve daha sonra düşündüm ve yanlış konuştuğumu fark ettim. Acaba bu konuyu tekrar konuşabilir miyiz?” Öfkelendiğiniz için gençlerden özür dileyebilirsiniz; zor konuşmaların tekrarlanmasını, onları anlamaya çalışmanın tekrarlanmasını isteyebilirsiniz. Aslında, bir hatanın tekrarlanmasını istemek, çocukların kendi hayatlarında başarılı olmalarına yardımcı olabilecek şekilde, kendini değerlendirme ve bir hatanın sorumluluğunu üstlenmeyi öğrenmelerine ve geliştirmelerine yardımcı olur.
Erkek çocukların sosyal ve duygusal olarak büyüyebilecekleri ortamlar yaratın
Bir erkek çocuğunun bütün bir okul gününü, belki zamanı gelen ödevler hakkında ya da bir spor oyunu veya video oyunu hakkında yüzeysel bir sohbet dışında kimseyle konuşmadan geçirmesi oldukça kolaydır. Okullarda genellikle erkek çocukların diğer erkek çocuklarla düşünerek konuşabilecekleri ve hayatlarında olup bitenler hakkında güvendikleri bir yetişkinle konuşabilecekleri alanlar yoktur.
Erkek çocukları, diğer erkek çocuklarla, günümüzde erkek çocuk olmanın nasıl bir şey olduğu, hayatlarında neler olup bittiği hakkında konuşabilecekleri ve dünyanın sosyal ve duygusal yönünü keşfetmeye çalışırken yaşadıkları günlük zorluklarla ilgili yardım alabilecekleri alanları yarattıklarında, bundan büyük keyif alırlar.
Erkek çocuklarla yaşamıyorsanız da onlara şefkatli insanlar gibi davranmak yardımcı olur
Ebeveyn ya da onlarla yakından çalışan biri değilseniz, erkek çocukların daha iyi birer erkek olmalarına yardımcı olmanın pek çok yolu var. Örgün rehberlik ve özel ders programları var, ancak daha günlük bazda, erkek çocukların insanlığını tanımaya çalışmanın anlamlı olduğunu düşünüyorum. Bazen yetişkinlerin ergenlik çağındaki erkek çocuklarla ilgili konuşmaları, sanki gerçekten korkutucu ya da farklı bir türmüş gibi oluyor. Ergen erkeklerin ne kadar korkunç olduklarına dair pek çok şaka var.
Onların büyüyüp dünyamızda birer erkeğe dönüşeceklerini kabul etmemiz faydalı olabilir. Onlar bizim iş arkadaşlarımız ve komşularımız olacaklar. Ergenlik çağındaki çocuklarla tek tek ilişki kurmak, tanımadığınız bir grup çocukla ilişki kurmaya çalışmaktan genellikle daha kolaydır.
Bu yüzden onlara tek tek bireyler gibi davranın ve onlar hakkında meraklı olun. Bu bir rehberlik ilişkisi kurmak anlamına gelebilir. Ancak öncelikle herkesin farklı olduğunu kabul edin.”
Bu yazı ilk kez 26 Mart 2024’te yayımlanmıştır.
