Kişisel gelişim, biraz geç keşfedilen, ancak çağa damgasını vuran bir eğilim. Kişinin günlük rutinlerden farklı olarak kendini daha ileriye götürebilmek adına yaptığı her şey bu disipline giriyor.
Kişisel gelişime ihtiyaç duyan kişi, mevcut durumundan hoşnut olmayandır. Bunun için daha iyi olmak, daha iyi bir yere gelmek için adım atmak ister. Burada değişim ve gelişim için kişinin karar verme anı yaşanır.
Ancak tercih yapmadan önce kişinin mevcut durumunun farkında olması gerekir. Mevcut durumundan kariyer olarak ya da genel kültür olarak daha ileriye gitmesi gerektiğinin farkına varmalıdır. Bu süreçte işinin olumlu yönlerini koruması ve eksikliklerini tamamlaması gerekir.
Kişisel gelişim kişinin kendi çabasıyla olabileceği gibi profesyonel destekle de mümkün olabilir. Kişisel gelişimi kişi yeni yetenekler kazanmak ve yeni meslekler edinmek için kullanabilir. Bunun yanında mevcut işinde kendini daha ileriye taşımak için yeni gelişmelere yönelik de kendini eğitebilir.
Avusturya Bilimler Akademisi araştırmacısı, Yaşlanan Toplumların Sosyal Yapısı ve Sosyolojisi Derneği Başkanı Dr. Alina Schmitz, Hubspot adlı platformda yayınlanan yazısında, otuz yaş üzerinde kişisel gelişimin ne anlama geldiğini tartışıyor ve son gelişmeleri okurlarıyla paylaşıyor.
Yazıdan öne çıkan bölümleri aktarıyoruz:
Kişilik gelişimi neyle ilgili?
“Psikologlar kişisel gelişimin 30 yaşında tamamlandığını düşünüyorlardı. Uzun yıllar buna inaldı. Ancak şimdi tüm uzmanlar, ileri yaşlara kadar kendimizi sürekli olarak geliştirmeye devam ettiğimizin farkındalar. Bedenimiz gibi kişiliğimiz de, istesek de istemesek de sürekli değişimlere tâbi oluyor ve kendini düzenliyor.
Eğer kişiliğimiz yaşam boyunca değişiyorsa, bu neden kendi seçimimiz doğrultusunda olmasın?
Bu yazıda size kişilik gelişiminin neyle ilgili olduğunu ve kişisel gelişiminizi aktif olarak nasıl etkileyebileceğinizi göstereceğiz.
Hepimizin insan olarak öne çıkan bir dizi karakter özelliği ve yetenekleri vardır, tüm bu özellikler kişiliğimizi oluşturan ana yapı taşlarıdır. Bazıları yaşamımızın başlangıcından beri bizimle birlikte kalırken, diğerleri ilerleyen yaşımız ile birlikte değişir veya şekillendirilebilir.
Sosyal çevre ve diğer çevresel etkiler, kişisel yeteneklerin ve özelliklerin şekillendirilmesinde ve geliştirilmesinde, okuma, koçluk, kendini gözlemleme veya hedefli egzersiz gibi farklı yöntemler büyük bir rol oynar.
Kişisel gelişim neden önemlidir?
Kişiliğimiz genellikle dış koşullar nedeniyle bizim etkimiz olmadan değişir. Hayatında çok zor bir dönemden geçen biri, gerçekten istemese de alaycı olabilir veya günlük hayatında daha fazla endişe yaşayabilir.
Bireysel kişilik gelişimini teşvik etmek ve bunu kendi fikirlerine göre yönlendirmek isteyen herkes, öncelikle gerçekte nasıl bir insan olmak istediği sorusuyla yoğun bir şekilde ilgilenmelidir. Bu noktada kendi ihtiyaçlarınızı tanımak da önemlidir elbette. Sadece hedefi bilen ve sorumluluk alan kişiler, istenilen gelişim için rotayı belirleyebilirler.
Kişilik terimi, bir kişinin zihinsel özelliklerini ifade eder. Bilişsel yönlerden (bilgi, kavrama, zekâ vb.) daha az, mizaç veya iletişim ihtiyacı gibi diğer eğilimlerle ilgilidir.
Psikolojide “Beş Büyük” modeli sıklıkla kullanılır. Farklı insanların kişiliklerinin birbirinden farklı olduğu temel olarak beş farklı özellik şunlardan oluşur:
Dışadönüklük: Bir insan ilgi odağı olmayı ne kadar sever?
Vicdanlılık: Görev duygusu ne kadar güçlüdür?
Nevrotiklik: Bir insan ne kadar kolay sinirlenir?
Uyumluluk: Bir kişinin uyum ihtiyacı ne kadar güçlüdür?
Açıklık: Kişi yeni deneyimlere nasıl yaklaşır?
Kısa ve orta vadede, bu özelliklerin kişilik özellikleri olarak sayılabilmesi için nispeten istikrarlı olması gerekir. Örneğin, çok uyumlu bir insan, bir hafta içinde aniden saldırgan, tartışmacı bir kişiye dönüşmemelidir. Birinin kişiliği uzun vadede (yıllar ve hatta on yıllar boyunca) değişebilir, ancak ve işte burada kişisel gelişim devreye girer.
Hedeflere ulaşmak için kişisel gelişim
Hemen hemen herkesin, en çok değiştirmek istedikleri belirli zayıflıkları veya özellikleri vardır. Çoğu durumda bunlar, örneğin bağımlılıklar veya tırnak yeme veya sigara içme gibi kötü alışkanlıklardır. Bu tür zayıflıkların üstesinden gelmek istiyorsanız, yüksek derecede öz disipline ve iradeye ihtiyacınız olur.
İrade gereklidir
Kişisel gelişim ise çok daha ileri gider. Aynı zamanda daha derin bir düzeyde, kendimiz ve çevremizdeki dünya hakkında inandıklarımız gibi bir değişimi de içerir.
Yukarıdaki kabul edilebilir bir insan örneğini kullanacak olursak, bu kişinin fazla uyumlu olmaktan (“sürekli evet deme sendromu”) mustarip olduğunu ve hayatlarında başkaları tarafından istismar edildiğini hissettiğini varsayalım. Kişilik gelişimi hedefine ulaşmak için (hayır diyerek bir yüzleşmeyi göze almak), kendi kişiliğini bir dereceye kadar değiştirmek zorundadır.
Zihinsel gelişim yaşlılığa kadar devam eder
Fiziksel gelişim 25 yaşında tamamlanır, zihinsel gelişim ise çok daha karmaşık ve uzundur. Kişiliğimiz ve zihinsel yeteneklerimiz yaşlandıkça bile değişebilir ve gelişebilir.
2011’de yapılan bir araştırma, insanların yaklaşık yüzde 20’sinin kişiliğinin emeklilik yaşına geldiklerinde önemli ölçüde değiştiğini göstermiştir. Bu nedenle, kendi gelişiminiz üzerinde çalışmak ve belirli kişisel gelişim hedeflerini takip etmek için asla geç kalmış sayılmazsınız.
Bununla birlikte, genç insanların beyinlerinin yaşlı insanlara göre hâlâ biraz daha “şekillendirilebilir” olduğuna dikkat edin. Bu nedenle, kişisel gelişime başlamak için en iyi zaman neredeyse her zaman şimdidir.
Bilinçli kişisel gelişimin faydaları
Kişisel gelişim, her insanın bireysel gelişiminin temel yönüdür ve sayısız avantajı beraberinde getirir. Bu alanın başarılı kişiliklerin, üst düzey yöneticilerin veya girişimcilerin hayatında merkezi bir yer tutması tesadüf değildir. Bireysel durumunuzdaki somut avantajlar bazen ulaşmak istediğiniz kişisel gelişim hedeflerine bağlıdır.
Aşağıdaki liste sizin için bir öneri niteliği taşıyabilir.
Hedeflenen kişisel gelişim
Hedefleri daha iyi belirleme ve gerçekleştirme, yeni bilgi edinme motivasyonuna sahip olma, eski alışkanlıkları kırma ya da yenilerini inşa etme, hayatta daha esnek olma… Tüm bunları gerçekleştirebilmek için bağımsızlığınızı ve özgüveninizi inşa etmelisiniz. Bu noktada olumsuz karakter özelliklerinizi kontrol altında tutmanız önemlidir (ör. çabuk sinirlenme veya tembellik).
Yaratıcılık yoluyla günlük yaşamınıza daha fazla neşe katın ve stresli kriz durumlarıyla daha güvenli bir şekilde başa çıkın ve zihinsel güç oluşturun. Kişisel gelişim genellikle kişinin yaşam kalitesinin iyileştirilmesine önemli bir katkı sağlar. Kişiliğini ve kendi potansiyellerini geliştirmek için sürekli çalışan insanlar, çoğu zaman hayatın birçok alanında başarılı olurlar. Ayrıca kişilik gelişimi, ilgili kişinin tüm çevresini ve kişilerarası ilişkilerini de etkiler.
Kişisel gelişimin temel yapı taşları: 3 önemli adım
Bilinçli kişilik gelişimi üç aşamadan oluşan bir süreçtir: kendini tanıma, kendini kabul etme ve kendini değiştirme. Bu üç alan aynı zamanda kişilik gelişiminin de temelini oluşturur.
Psikoloji, kişilik gelişiminin bu üç ayağı arasında yakın bir bağlantı görür. Birbiri ardına “işlenemezler”, ancak yakından iç içe geçmişlerdir. Kişisel gelişim yoluyla kendinizi değiştirmek ve belirli hedeflere ulaşmak istiyorsanız, aşama modelinden tamamen geçmelisiniz.
Kendini tanıma
İlk aşama, her zaman olduğu gibi en önemlisidir: öz-farkındalık.
Kendi zayıf yönlerinizi ve potansiyelinizi bilmiyorsanız, belirli bir özelliği değiştirmeye nasıl odaklanacaksınız?
Bazı insanlar günlük yaşamda acı çeker ve kendileriyle iyi anlaşamazlar. Ancak günlük yaşamdaki bu zorlukların neden kaynaklandığını da bilemezler. Bu yüzden kişiliğinizi geliştirmeye başlamadan önce kendinizi tanıyın. Kim olduğunuzu ve gerçekte neyi başarmak istediğinizi öğrenin. Kendi kişiliğinizi bilinçli olarak incelemek, kişisel gelişimdeki ihtiyaçlarınızı ve hedeflerinizi anlamanıza yardımcı olacaktır. Arkadaşlardan veya aile üyelerinden gelen geri bildirimler, hatta diğer insanlarla yapılan karşılaştırmalar bazen sizin oldukça önemli bilgiler elde etmenizi sağlayacaktır.
Kabullenme
Farkına vardıktan sonra doğrudan değişime gitmek istiyorsanız, kişilik gelişiminin bir sonraki adımına, yani kendini kabullenme aşamasına atlarsınız. Ne de olsa, kişilik gelişimi bir gecede gerçekleşmeyen bir süreçtir. Bir değişimin gerçekten sürdürülebilir olması için, kendini kabul etmeyi asla unutmamalı veya görmezden gelmemelisiniz. Aksi takdirde, istediğinizden daha erken eski kalıplara geri dönersiniz. Ayrıca kendinizi huylarınızla kabul ederseniz süreç çok daha keyifli geçecektir emin olun. Bu arada, kendini kabul etmek, onu aniden harika bulduğunuz veya zayıflıklarınız için kendinizi şeytanlaştırmanız gerektiği anlamına gelmez. Bunun yerine, “Evet, bu benim ama bu beni kötü bir insan yapmaz. Ancak yine de gelişebilir ve daha mutlu olabilirim,” diyebilir ve durumunuzu bu şekilde kabullenebilirsiniz.
Kendini değiştirme
Son adım, kişisel dönüşümü başlatmaktır. Ancak bu, ancak kişilik gelişiminiz için önceden kendinize net hedefler koyarsanız mümkündür. Mevcut durumda tam olarak neyi değiştirmek istediğinizi düşünün. Örneğin, bu, yabancı dil gibi belirli beceriler veya işte kullandığınız belirli teknikler ve yöntemler olabilir. Ayrıca, örneğin fitness veya yeme alışkanlıkları açısından mevcut güçlü yönlerinizi geliştirebilir veya zayıf yönleriniz üzerinde çalışabilirsiniz. Kendinize belirli bir hedef belirlemeniz bu konuda ilerlemenizde size yardımcı olacaktır. Genel olarak, kişilik gelişiminin bu ayağı için çok sayıda potansiyel görev alanı örneği vardır. Aşağıdakiler kendinizi değiştirme aşaması için geçerlidir: yeni şeyler deneyin, konfor alanınızı terk edin ve korkularınızla yüzleşin. Yeni düşünme biçimleri oluşturmanın tek yolu budur.
Kişilik gelişimini neler etkiler?
Daha önce de belirtildiği gibi, kişiliğimiz farklı yönlerden etkilenir. Genetik yatkınlık ve çevresel faktörler bunun önemli bir bölümünü oluştursa da hangi yönde gelişeceğinize karar vermede kilit rol oynayabilirsiniz. Hedeflenen kişisel değişime yardımcı olan alışkanlıklar için kişilik gelişimi alanında çok sayıda örnek vardır. Buradaki en önemli noktalar şunlardır:
Okumak: Çok okumak size belirli bir konu hakkında yeni bilgiler vermekle kalmaz, aynı zamanda hayal gücünüzü de genişletir. Kurgusal olmayan kitapları, kurgusal metinleri ve hatta biyografileri okurken, kendi düşüncelerinizi ve eylemlerinizi şekillendiren yeni bakış açıları ve fikirlerle tanışacaksınız. Ayrıca okuma, karmaşık konuların daha derinden anlaşılmasına ve dil için daha iyi bir duygunun gelişmesine katkıda bulunur.
Spor ve beden bilinçli egzersizler: Düzenli yapılan antrenmanlar kısa bir süre sonra hem fiziksel hem de zihinsel olarak kendini hissettirir. Öz disiplin geliştirmenize, kendinize olan güveninizi artırmanıza, stresi azaltmanıza ve hayattaki stresli durumlarda kendinizi kapatmanıza yardımcı olur. Haftada birkaç kez spor yaparak dayanıklılığınızı da geliştirirsiniz.
Hedeflerinizi görselleştirme: Kişisel gelişim, yalnızca hedeflerinizi gerçekten bilip içselleştirdiğinizde işe yarar. Hedefleri görselleştirmek, motivasyonu artırmaya yardımcı olan zihinsel bir tekniktir. İstediğiniz hedefe nasıl ulaşacağınızı düzenli olarak hayal ederseniz, kendi iradenizi, sebatınızı ve özgüveninizi güçlendirirsiniz.
Ayrıca, kişisel gelişiminizi etkilemenin başka yolları da vardır: Meditasyon, yeni şeyler denemek, yaratıcı aktiviteler ve arkadaşlardan, aileden ve iş arkadaşlarından geri bildirim almak sadece birkaç örnektir.
Kişisel gelişim zaman alır
Yeni düşünme biçimleri oluşturmak zaman alır. Kendinizi hemen değiştirmeyi istemek konusunda çok takıntılı olmaktan kaçının. Kişiliğimiz, beynimizin bilinçli zihnimizin doğrudan etkileyemeyeceği kısımlarında saklıdır. İşte tam da bu yüzden bazı alışkanlıkları ve özellikleri değiştirmek çok zordur.
Uzun vadede, kişilik gelişimi bu nedenle olumlu deneyimler ve başarı ile ilişkilendirilmelidir, aksi takdirde bilinçaltınız yeni davranışı kabul etmeyecektir. Bu yüzden başlangıçta küçük adımlar atın ve kendinizle gurur duyun! Ancak kısa vadede, derin uçlara atlamak bazen kişisel gelişime yardımcı olabilir.
Bu yazı ilk kez 1 Mayıs 2023’te yayımlanmıştır.
